«تکیه گاه»؛ حسینیه‌ای برای عزاداران در خانه/ احیای سنت عزاداری خانگی قدیمی در تلویزیون
خبرگزاری فارس-گروه رادیو و تلویزیون: در شرایط کرونایی و درست زمانی که بیرون از خانه رفتن فقط برای موارد اضطراری است، رسالت تلویزیون بیش از پیش به چشم می آید. در این دو سال که از شیوع کرونا می گذرد، تلویزیون بیشتر در بخش های خبری و در برخی برنامه ها به صورت گذرا مردم را به رعایت پروتکل های بهداشتی ترغیب کرده که عملکرد ضعیفی هم داشته است. اما شاید در مورد مراسم های مذهبی درست برعکس باشد. از سال گذشته که ماه رمضان و محرم و همچنین ایام فاطمیه (س) از مناسبت های مهم تقویم بودند تا همین امسال، تلویزیون تلاش کرد تا برای مخاطبانش کم نگذارد. مخاطبانی که این روزها به دلیل شیوع کرونای دلتا به اجبار خانه‌نشین شدند و در این روزهای عزاداری سید الشهدا دلشان بیش از همه در هیئت ها و مراسم های مذهبی است که امکان رفتن به آنها مهیا نیست. شبکه های مختلف تلویزیونی در این ده روز محرم الحرام، سعی کردند با تهیه و تولید برنامه های مناسبتی هر کدام بخشی از نیاز مخاطبان را برآورده کنند. از پخش سخنرانی های مذهبی تا مداحی هایی که مخاطبان فراوانی دارد از جمله برنامه این شب های تلویزیون است. برنامه «تکیه گاه» به تهیه کنندگی حسن نظری و با اجرای محمد خاکساری نیز یکی از همین برنامه ها است که البته با سبک و سیاق خاصی که دارد فضای هیئت را به خانه ها آورده است. در این گزارش مروری کلی خواهیم داشت بر تولید ویژه برنامه محرم شبکه سه سیما که هر شب بعد از اخبار شبانگاهی به صورت زنده از شبکه سه پخش می شود. ** به هیئت عزاداری ابا عبدالله الحسین (ع) خوش آمدید نام این برنامه از تکیه های مذهبی گرفته شده است. از تیتراژ ابتدایی پیداست که سازندگان قصد دارند مخاطبانشان را وارد حسینیه ای با مشارکت مردمی کنند. از نصب پرچم گرفته تا ریختن چای و دادن غذای نذری همگی گواه این است که به هیئت عزاداری ابا عبدالله الحسین (ع) خوش آمدید. ** هر شب یک هیئت از اینجا روی آنتن می رود وقتی برنامه شروع می شود معلوم نیست وارد هیئت شدید یا استودیوی برنامه. اما کمی صبر کنید تا متوجه شوید اینجا حسینیه ای است که استودیو هم جایی در گوشه ای از آن دارد. حسینیه ای که مداح و سخنران را در کنار مجری دارد و هر شب یک هیئت از اینجا بروی آنتن می رود. ** نظری: می‌خواستیم شکل ظاهری تکیه عزاداری حفظ شود «حسن نظری» تهیه کننده برنامه «تکیه گاه» در گفت و گو با خبرنگار رادیو و تلویزیون خبرگزاری فارس، درباره ایده و سبک اجرای این برنامه تلویزیونی گفت: برنامه تکیه گاه را سال گذشته در قالب چند قسمت در ایام فاطمیه (س) و شهادت و ولادت های متفاوت روی آنتن داشتیم. سال گذشته تولید این برنامه زیر نظر بسیج صداوسیما بود، اما امسال شبکه سه پیشنهاد داد تا این برنامه را در دهه اول محرم داشته باشیم. گروهی که ایده پرداز این برنامه بوده در بسیج صداوسیما بوده است. این تهیه کننده درباره نوع اجرای این سبک برنامه نیز بیان داشت: ما می خواستیم شکل ظاهری تکیه عزاداری حفظ شود و فقط ارتباط مستقیم با تکیه مذهبی نداشته باشیم. یعنی استودیو و برنامه تلویزیونی هم داشته باشیم که بتوانیم برنامه را مدیریت کنیم و یک مجری هم داشته باشیم. برای همین برای حضور مجری، دکوری طراحی کردیم که در انتهای دکور منبر سخنران وجود دارد و می‌بینیم که سخنران نشسته و مجری پاس می‌دهد به سخنران و بعد برمی‌گردیم به مجری و بعد از تمام شدن صحبت‌های سخنران، مداحی آغاز می‌شود و مجری مخاطبان تلویزیونی را به دیدن مداحی دعوت می‌کند. نظری درباره طراحی دکور برنامه نیز گفت: دکور ما حالت چای خانه دارد که مجری در آنجا می نشیند. آن دکور را خودمان در حسینیه ساختیم. هدفمان این بود که یک چای خانه مذهبی امام حسین داشته باشیم و مجری را آنجا بنشانیم و دوست داشتیم مجری در آن چای خانه با مهمانی مثل پیرغلام ها گفت و گو داشته باشد اما از آنجای که فرصت مان کم است این امکان مهیا نشد و همان تقدیم شهید را انجام دادیم. ** تکیه ای ساختیم برای آنهایی که شرایط آمدن به هیئت ندارند وی درباره هدف گذاری از تولید این برنامه نیز عنوان داشت: در کل هدفمان از این کار این بود تکیه ای بسازیم برای افرادی که شرایطش را ندارند که از خانه بیرون بیایند و مسائل کرونایی را رعایت می کنند و می خواستیم تکیه مذهبی را برای این افراد داشته باشیم و شعار برنامه مان همان هیئت خانگی و هر خانه یک حسینیه است. تهیه کننده برنامه «تکیه گاه» درباره ضرورت حضور مجری در این برنامه نیز گفت: ما هر برنامه را به یک شهید تقدیم می کنیم و مجری در ابتدای هر برنامه درباره شهید مورد نظر پلاتویی اجرا می کند و درباره زندگی اش به مخاطبان اطلاعاتی می دهد. می خواستیم یک برنامه استودیویی خوب برای ماه محرم تدارک ببینیم و نمی خواستیم صرفا اینطور باشد که ارتباط زنده ای با یک هیئت داشته باشیم. وی درباره انتخاب مجری این برنامه نیز گفت: قصدمان این بود که مجری تکیه گاه هم خیلی جوان و امروزی باشد که بتوانیم مخاطب جوان را هم جذب کنیم و هم اینکه با حال و هوای برنامه ما هم همخوانی داشته باشد و آقای خاکساری بهترین گزینه ما بود. نظری در ادامه درباره استودیوی این برنامه که در حسینه بزرگ فاطمیه تهران قرار دارد، نیز بیان داشت: برنامه تکیه گاه از حسینیه فاطمیه بزرگ تهران بروی آنتن می رود. تعداد افرادی که در این حسینیه و حین پخش برنامه حضور دارند به طور نمایشی و ده نفر است اما خیابان کنار حسینیه به طور کامل پُر می شود و مردم می توانند از سخنرانی و مداحی استفاده کنند و همچنین ویدئو پروژکشنی در خیابان قرار دادیم که مردم هم بتوانند از مراسم بهره ببرند. ** چرا برنامه از حسینیه روی آنتن می رود؟ وی درباره اینکه چرا در داخل سوله ای دکورسازی نکردید و به حسینیه رفتید؟ گفت: اگر می خواستیم این کار را انجام دهیم دیگر برنامه حس و حال هیئت و عزاداری نداشت. مشکلاتی که در حسینیه واقعی وجود دارد این هست که فضا برای افراد دیگری است و آنها خودشان مراسم هایی در آنجا دارند و ما باید با هم کنار بیاییم و خداراشکر تا الان همه چیز به خوبی پیش رفته است. این تهیه کننده با اشاره به تغییر مداح و سخنران این برنامه ادامه داد: قرار بر این بود که مداح و سخنران متغیر باشند اما خب متاسفانه نتوانستیم از حضور مداحان دیگر هم استفاده کنیم اما دوست داریم تا روز پایانی برنامه از حضور مداح و سخنران های دیگر هم بهره ببریم. ** مجری که از چای خانه با شما صحبت می کند بعد از پخش تیتراژ، مجری را می بینید که در فضایی بسته نشسته و با شما صحبت می کند. روی میز جلوی او سماور، سینی پر از استکان و نعلبکی و یک چراغ قرمز رنگ دیده می شود. پشت سرش پوشیده از پرچم هایی با نقوش عاشورایی است. بله درست حدس زدید اینجا چایخانه حسینیه بزرگ فاطمیه تهران است و هر شب مجری از این چایخانه با مخاطبان تلویزیونی صحبت می کند. چایخانه‌ای که در گوشه ای از این حسینیه بنا شده است. ** «نسل به نسل در پناهت هستیم» اعلام برنامه بعدی، معرفی یک شهید در هر قسمت و بیان روایت و احادیثی از امام حسین (ع) از جمله مواردی است که محمد خاکساری مجری برنامه «تکیه گاه» هر شب باید اجرایشان کند. پشت سر خاکساری پرچم «نسل به نسل در پناهت هستیم» که با خط درشتی نوشته شده است به شدت خودنمایی می کند. آنجا جایی است که سخنران و مداح باید بنشینند. ** خاکساری: «تکیه گاه» سنت حسینیه های خانگی قدیمی را احیا کرد «محمد خاکساری» مجری برنامه «تکیه گاه» در گفت و گو با خبرنگار فارس، درباره تفاوت در اجرای این برنامه با سایر برنامه هایی که تا به حال اجرای آنها را بر عهده داشته است، گفت: اولین هدفی که تکیه گاه دنبال می کرد و برای من هم جذاب بود این بود که سنت حسینیه های خانگی قدیمی را احیا کرد. رسمی که شاید سالیان قبل بوده است و ما از کودکی یادمان است و پدربزرگ و مادربزرگ هایمان سعی می کردند هر ساله مراسم هایی برای عزاداری اباعبدالله در خانه هایشان برگزار کنند. وی ادامه داد: دو سالی است که به خاطر کرونا شرایط متفاوتی تجربه می کنیم، با توجه به موج پنجمی که همچنان ادامه دارد و اینکه حسینیه ها و تکیه ها برای افرادی که در هیئت ها بزرگ شده اند خانه امیدی است، احساس می شد که حتما باید این سنت احیا شود که هم بتوانیم با این ویروس شوم مقابله کنیم و هم اینکه بتوانیم از عزاداری ها استفاده کنیم. ** حماسه عاشورا درس های فراوانی به ما می دهد وی افزود: برای مجری مثل من اجرای این برنامه شاید خیلی سخت باشد. البته به صرف اجراهای قبلیم با مباحث معارفی آشنا هستم. بحث معارفی یک طرف و اینکه قرار بود درباره حماسه بزرگی صحبت کنم هم یک طرف قرار داشت و همین کار را برایم سخت تر می کرد. از سویی خوراکی که باید به مخاطبمان می دادیم خیلی برایمان مهم بود. به همین خاطر ما روی تک تک پلاتوهایی که داریم زمان زیادی می گذاریم و سعی مان این است که در زمان کوتاهی که در اختیار داریم مطالبی را به مردم بگوییم که به فلسفه اصلی حماسه اصلی عاشورا که تفکر و تامل است برمی گردد. این حماسه در کنار خروجی هایی که دارد و حتما همه ما با آنها آشناییم، یک درس بزرگ است و برای ابدیت باقی می ماند و تلاشمان این بود که این درس ها را در حوزه های مختلف به مردم بگوییم. این مجری درباره تفاوت در سبک اجرا و ساختاری این برنامه نیز افزود: یکی از لزوم اجرای این برنامه همین بود. مخاطبی که قرار است ما را انتخاب کند دنبال شو نیست و دنبال هیئتی است که در خانه اش برگزار شود. به خاطر همین من همیشه سعی می کنم خودم باشم و بیانی که دارم متعلق به خودم باشد. هیچ وقت سعی نکردم حرفی بزنم که بخواهند جنبه شو به خود بگیرد. مخاطب هم خیلی راحت این را درک می کند و می تواند با شما راحت ارتباط بگیرد و یکی از ویژگی هایی که این برنامه داشت همین است. همه چیز در عین جذابیت، ساده است. ** فکر نمی کردیم مردم تا این اندازه استقبال کنند خاکساری با بیان استقبال مخاطبان از این برنامه نیز بیان داشت: در روزهای ابتدایی پخش واقعا فکر نمی کردم تا این اندازه از برنامه استقبال شود اما این اتفاق افتاد. خیلی ها هستند که متاسفانه خودشان را ملزم به رعایت پروتکل ها نمی دانند و به نظرم این افراد اولین درسی که باید از عاشورا می گرفتند را نگرفتند و آن رعایت حق الناس است. اما خب در کنار این یکسری افراد هم به شدت رعایت می کنند. حتی برایمان جالب است که بیماران کرونایی از بیمارستان هم برنامه ما را تماشا می کنند. وی درباره محدودیت هایی که برای اجرای این برنامه داشت، گفت: محدودیت هایمان به کرونا و رعایت پروتکل ها برمی گردد. بخشی از برنامه به پژوهش ها و تحقیق هایمان برمی گردد و بخشی هم از آن عدم حضور مردم است. محافل سر جای خودش برگزار می شوند اما حضور مردم رونقی به مراسم می بخشند. تعداد مردمی که به صورت محدود و گزینش شده داشتیم، مقداری کار را برایمان سخت می کرد اما تمام توانمان را به کار گرفتیم که این خلا احساس نشود. امیدوارم امسال آخرین سالی باشد که به این شیوه به موضوع محرم می پردازیم. ** معرفی مداح و سخنران برنامه سید حمود علوی مداحی برنامه تکیه گاه را به عهده دارد و حجت‌الاسلام سیدهاشم میرحسینی نیز سخنران این برنامه و البته این هیئت است که هر کدام هر شب بسته به شبی که از لحاظ زمانی در آن قرار دارند، سخنرانی و مداحی برپا می کنند. به گزارش فارس، برنامه «تکیه گاه» به تهیه کنندگی حسن نظری و اجرای محمد خاکساری هر شب از ساعت پخش از ساعت ۲۲:۱۵ الی ۲۳:۱۵ از شبکه سه سیما پخش می شود. انتهای پیام/