نگاه نزدیک به استیم دک؛ کنسولی دستی با امکان اجرای بازی‌های رایانه شخصی
ورود شرکت‌های بزرگ به عرصه‌ی بازی‌های ویدئویی اتفاق جدیدی نیست. درواقع طی سال‌های اخیر شاهد بودیم که ناشران فیلم‌های سینمایی نیز برای حضور در بازار پرسود بازی‌های ویدئویی تلاش کرده‌اند. با این حال، ورود به بازار سخت‌افزار مرتبط با بازی‌های ویدئویی کار چندان ساده‌ای نیست. درواقع حتی شرکت‌های بزرگی که سابقه‌ی چند دهه حضور در بازار بازی‌های ویدئویی دارند نیز به سمت ساخت و عرضه‌ی کنسول خانگی نمی‌روند.
اما شرکت ولو، مالک پلتفرم استیم، در نظر دارد حضور پررنگی در بازار سخت‌افزار نیز تجربه کند. پس از موفقیت‌های بزرگی که پلتفرم استیم داشته و به بزرگ‌ترین فروشگاه مجازی برای خرید نسخه‌های دیجیتالی بازی‌های رایانه‌ی شخصی تبدیل شد، حال، ولو می‌خواهد در بازار سخت‌افزار نیز حضور داشته باشد. قدم اول نیز کنسول دستی به نام استیم دک (Steam Deck) با سخت‌افزاری درخور توجه است.
کمتر از یک ماه پیش بود که شرکت Valve استیم دک، پی‌سی گیمینگ قابلِ حمل مبتنی بر معماری Zen 2 از AMD را معرفی کرد. روز بعد امکان پیش‌خرید در دسترس قرار گرفت که لانچر و فروشگاه استیم در اثر مراجعات زیاد تحت فشار زیادی قرار گرفت و مشخص شد که علاقه‌ی گسترده‌ای به خرید آن از سوی کاربران وجود دارد و حتی تحویل برخی پیش‌خریدها به سه‌ماهه‌ی دوم سال ۲۰۲۲ میلادی موکول شد. یکی از اعضای TomsHardware فرصت آن را داشت که برای کار کردن از نزدیک با این دستگاه، به شعبه‌ی Valve در شهر Bellevue در ایالت واشنگتن برود تا ببیند قرار است کاربران با چه محصولی رو‌به‌رو باشند. آنچه که در ادامه می‌خوانید، تجربیات شخصیِ نماینده‌ی اعزامیِ تامزهاردور به شعبه‌ی Valve برای کار با استیم دک است.
موضوع اصلی که باید به خاطر داشته باشیم این است که آنچه که در این رویداد در دسترس بود، سخت‌افزار یا نرم‌افزار نهایی نبود و فقط نمونه‌های اولیه‌ای از آن با نام “EV2” بود که هنگام نزدیک شدن به عرضه‌ی رسمیِ محصول برای توسعه‌دهندگان ارسال خواهد شد؛ بنابراین با اینکه دستگاه نهایی نشده؛ اما به محصول نهایی بسیار نزدیک است. بزرگ‌ترین تغییری که ممکن است شاهدش باشیم و افرادی که روی استیم دک کار می‌کردند گفتند، احتمالا استفاده از نوعِ پلاستیک متفاوت در بدنه و برخی کارها برای تکمیل بخش نرم‌افزاریِ باشد.
بیشتر زمان استفاده از استیم دک، روی مدل ۵۱۲ گیگابایتی سپری شد که دستگاهِ رده بالای ۶۹۹ دلاری با نمایشگر ضد انعکاسِ شیشه‌ای است. بااین‌حال دستگاهی مشابه با نمایشگر براق هم در محل بود که بتوان تصویر آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کرد.
بازی‌ها از قبل روی دستگاه نصب شده بودند و امکان نصب بازیِ دلخواه یا ورود به اکانت استیم شخصی وجود نداشت. بازی‌ها روی ترکیبی از ذخیره‌ساز داخلی و حافظه‌ی Micro SD نصب شده بودند.
عریض اما نه نامتعارف
اولین احساسی که با در دست گرفتن Steam Deck منتقل می‌شود، این است که دستگاه خیلی بزرگ‌تر از حدِ انتظار است. این محصول هم بلند و هم عریض است. اما در دست گرفتنِ آن به طرز شگفت‌انگیزی طبیعی احساس می‌شود. بله، شما می‌توانید وزنِ ۶۷۰ گرمیِ آن را احساس کنید؛ اما این وزن تقریبا به‌طور یکنواخت در هر دو طرفِ سیستم توزیع شده است. اگر این اواخر بیشترِ اوقاتِ گیمینگِ خود را با نینتندو سوئیچ سپری کرده باشید، حتما تفاوت را بین این دو محصول حس خواهید کرد. استیم دک خیلی سنگین‌تر است؛ اما در عوض قابلیت‌های بیشتری هم دارد.
حتی اگر دستانِ متوسط یا بزرگی هم نسبت به قامتِ خود داشته باشید، استیم دک را به‌خوبی می‌توانید در دستانِ خود بگیرید و دسترسی به هیچ کدام از کلیدها سخت نیست. همان گونه که در تصویر زیر می‌توانید ببینید، مشخص است که استیم دک در دست یکی از توسعه‌دهندگانِ آن که دستان بزرگی هم دارد، چگونه به نظر می‌رسد.
مطالب زیادی درباره‌ی جای‌گذاری کلیدها، پدهای جهتی و جوی استیک منتشر شده؛ اما در تجربه نماینده‌ی تامزهاردور، بعد از تقریبا دو ساعت کار با این سیستم، مسئله‌ی بزرگی به نظر نمی‌رسد. با اینکه این چیدمان شبیه به چیزی نیست که بعد از سال‌ها بازی با کنترلرهای سونی و مایکروسافت یا کنسول‌های دستی مانند سوئیچ به آن عادت کرده باشید؛ اما نماینده‌ی تامزهاردور می‌گوید که او هیچ‌گاه در مدتِ کار با استیم دک، به دلیل جایگاهِ دکمه و کنترل‌ها مرتکب اشتباه غیرمنتظره‌ای نشده است.
با این وجود، پدهای لمسی هر دو پایینِ استیک‌ها قرار دارند و ممکن است عادت کردن به آن‌ها کمی زمان‌بر باشد. وقتی از پدهای لمسی در شوترهای اول شخص مثل Doom Eternal و Halo 4 استفاده کنید، برای دسترسی به کلیدهای ABXY هم باید به کمی بالاتر از استیک‌ها برسید که آن‌چنان راحت نیست. هرچند که آزمایش‌کننده تصور می‌کند که می‌توان به آن عادت کرد؛ اما باید زمان بیشتری با آن کار کرد تا از این مورد مطمئن شد.
همچنین تریگرها و بامپرها نیز برای وی راحت بودند و کلیدها مناسب و کلیکی احساس می‌شدند. ۴ کلید قابل تخصیص هم در پشت دستگاه وجود دارد که در بازی‌هایی که او انجام داد آن‌چنان قابل استفاده نبودند.
مشخصات فنی استیم دک
استیم دک از یک APU (Accelerated Processing Unit) قدرت گرفته که در بخش CPU شامل ۴ هسته و ۸ رشته‌ی پردازشِ مرکزی بر اساس معماری Zen 2 است و در بخش GPU یا واحد گرافیکی هم از ۸ واحد CU (Compute Units) بر اساس معماری RDNA 2 برخوردار است.
مشخصات سخت‌افزاری Steam Deckپردازنده مرکزیAMD Zen 2تعداد هسته‌های CPU4core/8threadفرکانس کاری CPU2.4GHz–۳.5GHzپردازنده گرافیکیAMD RDNA 2تعداد واحدهای GPU8فرکانس کاری GPU1GHz–۱.6GHzحافظه‌ی RAM16GB LPDDR5 @ 5,500MT/s 32-bit quad-channelذخیره‌ساز64GB eMMC / 256GB NVMe SSD / 512GB NVMe SSDنمایشگر7inch LCD touchscreenدقت تصویر۸۰۰*۱۲۸۰نرخ نوسازی تصویر60HzصداStereo speakers, 3.5mm jack, dual mics, USB Type-C/BluetoothاتصالاتWi-Fi, Bluetooth, USB Type-C with DisplayPort 1.4 supportباتری40Whrابعاد۱۱.۷ x 4.6 x 1.8-inch (298 x 117 x 49mm)وزنApproximately 1.47 lbs (669 grams)قیمت$۳۹۹ (64GB) / $529 (256GB) / $649 (512GB)
استیم دک ۱۶ گیگابایت حافظه از نوع LPDDR5 دارد و در بخش ذخیره‌ساز سه گزینه وجود دارد: ۶۴ گیگابایت حافظه از نوع eMMB (PCIe نسل دوم با گذرگاه x1) در مدل پایه‌ی ۳۹۹ دلاری، ذخیره‌ساز ۲۵۶ گیگابایتی از نوع NVMe (PCIe نسل سوم با گذرگاه x4) در مدل رده میانیِ ۵۲۹ دلاری و سرانجام SSD از نوع NVMe (PCIe نسل سوم با گذرگاه x4) در مدل رده بالای ۶۴۹ دلاری.
بازی روی Steam Deck
یکی از اولین کارهایی که از نمایندگانِ رسانه و در اینجا تامزهاردور دعوت شد تا در هنگامِ بازی با استیم دک آن را انجام دهد، قطع برقِ آن از شارژر بود. برخلاف لپ‌تاپ‌های گیمینگ، توانِ این محصول در هنگام اتصال به برق افزایش پیدا نمی‌کند و به همین علت تجربه‌ی پایداری را در هنگام بازی ارائه می‌کند و طراحی حرارتی هم برای آن بهینه شده است.
بر اساس این آزمایش، راندمانی که از استیم دک می‌گیرید تا حد زیادی به بازی‌های که اجرا می‌کنید و نحوه‌ی اجرای آن‌ها بستگی دارد. مثلا بازی مستقل Stardew Valley به محض اجرا روی استیم دک، به همان خوبیِ همیشه و درست مثل پلتفرم‌های دیگر اجرا شد. اما وقتی نوبت به بازی‌های سنگین‌تر می‌رسد، باید برای اجرای بهتر آن‌ها تصمیماتی بگیرید. بازی‌های در دسترس برای آزمایش شامل این عناوین می‌شدند: Hades, Halo 4, Ori and the Will of the Wisps, The Ascent, Control, Dead Cells, Death Stranding, Disco Elysium, Doom Eternal ,Guilty Gear Strive, The Witcher 3: Wild Hunt, Sunset Overdrive, Prey, Star Wars Jedi: Fallen Order, Stardew Valley, Sea of Thieves, Death’s Door, Factoria, Dying Light: The Following, The Outer Worlds و Ni No Kuni: Wrath of the White Witch Remastered.
سپس آزمایش‌کننده سراغ یکی از محبوب‌ترین بازی‌های مورد علاقه‌اش در سال‌های اخیر، یعنی Control رفت تا نحوه‌ی اجرای آن را مشاهده کند. در سکانس‌های ابتدایی و برخی نبردهای اولیه، شرایط به‌خوبی پیش می‌رفت. وی متوجه شد که دشمنانِ ابتدایی در بازی جزئیات خیلی کمی در تنظیمات از پیش تعیین شده‌ی گرافیکی در بازی دارند، تنظیماتی که به‌طور خودکار روی دقت ۱۲۸۰ در ۸۰۰ پیکسل و Low قرار داده شده بود. طبق مشاهدات، به نظر اجرای بازی در محدوده‌ی ۳۰ فریم بر ثانیه در نوسان بود، شاید هم کمی بیشتر. اما وقتی وی تنظیماتِ بازی را به حالتِ Medium سوئیچ کرد، بازی بهتر به نظر می‌رسید، ولی در برخی صحنه‌ها وقفه‌های مشخصی دیده می‌شد.
بازی از نشانگر ماوس در منوها پشتیبانی می‌کرد؛ اما وقتی تنظیماتِ کنترلر را تشخیص داد به آن‌ها سوئیچ کرد. همچنین این بازی از جمله عناوینی بود که از روی SD Card اجرا می‌شد؛ بنابراین بدون شک زمان بارگذاریِ آن طولانی‌تر از زمان اجرا از روی پی‌سی بود. بااین‌حال هنوز هم تا حد زیادی قابل بازی بود، البته به شرط اینکه بخواهید برخی تنظیماتِ گرافیکی را فدای اجرای بهتر بازی کنید.
بازی‌های دیگر کمی انعطاف بیشتری با این سخت‌افزار نشان دادند. به‌عنوان مثل Halo 4 اجرای خیلی خوبی در تنظیماتِ گرافیکیِ اصلی و با فعال بودن anti-aliasing داشت و بالا بردن برخی تنظیمات هم تأثیرِ منفی ملموسی روی نرخ فریم ایجاد نکرد. این بازی روی SSD بود و زمان بارگذاریِ آن تقریبا آنی بود.
Witcher 3 یک بازی قدیمی‌تر؛ اما هنوز تقریبا سنگین است که در ابتدا با تنظیمات Low و رزولوشن 800p اجرا می‌شد، نماینده‌ی دعوت شده به ولو از اجرای آن با تنظیماتِ Medium هم راضی بوده و به نظرش در مبارزات هم عالی عمل کرده است. نکته‌ی منفی اینکه بازی در تنظیماتِ High شروع به لگ زدن کرده است.
از دیدِ وی اجرای نمونه‌ی بازی‌های دیگر مثل Doom Eternal هم مناسب بود و Dead Cells هم آن‌قدر سبک بود که با آخرین تنظیمات اجرا شود. در طی اجرای بازی‌های سنگین‌تر، فن‌های دستگاه با آخرین دور می‌چرخیدند و قابل شنیدن بودند. اما از آنجایی که خروجیِ هوای داغ در بالای دستگاه تعبیه شده است، حرارت همیشه از دست‌ها دور می‌ماند. مهم‌تر اینکه این نمونه‌ی اولیه از دستگاه در طول آزمایش هیچ‌وقت در دست‌های آزمایش‌کننده داغ احساس نمی‌شد.
Steam OS 3.0
اگر قبلا از لانچر دسکتاپ استیم و خصوصا حالت Big Picture استفاده کرده باشید، نسخه‌ی جدید SteamOS برای شما بسیار آشنا و به سرعت قابل استفاده خواهد بود. بازی‌ها با تصاویر بزرگ در کتابخانه‌ی بازی‌های شما برجسته نمایش داده می‌شوند و اجرای هر بازی را به‌سادگی کلیک کردن یا لمس کردنِ تصویرِ آن روی صفحه‌ی لمسیِ دستگاه می‌کنند.
نرم‌افزار کمترین قسمتِ تکمیل شده‌ی این دستگاه است، هرچند که بررسی‌کننده قادر بود به بخش تنظیمات وارد شده و ببیند که هر بازی روی ذخیره‌ساز در کدام قسمت (SSD یا SD Card) ذخیره شده، تنظیماتِ Wi-Fi و Bluetooth و همین‌طور پروفایل پیش‌فرضِ کنترلر برای کلیدها را هم تغییر دهد. به نظر وی هنوز کارهای بیشتری است که باید در این بخش انجام شود؛ اما وقتی که به اتمام برسد، تقریبا همان رابط کاربریِ آشنایی خواهد بود که قبلا در استیم دیده‌اید.
دورنمای آینده استیم دکمقاله‌ی مرتبطهمه چیز در مورد Steam Deck | از قیمت تا بازی‌ها
برخی نمایش‌های نمادین برای نشان دادن قابلیت‌های Steam Deck در رویدادِ دموی استیم ترتیب داده شده بود. مثلا ولو یک استیم دک را به یک جفت کنترلر دوال سنس متصل کرده بود تا نشان دهد این دستگاه با ابزارهای جانبی هم کار می‌کند. دستگاه دیگری هم در همین حال به بازی آنلاین مشابهی به‌عنوان پی‌سی گیمینگ در کنار آن متصل شده بود تا نشان داده شود که چگونه می‌توانید از طریق استیم دک با پی‌سی گیمرها به‌صورت آنلاین بازی کنید.
همچنین سعی شد تا جای ممکن پاسخِ برخی سوالات و ابهامات ایجاد شده در گفتگوی غیررسمی با برخی افرادی که در حال کار روی این پروژه بودند گرفته شود. خصوصا درباره میزان ارتقاپذیری، دوباره تأیید که حافظه SSD روی برد لحیم نشده و روی شکاف مخصوص M.2 نصب می‌شود و توسط کاربر هم قابل دسترسی خواهد بود.
البته آن‌ها مایل نبودند که در مورد مشخصات صحبتی به میان آورند؛ اما به نماینده‌ی تامزهاردور گفته شد که اطلاعاتِ بیشتر، شامل ویدئویی از قطعات داخلی به‌زودی منتشر خواهد شد که شاید دربردارنده‌ی جزئیاتی درباره‌ی اجزای دیگر مثل باتری دستگاه هم باشد (موضوعی که در سایت رسمی شرکت فعلا تخمین ۲ تا ۸ ساعت دوام باتری برای آن ذکر شده است).
همچنین وی نتوانسته اطلاعات بیشتری از داکِ نگهدارنده به دست آورد، به‌جز اینکه ولو گفته امیدوار است که بتواند آن را هم‌زمان با خود محصول به بازار عرضه کند. در موارد بسیار دیگری هم نمایندگان ولو اصولا از پاسخ‌گویی سرباز می‌زدند و صحبتی نمی‌کردند. اینکه چه تعداد استیم دک تاکنون پیش‌فروش شده؟ آیا ولو بازی‌های اختصاصی خود را هم عرضه خواهد کرد؟ آیا شرکت‌های دیگر فعال در زمینه‌ی پی‌سی هم می‌توانند اکوسیستمی با این محصولات ترتیب دهند یا خیر؟ و اینکه آیا می‌توانیم استیم دک را در حال اجرای ویندوز ببینیم؟
هنوز موضوعات زیادی برای آموختن وجود دارد و این امیدواری برای بررسی‌کنندگان وجود داشت که بتوانند زمان بیشتری را با کنسول سپری کنند و برخی بنچمارک‌ها را هم قبل از عرضه روی آن اجرا کنند. آن‌ها می‌گویند که شاید بازی‌ها به همان خوبی سیستم دسکتاپِ شما روی این کنسول به نظر نرسند؛ اما برای آن‌هایی که آرزوی داشتن دستگاهی با قابلیت بازی و جابه‌جایی‌پذیری برای بازی‌های PC را دارند، به نظر می‌رسد که ولو مسیری را انتخاب کرده که آن‌ها را به مقصد می‌رساند.
برداشت شما در مورد استیم دک و موفقیت آن در آینده چیست؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
در مقاله‌ای که پیش رو دارید، کارشناسان رسانه‌ی تامز هاردور نگاهی به کنسول دستی استیم دک داشته‌اند و از تجربه‌ی بازی‌های رایانه شخصی روی این کنسول گفته‌اند.