رختکن بازی سوریه؛ اتاق اعتراف اسکوچیچ!
به گزارش ورزش سه، نخستین دیدار تیم ملی فوتبال ایران در دور سوم و نهایی مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، پنج‌شنبه شب در ورزشگاه آزادی پیگیری شد و ملی‌پوشان توانستند با تک گل کاپیتان جهانبخش از سد سوریه بگذرند و ۳ امتیاز مهم را در روزی به دست آورند که ۴ رقیب دیگر ما در این گروه، همه به تساوی با یک‌دیگر رضایت دادند. ایران در حالی پای به این میدان حساس می‌گذشت که دراگان اسکوچیچ، وحید هاشمیان و ملادن زگانیر، سرمربی، کمک دوم و مربی دروازه‌بانان خود را به دلیل ابتلا به کرونا در این مدت کنار خود نداشت، احسان حاجی‌صفی، کاپیتان اول ما، به همراه پورعلی‌گنجی، مجید حسینی، کاوه رضایی و عارف غلامی، مصدومان‌مان بودند و سردار آزمون هم محروم بود. بدین ترتیب ایران با کوله‌باری از مشکلات به تقابل همسایه‌ی خود رفته بود.
ماریون تات، دستیار اول اسکوچیچ، که در کنار ابراهیم میرزاپور، کریم باقری، مهرداد خانبان و علی‌اصغر قربان‌علی‌پور، کادرفنی تیم ملی را در این مسابقه تشکیل می‌دادند، بچه‌ها را با آرایش ۱-۳-۲-۴ به میدان فرستاد. این اولین بار در دوران اسکوچیچ بود که تیم ایران چنین آرایشی به خود می‌گرفت.
حضور میلاد سرلک در کنار احمد نوراللهی به عنوان دو هافبک دفاعی و جعفر سلمانی چپ پا در سمت راست خط دفاع، از شگفتی‌‌های ترکیب ابتدایی ایران بود. آرایش تیم ما در معدود زمان‌هایی که بدون توپ بود، تبدیل به ۳-۲-۱-۴ می‌شد.
آرایش ۳-۲-۱-۴ ایران بدون توپ.
آن سوی میدان، سوریه هم با آرایش ۲-۴-۴ به میدان آمده بود و عمر خریبین را در پیکان خط حمله‌ی خود می‌دید. سوری‌ها در دقایقی از مسابقه فشردگی طولی و عرضی مناسبی را بین خطوط‌شان داشتند و کار را تا حدی برای ملی‌پوشان کشورمان سخت می‌کردند. آن‌ها هم‌چنین گهگاهی با عقب آمدن عمرالرحمن ویس، هافبک راست‌شان تبدیل به آرایش ۱-۴-۵ می‌شدند و گهگاهی هم با عقب آمدن هم‌زمان ویس و المواس، آرایش ۱-۳-۶ به خود می‌گرفتند.
آرایش ۲-۴-۴ سوریه هنگام دفاع که دارای فشردگی طولی، اما فاقد فشردگی عرضی است. متأسفانه عدم حضور هیچ یک از بازیکنان ما در نیم‌فضاها، باعث می‌شود نتوانیم از فشرده نبردن عرضی حریف بهره ببریم.
در بحث ساخت بازی، سوری‌ها برای فرار از زیر پرسینگ احتمالی ما، تمام ضربات شروع مجدد را توسط ابراهیم آلما، دروازه‌بان‌شان بلند می‌زدند. ( ۲۹ ضربه‌ی بلند توسط آلما) طبیعتاً این ضربات بلند منجر به شکل‌گیری نبرد‌های هوایی در نیمه‌ی زمین ما می‌شد. بچه‌های ما علی‌رغم برتری ۵۸٪ در نبرد‌های هوایی، چندان در تصاحب توپ‌های دوم موفق عمل نکردند و همین مسئله منجر به یکی دو حمله و کسب ضربات کاشته پشت محوطه‌ی ما در نیمه‌ی اول برای سوری‌ها شد.
ساخت بازی ناموفق ایران در نیمه‌ی اول
ایران در این نیمه، ساخت بازی خود را با آرایش ۴-۴-۲ شروع می‌کرد.
ساخت بازی ایران با آرایش ۴-۴-۲ در فاز ۱ بازی‌سازی.
این ساخت اغلب پس از رسیدن به نیمه‌ی زمین حریف و فاز دوم بازی‌سازی، به ۳-۴-۳ تغییر می‌کرد؛ میلاد سرلک روی دست شجاع خلیل‌زاده می‌آمد تا در نیمفضای چپ قرار گیرد، در نتیجه وحید امیری آزادانه بالا رود. در ادامه جهانبخش راست پا که در چپ به کار گرفته شده بود به داخل می‌زد تا امیری روی دستش اورلپ کند. سامان قدوس هم در مرکز زمین کنار احمد نوراللهی قرار می‌گرفت.
ساخت بازی ما یا در فاز ۲ بازی‌سازی تبدیل به ۳-۴-۳ می‌شد، یا احتمال داشت از همان فاز ۱ با ۳-۴-۳ پیگیری شود. در این صحنه، امیری و جهانبخش جای‌شان را با هم عوض کرده‌اند.
ایران در معدود صحنه‌هایی موفق به تشکیل دو مثلث در سمت چپ زمین، یکی با حضور سرلک-جهانبخش-امیری و دیگری با حضور امیری-جهانبخش-قدوس می‌شد. اما در سمت راست زمین، عدم اضافه شدن نوراللهی یا قدوس به زوج قلی‌زاده-سلمانی از یک سو و بازی محافظه‌کارانه‌ی سلمانی از سوی دیگر( از ۱۹ پاس این بازیکن، ۸ مورد رو به عقب بود) باعث شد مدافع و وینگر راست ما مدام در موقعیت ۲ به ۲ یا ۳ به ۲ با مدافع‌ها و هافبک‌های سوری قرار گیرند و نتوانند کاری از پیش ببرند. در نتیجه بیش‌تر حملات ما ( ۴۰٪) در نیمه‌ی اول از سمت چپ شکل گرفت. هم‌چنین عدم تمایل قدوس به بازی در نیم‌فضاها باعث می‌شد مثلث‌های جناح چپ هم کم‌تر با حضور او شکل گیرد و تیم ما نتواند از آن سمت زمین هم کاری پیش ببرد.
میل ذاتی قدوس به بازی بین خطوط و به خصوص منطقه‌ی ۱۴، باعث شده در این صحنه در نیمفضای چپ هیچ بازیکنی حاضر نباشد، در نتیجه مثلثی در سمت چپ شکل نگیرد.
توفیق اجباری با مصدومیت سرلک
مصدومیت سخت سرلک در دقایق پایانی نیمه‌ی اول و تعویض او با سعید عزت‌اللهی، منجر به تغییر آرایش ساخت بازی ایران شد. تیم ما دوباره به آرایش ۳-۲-۳-۲ هنگام ساخت بازی از عقب زمین روی آورد؛ یعنی همان آرایشی که ۶ ماه پیش و در برتری ۳ گله مقابل همین سوریه به کار گرفته شده بود و در مجموع هم در دوران اسکوچیچ، روان‌ترین بازی‌های ما در فاز حمله با این آرایش رقم خورده است.
ساخت بازی ایران با آرایش ۳-۲-۳-۲. در این آرایش، عزت‌اللهی رأس عقب خط هافبک است و احمد و امیری به عنوان دو بازوی او در دو نیم‌فضا فعالیت کرده و به تشکیل مثلث در جناحین کمک می‌کنند.
با شروع نیمه‌ی دوم، دو تعویض خوب دیگر هم در ترکیب ما اتفاق افتاد: میلاد محمدی به جای سامان قدوس و صالح حردانی به جای جعفر سلمانی. اضافه شدن محمدی به ترکیب به معنای انتقال امیری به یک خط جلو‌تر و قرار گرفتن او در پست ۸ به عنوان یکی از دو بازوی عزت‌اللهی بود( بازوی دیگر احمد نوراللهی در سمت راست بود) و حضور حردانی که به مراتب نسبت به سلمانی رونده‌تر بود، امکان آزاد کردن سمت راست ما را از طریق پاسهای قطری شجاع و پاسهای تعویض منطقه‌ی عزت‌اللهی فراهم می‌کرد.
گراف پاسهای سعید عزت‌اللهی در بازی با سوریه ( پایین، سمت دروازهی سوریه است). به تعدد پاسهای با رنج بالا، به‌خصوص پاسهای تعویض منطقه، دقت کنید.
گراف پاسهای شجاع خلیل‌زاده در بازی با سوریه ( سمت پایین دروازهی سوریه است). به تعدد پاسهای با رنج بالا، به خصوص پاسهای قطری دقت کنید.
تبدیل آرایش ایران به ۳-۲-۳-۲، دوباره امکان تشکیل مثلث در هر دو سمت زمین را هم برای تیم ما فراهم می‌کرد. در نهایت و در صحنه‌ی تک گل تیم ملی شاهد به‌کارگیری تمام این موارد بالا بودیم.
در تصویر بالا، ساخت بازی ایران با آرایش ۳-۲-۳-۲ شروع می‌شود، عزت‌اللهی در مرکز زمین صاحب توپ می‌شود، یک پاس تعویض منطقه را برای قلی‌زاده ارسال می‌کند و در ادامه‌ی این صحنه، بلافاصله حردانی روی دست علی اورلپ و نوراللهی آندرلپ می‌کند تا یک مثلث در راست تشکیل شود.
در تصویر پایین هم مثلث سمت چپ زمین ایران را مشاهده می‌کنید: امیری+ جهانبخش در نیم‌فضا، محمدی در گوشه.
سه فریم با صحنه‌ی منجر به گل ایران. ساخت بازی با ۳-۲-۳-۲ شروع می‌شود( تصویر بالا)، توپ در یک رفت و برگشت به شجاع می‌رسد، حردانی به سرعت از پشت مدافع چپ سوری که برای مهار قلی‌زاده کمی جمع شده فرار می‌کند، پاس برای حردانی می‌رود، او خیلی سریع نوراللهی را در جلو و قلی‌زاده را در پشت خود می‌بیند( تصویر وسط)، سپس یک پاس تک ضرب به قلی‌زاده می‌دهد، حرکت نوراللهی در نیمفضای راست و طارمی بین دو مدافع میانی سوریه منجر به باز کردن این خط دفاع می‌شود، حال فرصت خوبی برای ارسال یک پاس کاتبک توسط قلی‌زاده به مقصد جهانبخش است. کاپیتان با یک حرکت به داخل، کار را تمام می‌کند.
جمع‌بندی
تیم ما توانست علی‌رغم مشکلات بسیار، بردی حیاتی را در روز اول مسابقات به دست آورد و حال باید خود را آماده‌ی مصاف حساس روز سه‌شنبه با عراق در قطر کند. عراقی که با مربی مطرح هلندی خود، دیک ادووکات، در هفته‌ی اول کره‌ی جنوبی را در سئول و با سون هیونگ مین متوقف کرد و احتمالاً آماده‌تر و بسیار پرانگیزه‌تر از مصاف دو ماه پیش خواهد بود.
زمان چند روزه تا بازی با عراق، امکان شکل دادن هماهنگی بیش‌تر را بین لژیونر‌ها و بقیه‌ی بچه‌ها فراهم خواهد کرد و این خبر خوبی‌ست، اما نباید فراموش کرد شاید فرصت اصلاح یک چینش اولیه‌ی اشتباه مثل این دیدار و اصلاح اشتباهات در نیمه‌ی دوم، دیگر فراهم نباشد؛بخصوص اشتباهی که تعویضهای سریع نشان می‌دهد خود اسکوچیچ به ارتکاب آن در هدایت از راه دورش پی برده است.
علی کمانگری
منبع داده‌های آماری: Opta
ایران در تقابل با سوریه یک نیمه‌ی ناامید‌کننده و یک نیمه‌ی متوسط را پشت سر گذاشت. اصلاح تصمیمات نادرست اتخاذشده ، در نهایت سه امتیاز حساس هفته‌ی اول را در تهران نگه داشت.