انتخاب لوگوی فارس از بین ۳۰۰ اتود اولیه / آیا لوگوی جدید تقلیدی است؟
مجله فارس‌پلاس: دو روز از تغییر هویت بصری فارس گذشته اما هنوز واکنش‌ها به آن ادامه دارد. بخش قابل توجهی از این واکنش‌ها معطوف به ادعایی است که می‌گوید لوگوی جدید فارس از روی لوگوی یک شرکت چینی کپی شده است. انتشار گسترده این ادعا باعث شد طراحان لوگو توضیحاتی را در این زمینه منتشر کنند. نشان جدید فارس توسط «کارگاه طراحی سه در چهار» انجام گرفته که یکی از شرکت‌های توانمند و حرفه‌ای در زمینه فعالیت‌های تبلیغاتی و گرافیکی است. این شرکت را بیشتر با دیوارنگاره‌های میدان ولیعصر(عج) و بیلبوردهای فرهنگی آن می‌شناسند که بسیاری از تولیدات هنری آن در خاطره جمعی ایرانیان نقش بسته است. توضیحات طراحان لوگوی جدید فارس در این زمینه خواندنی است.
لوگوی جدید فارس، از عناصر اصلی لوگوی سابق بهره برده است
تحقیق، گام اول تغییر
یک سازمان زمانی که احساس می‌کند نیاز به تغییر دارد، به ریدیزاین (بازطراحی) یا ری‌برند روی می‌آورد. گذر زمان هم می‌تواند عاملی برای تغییر باشد، چون سلیقه مردم طی این سال‌ها تغییر می‌کند. مشکلات هویت بصری فعلی هم می‌تواند یک سازمان را ناچار به چنین تغییری کند؛ مثلاً خط نستعلیق عبارت «خبرگزاری فارس» در لوگوی سابق این خبرگزاری، وقتی بسیار کوچک می‌شد خوانا نبود. جوان‌تر شدن و مدرن‌تر شدن هم می‌تواند یکی دیگر از دلایل تغییر باشد. البته باید توجه داشت که هویت بصری بخش کوچکی از برند است و تغییر آن، به‌تنهایی به معنای ری‌برندینگ نیست.
سال گذشته، وقتی خبرگزاری فارس تصمیم به تغییر هویت برند و همچنین هویت بصری خود گرفت، ما در کارگاه طراحی سه در چهار، ابتدا هویت معنایی برند فارس را استخراج کردیم. برای این کار ۲ کار پژوهشی انجام دادیم؛ یکی در میان بیش از ۴۰۰ نفر از مخاطبان فارس و دیگری بین حدود ۵۰ نفر از خبرنگاران و دبیران این خبرگزاری. این کار، حدود یک سال پیش آغاز شد و بر اساس نتایج این تحقیقات، طراحی هویت بصری را آغاز کردیم.
هویت برند فارس، با نظرسنجی از نگاه مخاطبان
شعار و لوگو؛ نمادی از تغییر برند
یکی از مهم‌ترین عناصر هویت یک برند، شعار آن است. شعار، چکیده‌ای از هویت، شخصیت و ارزش‌های کلیدی هر برند است که کهنه نمی‌شود. این شعار تجلی و تحقق تمام چشم‌انداز و مأموریت آن برند است و دربردارنده پیام و وعده سازمان به مخاطبانش. طی جلساتی که با مدیران و خبرنگاران فارس داشتیم، به ۹۰ شعار اولیه رسیدیم که ۱۰ تای آن را به عنوان نامزد نهایی انتخاب کردیم. در نهایت، با در نظر گرفتن کانسپت اصلی مورد توافق یعنی روشنایی و تاریکی، به شعار اصلی رسیدیم: «حقیقت روشن می‌شود.»
در این مسیر، بر اساس استراتژی‌های برند، اتودهای مختلفی از مسیرها و برخوردهای مختلف فرمی زده شد؛ حدود ۳۰۰ طرح! البته در این تغییر، باید به فرم و هویت بصری قبلی وفادار می‌ماندیم. پس عناصر فرمی لوگوی سابق را استخراج کردیم و به بن‌مایه‌های آن وفادار ماندیم.
طی ماه ها رفت و برگشت بین کارفرما و تیم طراح تمام اتودها بر اساس نزدیکی به راهبردهای اصلی پروژه و ملاک های ارزیابی دیگر سنجیده شد. در این مرحله نیز تقریبا ۱۰ طرح کاندیدای لوگوی نهایی شدند. این طرح‌ها نیز از نظر نزدیکی با شعار و جوهره برند مورد نظرسنجی کارشناسان رسانه‌ای و هنری قرار گرفت و در نهایت، اواخر سال گذشته ۳ طرح از نشان هایی که بیشترین امتیاز را دریافت کرده بودند به عنوان لوگو نهایی انتخاب شد.
حدود ۳۰۰ لوگو برای برند جدید فارس طراحی شد
لوگوی نهایی چگونه شکل گرفت
در این مرحله، خبرگزاری فارس این لوگوها را در میان خبرنگاران خود به رای‌گیری گذاشت که لوگوی فعلی بیشترین رای را به دست آورد. آن شعله لوزی‌شکل که از لوگوی قبلی وام گرفته شده، نماد روشنایی، شمع، منبع الهام و حقیقت است. رنگ آبی هم در اینجا به تضاد این دو فرم لوزی کمک کرده است و به فرم زردرنگ که نماد حقیقت است، برتری، پیش‌تر بودن و حجم بیشتری داده است. در نهایت لوگوی فارس فرمی موجز، مینیمال، محکم، رو به جلو و در حرکت دارد. البته نباید فراموش کرد که لوگو یا ساین، جمع لوزی‌ها و کلمه فارس است، و نباید هر کدام را جدا از دیگری در نظر گرفت.
اصلاحات نهایی گرافیکی روی این لوگو انجام شد. نوشتار یا تایپ «فارس» که توسط استاد غلامحسین امیرخانی خوشنویسی بود، با تغییراتی مواجه شد؛ این اصلاحات توسط استاد نجابتی انجام گرفت که تقریبا هیچکس در تبحر و هنر ایشان تردیدی ندارد. نستعلیق در فرهنگ ایرانی نماد زیبایی، اعتماد و قدمت است. ما ضمن وفادار ماندن به بن‌مایۀ نوشتار قبلی، تغییراتی در آن انجام داده ایم تا این نوشتار به نشانه ای منحصر به فرد و به روز با رویکردی نوین که نمایان گر به‌روز شدن فارس است تبدیل شود.همچنین کلمه «خبرگزاری» به دلیل اینکه فارس به یک بنگاه رسانه‌ای تبدیل شده است، از لوگوی اصلی حذف شد.
۱۰ لوگوی منتخب اولیه از نظر میزان نزدیکی به برند فارس
مورد ارزیابی کارشناسان هنری و رسانه‌ای قرار گرفت
طراحی ۱۰ لوگو برای زیربرندها
در گام بعدی، طراحی هویت بصری جدید فارس در دستور کار قرار گرفت. برای اینکه بتوانیم فارس را به یک بنگاه رسانه ای با خدمات و سرویس های مختلف تبدیل کنیم، باید بر اساس استراژی‌های معماری برند، هویت بصری آن را گسترش می‌دادیم. بر همین اساس، همه خدماتی که نقشی مستقیم در خبرگزاری فارس دارد را به‌شکل برند فرعی (Sub Brand) زیر چتر برند مادر قرار دادیم. دیگر زیربرندهایی را که خدماتی به سازمان فارس یا زنجیره ارزش آن ارائه می‌دهند و همزمان اعتبار خود را از شرکت فارس می‌گیرند، با استفاده از استراتژی معماری برند تایید شده (Endorsed Brand) دسته بندی کردیم.
فرم لوگو زیربرندها به دو دستۀ کلی تقسیم شد؛ برندهایی با معماری Sub Brand با ثابت ماندن فرم لوگوی اصلی و بر اساس المان‌های مفهومی که از هر برند استخراج شده است طراحی شد. در برندهای با معماری Endorsed Brand نیز، فرم کلی لوگو نسبت به برند اصلی فارس ۴۵ درجه چرخش پیدا کرد و همچنین رنگ آبی لوزی پسین ثابت ماند.
به این ترتیب، علاوه بر لوگوی اصلی فارس، ۵ لوگو برای محصولات رسانه‌ای «خبرگزاری» فارس و ۵ لوگو هم برای سایر خدمات «شرکت» فارس طراحی شد. مجموعه تمام محصولات شرکت فارس نیز متناسب با لوگوهای جدید، بازطراحی شد.
برای شرکت فارس، یک لوگوی اصلی و ۱۰ لوگو برای زیربرندها طراحی شده است
آیا لوگوی فارس تقلیدی است؟
پس از تکمیل تغییرات، تمامی خروجی‌های خبرگزاری فارس به‌طور همزمان از لوگو و هویت بصری جدید استفاده کردند. سایت خبرگزاری از لوگوی کامل (لوزی‌ها و تایپ کلمه فارس) استفاده کرد اما پروفایل شبکه‌های اجتماعی از آیکون یا شکل مینیمال لوگو (۲ لوزی) استفاده کردند تا بهتر دیده شوند. این تغییر ناگهانی باعث شد مخاطبان آواتار شبکه‌های اجتماعی را به منزله لوگوی جدید فارس تصور کنند. همین موضوع، شبهه شباهت لوگوی فارس به یک یا چند لوگوی خارجی را تقویت کرد.
محدودیت فرم‌های گرافیکی باعث می‌شود گاهی لوگوهای مینیمال به یکدیگر شبیه شوند
اما باید توجه داشت که فرم، بالاخص فرم مینیمال در طراحی های گرافیکی محدودیت هایی دارد. دلیل این محدودیت، اشکال هندسی محدودی است که در طراحی گرافیک استفاده می‌شود. طبیعی است بعضی ایده‌های تصویری در فرم دارای وجوه مشترکی باشند اما صرف وجود وجوه مشترک، به معنای تقلید نیست. کپی برداری و تقلید زمانی معنا پیدا می کند که عامدانه از یک اثر خاص، گرته برداری شده باشد نه اینکه بر اساس یک کانسپت (مفهوم) از پیش تعیین شده، و در یک طرح مینیمال، به شباهت گرافیکی رسیده باشیم. همینکه لوگوی فارس را به لوگوی ۳ شرکت متفاوت شبیه دانسته‌اند، نشان‌دهنده آن است که آن ۳ شرکت نیز بر اساس کانسپت مدنظر خود به فرم مینیمال مشابه رسیده بودند. در صنعت تبلیغات شاهد موارد بسیاری از چنین نشانه‌های مشابهی هستیم.
انتهای پیام/