لوازم خانگی ایرانی| لوازم خانگی داخلی تا ۵ سال آینده رقیب برندهای جهانی/سهم «تحقیق و توسعه» در صنعت کم است
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، این روزها اخبار مخابره شده پیرامون ممنوعیت واردات کالاهای خارجی لوازم خانگی خصوصا در دو برند کره‌ای، فضای رسانه‌ای کشور را در نوردیده است، واکنش‌های متفاوت و بعضا متناقض نسبت این مسئله یکی از دلایل مطرح شدن این مسئله در فضای رسانه‌ای کشور بود.
بر همین اساس در شرایطی که عده‌ای این ممنوعیت را یک رانت و انحصار تفسیر می‌کردند، عده‌ای دیگر از کارشناسان از این دستور به عنوان یک دستور حمایتی از تولید یاد کرده و حمایت‌های سایر کشورهای توسعه یافته از برندهای و تولیدات داخلی خود را یادآوری می‌کردند.
در همین رابطه فارغ از واکنش‌های غیرکارشناسی و کارشناسی نسبت به این موضوع، فرصتی قابل توجه نصیب صنایع داخلی کشور شده و این فرصت می‌تواند به بهترین شکل توسط صنایع به شکوفایی بینجامد.
نگاهی به مسیر سایر برندهای جهانی فعال در حوزه لوازم خانگی و سایر صنایع دیگر، بیانگر آن است که آنها نیز در مقاطعی توسط حاکمیت دولت‌های خود شده و اساساً استفاده مناسب از این حمایت فرق میان یک صنعت موفق و یک صنعت شکست‌خورده است.
برای مثال تکمیل زنجیره ارزش تولید لوازم خانگی و حمایت دولت از این موضوع نیز یکی از دلایل رشد صنعت لوازم خانگی در کره جنوبی است و در واقع بیشتر امکانات این کشور به پیشران‌های اقتصادی و صنایع استراتژی معطوف شده است، این حمایت‌ها در قالب سیاست‌هایی نظیر تخفیف در مالیات‌ها و دریافت سود بانکی پایین‌تر از صنعت لوازم خانگی پیگیری شده و در عین حال، هزینه تحقیق و توسعه شرکت‌ها و قالب‌سازی آنها نیز از طریق جوایز صادراتی تأمین شده است.
امروز دو راه به وجود آمده پیش روی صنایع لوازم خانگی ایران ۲ راهی است که یک راه آن به ارتقای کیفیت، افزایش سطح پوشش خدمات پس از فروش و جلب اعتماد مصرف‌کننده ایرانی و خارجی ختم شده و زمینه تبدیل شدن به یک برند جهانی را مهیا می‌کند اما مسیر دوم منتهی به کاهش کیفیت و فرصت‌سوزی و بی‌اعتمادی مصرف‌کننده خواهد شد.
حرکت به سمت مسیر موفق مستلزم برنامه‌ریزی دقیق در این حوزه است و این برنامه در قالب سندهای جامع باید از هم اکنون مشخص و اهداف کمی آن به طور دقیق تعیین شده باشد.
بر همین اساس به منظور گفت‌‌و‌گو پیرامون باید و نبایدهای تولید لوازم خانگی داخلی به سراغ عباس هاشمی، دبیر کل انجمن ملی صنایع لوازم خانگی کشور رفتیم تا پیرامون این مسئله با وی به بحث بنشینیم؛ در ادامه مشروح این گفت‌‌و‌گو را می‌خوانید.
* امکان پوشش کمی ۱۰۰ درصدی تقاضای لوازم خانگی توسط تولید داخل وجود دارد
فارس: اخبار پیرامون ممنوعیت واردات لوازم خانگی خارج در روزهای گذشته واکنش‌های متعددی را به ثبت رسانده است، فارغ از تحلیل‌های متعدد، در حال حاضر این فرصت در اختیار صنعت لوازم خانگی کشور قرار گرفته است. بر همین اساس، برنامه صنایع لوازم خانگی کشور برای بهره‌برداری حداکثری از این فرصت و افزایش کیفیت محصولات چه باید باشد؟
هاشمی: واحدهای تولید لوازم خانگی باید از فرصت ممنوعیت واردات در جهت ارتقای کیفی و کمی تولیدات حداکثر استفاده موثر را ببرند، بر همین اساس، فعالیت‌هایی که در قالب این مسئله وجود دارد باید رده‌بندی شود. برای مثال برخی از کارها باید با رویکرد درون بنگاهی پیگیری شود. از همین رو باید گفت، صنعت لوازم خانگی کشور بر اساس پیشرفت‌های سال‌های اخیر به لحاظ کمی توانایی تامین نیاز کشور را دارد.
فارس: اینکه می‌گویید، به صورت کمی توانایی پوشش نیاز کشور توسط صنایع لوازم خانگی وجود دارد، یعنی چند درصد نیاز بازار پوشش داده می‌شود؟
هاشمی: ما در اغلب محصولات زیر مجموعه لوازم خانگی امکان تامین ۱۰۰ درصدی نیاز و تقاضای بازار را در کشور داریم البته بازهم تاکید می‌کنم این آمار کمی است و کیفی نیست، در این راستا تامین نیاز به لحاظ کیفی باید برنامه مشخص داشت و نیاز به رویکرد درون‌بنگاهی در این صنعت احساس می‌شود.
* سهم هزینه تحقیقات و توسعه در صنایع لوازم خانگی افزایش یابد
فارس: ممکن است، این عبارت درون‌بنگاهی را باز کنید و بیشتر توضیح دهید که منظور شما به طور مشخص چیست؟
هاشمی: ببینید در هر بنگاه اقتصادی مطابق استاندار جهانی، سهم هزینه تحقیقات و توسعه حداقل باید ۳ درصد مبلغ سرمایه‌گذاری تعیین شود. بر این اساس یکی از موارد رویکرد درون‌بنگاهی که باید حتما توسط صنایع لوازم خانگی مورد توجه قرار گیرد، توجه زیاد به همین مسئله تحقیق و توسعه است، در حال حاضر این فرصت در اختیار قرار گرفته برای تولیدکنندگان لوازم خانگی به منزله فرصت افزایش تقاضا است. حال تولیدکنندگان ما باید با ارتقای کیفیت و تنوع محصولات از طریق سرمایه‌گذاری در حوزه تحقیقات و توسعه این نیاز را به طور واقعی پاسخ دهند.
فارس: در حال حاضر صنایع بزرگ لوازم خانگی کشور چه میزان از سرمایه‌گذاری خود را در حوزه تحقیق و توسعه هزینه می‌کنند؟
هاشمی: آمار مشخصی به طور دقیق وجود ندارد اما بر اساس برآوردها به طور میانگین بین ۱ تا ۱.۲ درصد از مبلغ سرمایه‌گذاری شرکت‌های ایرانی فعال در حوزه لوازم خانگی به مسئله تحقیقات و توسعه اختصاص پیدا می‌کند.
* مشکلات گسترده تولید‌کننده‌ها عامل حرکت نکردن به سمت تحقیق و توسعه است
فارس: خب الان این سوال پیش می‌آید که چرا صنایع لوازم خانگی کشور ما تا‌کنون به سمت سرمایه‌گذاری در حوزه تحقیقات و توسعه نرفته‌اند و کف استاندارد جهانی (از منظر شما) را رعایت نکردند، آن هم در صنعتی که رقابت ارتباط تنگاتنگی با مسئله تحقیقات و توسعه دارد.
هاشمی: مدیران ما در این حوزه عمدتا درگیر موضوعات روزمره هستند، یک تولید کننده در هر روز با مشکلاتی نظیر، تامین مواد اولیه، افزایش کمی تولید، مسئله مجوزهای بی شمار موجود در این حوزه، درگیری با سازمان تامین اجتماعی و سایر مصائب یاد شده دست و پنجه نرم می‌کند. همین مسئله انرژی زیادی از واحدهای تولیدی ما گرفته و اساسا توجه به مسئله تحقیقات و توسعه کمتر می‌شود.
فارس: خب الان سوالی که پیش می‌آید این است، مسئله ممنوعیت ورود کالاهای خارجی از چه طریق به حل این مسائل کمک می‌کند که به دنبال آن افزایش سهم تحقیق وتوسعه را از تولید کننده ایرانی طلب کنیم؟
هاشمی: طبق ماده ۱۶ قانون حداکثر استفاده از توان فنی و مهندسی کشور، وزارت صمت مختار بوده است که بر اساس قانون ششم توسعه زمینه محدودیت و ممنوعیت واردات کالاهای تولید داخل را فراهم کند. این برنامه تا انتهای سال ۱۴۰۰ بود و در این سال به پایان می‌رسید. از همین رو پیگیری انجام شده به منظور ممنوعیت ورود کالاها یک فرصتی را برای تولیدکننده به وجود آورد تا خیالش از بابت یک مسئله جمع شود و انرژی خود را به سمت ارتقای کیفی محصولات هدایت کند.
*محدودیت واردات لوازم خانگی در ۵ سال گذشته زمینه رشد قابل توجه صنایع داخلی شد
فارس: خب بر اساس برنامه ششم در طول ۵ سال گذشته شاهد ممنوعیت و محدودیت ورود لوازم خانگی خارجی بودیم، آیا این محدودیت و ممنوعیت زمینه ارتقای محصولات لوازم خانگی ایرانی را مهیا کرده است؟
هاشمی: بله قطعا پیشرفت کرده‌اند، شما آمار تولید سال ۹۵ را با سال ۱۴۰۰ مقایسه کنید، رشد کمی تولید لوازم خانگی از سال ۹۵ به طور میانگین از ۱۵ درصد نسبت به سال گذشته آغاز شده تا در سال ۹۹ ما چیزی حدود ۶۰ درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته افزایش تولید داشتیم و این مسئله نتیجه نگاه به داخل بود، این نشان می‌دهد، ظرفیت‌های منصوب در کشور توان تامین نیاز داخلی دارد.
فارس: خب در حال حاضر وظیفه واحدهای تولیدی در مواجه با این فرصت جدید چیست؟
هاشمی: به نظر من واحدهای تولیدی چند وظیفه جدی دارند، اول اینکه در بخش تحقیق و توسعه باید ارتقا پیوسته کیفیت، استفاده از فناوری‌های جدید، تعدیل هزینه‌های تمام شده و منطقی‌سازی قیمت محصولات، استمرار تامین کالا در بازار، همکاری گسترده با حوزه دانش بنیان و استمرار تعمیق ساخت داخل را در دستور کار قرار دهند، این مسئله برای بقای یک واحد تولیدی ضروری است و حتی ما به همه واحدهای فعال در حوزه لوازم خانگی موارد یاد شده را ابلاغ کرده‌ایم.
* ابزار سیاست‌گذاری وزارت صمت، صنایع لوازم خانگی را هدایت کند
فارس: الان به نظر شما نیاز است که وزارت صمت از ابزارهای قانونی و سیاست‌گذاری خود برای تکلیف کردن وظایفی که شما بر شمردید، استفاده کند؟
هاشمی: قطعا نیاز است. به نظر من وزارت‌خانه و به طور کلی حاکمیت، در قالب ۳ قوه باید به این مسئله ورود کنند و در جهت رفع سایر مشکلات واحدهای صنعتی از جمله تامین کالای اولیه و مشکلات مرتبط با مجوزهای کسب و کار بکوشد. این مسئله می‌تواند زمینه تحقق اهداف در نظر گرفته شده برای صنعت لوازم خانگی را به وجود بیاورد.
فارس: زمانی که به بازار مراجعه می‌کنیم، شاهد این مسئله هستیم که مصرف‌کننده ایرانی همچنان کالای ایرانی را ترجیح نمی‌دهد و در این مسئله استدلال‌هایی نظیر کیفیت، تنوع محصول، خدمات پس از فروش ضعیف و سایر موارد مطرح می‌شود، این هدف که مصرف‌کننده داخلی انگیزه لازم برای استفاده از لوازم خانگی را پیدا کند، چگونه محقق می‌شود؟
هاشمی: علاوه بر توجه به مسئله تحقیق و توسعه در جهت افزایش کیفیت و تنوع محصولات، مسئله خدمات پس از فروش گسترده و کافی یکی دیگر از مواردی است که باید مورد توجه تولیدکنندگان قرار بگیرد. در کنار موارد یاد شده یک پیوست فرهنگی قوی نیز لازم است و مجموعه این بسته می‌تواند هدف مد نظر شما یعنی جلب اعتماد را به همراه داشته باشد، برای مثال فرض کنید، یک پیوست فرهنگی قوی باشد اما کیفیت افزایش نیابد، همین تبلیغات می‌تواند در جهت عکس عمل کند، زیرا مصرف‌کننده کار فرهنگی را یک شوی تبلیغاتی محدود تلقی می‌کند. ما باید با مردم صادق باشیم چون همه مصرف کننده‌ایم.
*کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار به دنبال ارتقای کیفی لوازم خانگی
فارس: علاوه بر همه نظارت‌ها و وظایفی که عنوان کردید در حال حاضر تولیدکنندگان چه اقداماتی برای استفاده حداکثری از فرصت به وجود آمده انجام داده‌اند؟
هاشمی: اخیرا انجمن صنایع لوازم خانگی ایران به عنوان بزرگترین تشکل لوازم خانگی ملی کشور با داشتن ۲۵۰ عضو و سهم بیشتر از ۸۵ درصدی در بازار این محصولات، با هماهنگی معاونت علمی ریاست جمهوری اقدام به تشکیل کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار لوازم خانگی کرده است، وظیفه این کانون شناسایی چالش‌های فناوری و تلاش برای هماهنگی توان داخلی کشور به منظور حل این چالش‌ها است. این مسئله از طریق درخت‌های ترسیم شده در حوزه فناوری پیگیری می‌شود و می‌تواند زمینه ارتقای کیفی لوازم خانگی ایرانی از طریق اتصال بین بخش دانش بنیان و حوزه صنعت را فراهم کند. از سوی دیگر سند توسعه لوازم خانگی که نقشه راه است، در روزهای آینده ارائه شده و پیش از نمایشگاه لوازم خانگی از آن رونمایی می‌کند؟
فارس: سند توسعه لوازم خانگی چه چشم‌اندازی دارد؟
هاشمی: در این سند، وضعیت موجود صنعت لوازم خانگی، اهداف کوتاه مدت و بلند مدت در نظر گرفته شده به همراه تحلیل نیاز بازار وجود دارد به همراه شاخص‌های بررسی وجود دارد و امید داریم با تحقق اهداف در نظر گرفته شده شاهد رشد صنایع لوازم خانگی در کشور باشیم.
* لوازم خانگی داخلی در طول ۵ سال می‌توانند با برندهای جهانی رقابت کنند
فارس: در حال حاضر اگر فرض کنیم، ممنوعیت ورود لوازم خانگی به همراه سایر ملزوماتی که با آن اشاره کردید از طرف تولیدکنندگان و مسئولان ذی‌ربط پیگیری شود، چه چشم‌اندازی در جلوی صنعت لوازم خانگی کشور ترسیم می‌کند؟
هاشمی: همانطور که در اسناد به آن اشاره شده، تولید باید درون‌زا و برونگرا باشد، رسیدن به سطح کمی و کیفی برندهای معتبر جهانی چشم‌انداز صنایع لوازم خانگی کشور است، مشروط برا اینکه ما برنامه‌ریزی داشته باشیم. قطعا فرصت این مسئله برای این صنعت به وجود آمده و هدف یاده شده یعنی رقابت با محصولات و برندهای جهانی در دسترس است.
فارس: یکی از نگرانی‌های بیان شده پیرامون این ممنوعیت، مسئله ارتقا پیدا نکردن کیفی محصولات است. بر همین اساس کارشناسان پیشنهاد می‌کنند، این ممنوعیت ورود کالا باید زمان مشخصی داشته باشد، شما چه زمانی را برای حذف این ممنوعیت واردات لوازم خانگی پیشنهاد می‌کنید؟
هاشمی: نگرانی مطرح شده در این حوزه به حق است و اگر محدودیت زمانی مادام‌العمر باشد، قطعا اهداف ما محقق نمی‌شود و زیان می‌بینیم؛ این محدودیت باید هوشمند و زمان‌بندی شده باشد و از آن طرف برنامه توسعه صنایع داخلی نیز با آن مرتبط شود. با این تفاسیر، از نظر من صنایع لوازم خانگی در کشور ما یک فاصله ۵ ساله با برندهای برتر جهانی دارد و این خلا ایجاد شده می‌تواند با در نظر گرفتن یک ممنوعیت واردات محصول در طول ۵ سال به راحتی جبران شود.
بر این اساس پیشنهاد بنده این است که ممنوعیت واردات کالا باید حداکثر تا ۵ سال ادامه داشته باشد و پس از آن با عنایت به ملزومات می‌توانیم ادعا کنیم، این صنعت در کشور به راحتی با برندهای خارجی مطرح رقابت می‌کند و اساس کشور به جای واردکننده به صادر کننده لوازم خانگی بدل خواهد شد.
انتهای پیام/