ما حمله نمی‌کنیم، ما عمرا نمی‌بازیم (یادداشت)
به گزارش “ورزش سه”، در دربی ۹۷، پرسپولیس ۶ و استقلال ۵ ضربه به سمت دروازه زدند که از این ۱۱ ضربه، فقط یک ضربه برای استقلال داخل چارچوب بود. اما در بازی‌های قبلی این دوتیم چه گذشته بود؟ برای مثال، استقلال در خانه صنعت نفت ۲۶ ضربه زده است که ۶ تا از آنها داخل چارچوب بود و یا پرسپولیس در خانه مس رفسنجان ۱۲ شوت داشت که ۴ تا از آنها داخل چارچوب بوده است. آمارهای بازی‌های قبلی نشان می‌دهد که هر دو تیم، در ایجاد موقعیت خطرناک بسیار بهتر از دربی عمل می‌کنند.
اما چرا این اتفاق می‌افتد؟ یک دلیلش این است که حملات تیم‌ها تمام‌عیار نیست و هر دو تیم، در درجه اول به فکر گل نخوردن هستند. دلیل دیگر این ماجرا، ترس از شکست سنگین در دربی است. شکستی که می‌تواند تا سال‌ها و دهه‌ها به یاد بماند و بار سنگینی روی دوش بازیکنان و مربی و هواداران تیم مغلوب بگذارد.
هر چه زمان بیشتری گذشته، باخت‌های سنگین دو تیم در ذهن هوادارها جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. عدد ۶ را که مربوط به نتیجه دربی سال ۵۲ است به نمادی برای هواداران پرسپولیس تبدیل شده و آنها حتی گاهی از عدد ۴ به یاد دربی سال ۹۵ نیز استفاده می‌کنند. از سوی دیگر عدد ۴ استقلالی‌ها نشان از چهار پیروزی پیاپی آنها دارد و احتمالا هیچ یک از مسئولان و بازیکنان دو تیم دل‌شان نمی‌خواهد با شکست سنگین عدد جدیدی در تاریخ دربی‌ها خلق شود.
این حساسیت در فوتبال اروپا دیده نمی‌شود. در همین فصل‌های اخیر در لیگ‌های داخلی و لیگ قهرمانان، بارسلونا ۸ گل، لیورپول ۷ گل، منچستر یونایتد ۶ گل و رئال مادرید ۵ گل دریافت کردند اما برای طرفدارها، این باخت‌ها مگر در بعضی موارد، اهمیت بالایی پیدا نکرده و به فاجعه تبدیل نشده و تیم‌ها سعی کرده‌اند پس از آن به مسیر طبیعی خود برگردند و بین طرفداران اروپایی کری‌خوانی با تعداد گل‌های خورده مرسوم نیست. حتی زمانی که بازی بارسلونا و رئال مادرید در سال ۲۰۱۰ با نتیجه ۵-۰ تمام شد، دست جرارد پیکه که عدد ۵ رو نشان می‌داد، تبدیل به نماد مهمی شد. اما آن بازی از این جهت در یادها ماندگار شد که اولین تقابل گواردیولا و مورینیو روی نیمکت دو تیم بود و از اول فصل منتظر بازی بودیم.
در این ۳۰ سال گذشته و به‌ویژه در سال‌های اخیر بارها اتفاق افتاده که بازی ال‌کلاسیکو با پیروزی سنگین یک تیم تمام شود. از طرف دیگر، شکست ۸-۲ بارسلونا مقابل بایرن مونیخ، نمادی از سقوط سنگین بارسا در دوران بارتومئو بود. از سه‌گانه سال ۲۰۱۵ تا آن شکست بسیار سنگین، فقط پنج سال فاصله است.
اما دیدگاه گروه‌های هواداری در کشور ما متفاوت است. باخت ۶-۱ استقلال مقابل العین و شکست ۴-۰ پرسپولیس برابر الهلال تا سال‌ها سوژه این گروه‌ها خواهد شد. به‌ویژه حالا که در شبکه‌های اجتماعی، حتی اسامی پیج‌ها هم هر روز مبتذل‌تر از قبل می‌شود، چه برسد به سطح کری‌هاخواندن‌ها! در چنین فضایی، نخوردن گل بسیار مهم‌تر از گل زدن است. اگر تیم شما گل دریافت کند، ممکن است در حمله بعدی رقیب گل دوم را هم دریافت کنید و دیگر کار از دست شما در می‌رود اما اگر گل نزنید، در نهایت بازی ۰-۰ مساوی می‌شود. حتی باخت۱-۰ هم در دربی نتیجه خیلی بدی به شمار نمی‌آید.
به سراغ بحث احتمالات برویم. اگر من با شما بازی شیر یا خط انجام دهم، به این ترتیب که هر بار شیر آمد، من ۱ میلیون تومن به شما می‌دهم و هر بار خط آمد، شما ۱۰ میلیون تومن به من بدهید، قاعدتا شما در چنین بازی‌ای شرکت نمی‌کنید! چون امید ریاضی نتیجه این بازی، برای شما منفی است. این موضوع در دربی اتفاق می‌افتد. حمله تمام‌عیار می‌تواند شما را به ۱ میلیون تومن برساند، ولی می‌تواند منجر به ضرر ۱۰ میلیونی (و شاید خیلی بیشتر) بشود. پس، تیم‌ها امید می‌بندند به استعداد فردی بازیکن‌هایشان، مثل مهدی قایدی و مهدی طارمی، و دفاع را نگه می‌دارند و در دوره‌ای مثل الان که این بازیکنان لژیونر شده‌اند باید تا ظهور یک ستاره جدید با دربی‌های کم گل و خسته کننده سر کنیم!
فرض کنید استقلال یا پرسپولیس با بایرن مونیخ بازی داشته باشند. مساوی برای آنها عالی است، شکست ۱-۰ بد نیست، و باخت با چند گل فاجعه است. نتیجه این می‌شود که اول به دفاع می‌پردازند و اگر شد، حمله می‌کنند. اما در دربی، دو تیم به نحوی بازی می‌کنند که انگار رقیب‌شان بایرن مونیخ است. در چنین شرایطی، بهترین نقطه تعادل مساوی ۰-۰ است. هر دو تیم راضی می‌شوند که اسم‌شان در تالار رسوایان تاریخ ثبت نشده است و امیدوار به بازی‌های بعدی می‌مانند. حتی نتیجه ۱-۰ هم این تعادل را خیلی به هم نمی‌زند و باعث نمی‌شود که تیم مقابل با تمام توان حمله کند چرا که خطر خوردن گل دوم وجود دارد.
در فوتبال اروپا اما ماجرا متفاوت است و در آن جا، برای اکثر تیم‌های بزرگ، امید ریاضی حمله، عدد مثبتی است. بنابراین دست به حمله می‌زنند، حتی اگه دفاع‌شان آسیب‌پذیر نشان دهد. یک دلیل جذابیت بازی‌های اروپایی همین موضوع است. این که شکست‌های سنگین در تک‌بازی‌ها فراموش می‌شوند و قهرمانی‌ها به خاطر می‌مانند. اما شاید در ایران هواداران حاضر نباشند در ازای کسب قهرمانی در پایان فصل هم راضی به شکست سنگین تیم‌شان شوند. بنابراین آبی و قرمز دست به حمله نمی‌زنند، مگر این که مطمئن باشند که رقیب نمی‌تواند کاری انجام دهد. اگر گاهی دربی جذاب می‌شود، یا به دلیل اتفاقات خاص بازی است یا به دلیل درخشش انفرادی بازیکنان. همین موضوع باعث می‌شود که از دربی ۷۵ تا دربی ۹۷، فقط یک بازی با اختلاف بیشتر از یک گل تمام شده است(برد ۴-۲ پرسپولیس).
*برگرفته از توئیتر حمیدرضا کشاورز
شاید کمتر کسی از تماشای دربی ۹۷ لذت برده باشد و در این مطلب از زاویه آمار و احتمالات حوصله سر بر شدن این بازی را بررسی می‌کنیم.