جهانی- بومی شدن آموزش عالی، یک راه از میان هزاران راه

گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس؛ هدف آموزش عالی در ملت- دولت­ها علی­رغم اینکه مبانی تغییر نکرده­اند تکامل یافته و چندوجهی شده است. به واقع توسعه سرمایه انسانی برای ملت- دولت­ها با هدف آماده­سازی افرادی مولد در اقتصاد و جامعه و همچنین شهروندانی مسئولیت­پذیر که می­توانند نقش­های رهبری را در زندگی عمومی و رهبری آکادمیک را در پژوهش و نوآوری بر عهده گیرند انجام می­شود. اهداف عمومی آموزش عالی در درجه نخست خدمت به عموم از طریق آماده­سازی افراد برای بازتولید نخبه­های دانشگاهی، اقتصادی و سیاسی، و اهداف تخصصی آن انتقال مهارت و دانش به افراد است تا آن­ها را برای موفقیت در زندگی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی توانمند کند. از آنجا که اهداف آموزش عالی درون ملت- دولت­ها از طریق تکامل و تغییر در اقتصادهای ملی و ظهور اقتصاد جهانی توسط جهانی شدن حک و اصلاح شده، انتقال مهارت­های جهانی یا شایستگی جهانی در اهداف آموزش عالی بسیاری از ملت- دولت­ها مورد توجه قرار گرفته است. همین موضوع توجه همگان را بسوی جهانی شدن جلب کرده است؛ پدیده­ای که افرادِ پیرامون جهان را با روش­های متفاوت و راه­های جدید با یکدیگر پیوند می­دهد. جهانی شدن بر برنامه­ریزی، اقدامات، محتواها و انتقال آموزش عالی به منظور خلق آموزش عالی جهانی تأثیر گذاشته است. آموزش عالی جهانی از جهانی شدن جدانشدنی است. به دیگر سخن، مفاهیم اقداماتِ آموزش عالی جهانی تحت تأثیر مفاهیم جهانی شدن و دستور کار اقتصادی و فرهنگی آن است. آموزش عالی جهانی موضوعات، فرایندها، خط­مشی­ها، برنامه­ها، نهادها و روی هم رفته نظریه­ها، مفاهیم و اقدامات در تحصیلات دانشگاهی[۱] را مد نظر قرار می­دهد و دلالت­هایی برای کشورهای سراسر جهان با زمینه جهانی شدن دارد؛ دلالت­هایی مانند دلالت­های اقتصادی (سرمایه انسانی رقابت­پذیری بومی/ملی را در بازار و اقتصاد جهانی بهبود می­دهد)، دلالت­های فرهنگی-اجتماعی (نیاز به دانش و درک میان­فرهنگی)، دلالت­های دانشگاهی (پژوهش فراملی برای حقیقت و دانش)، دلالت­های سیاسی (حکمرانی فراجهانی)، و دلالت­های مالی (بازارهای جدید برای بکارگیری دانشجویان بین­المللی). آموزش عالی جهانی تلاش می­کند تعامل جامعه انسانی و پیرامون آن را درک کند. بنابراین آموزش عالی نمی­تواند از تأثیر جهانی شدن فرار کند زیرا چنین پدیده­هایی اغلب تمام جنبه­های اکثر جوامع در جهان را تحت تأثیر قرار می­دهند. چالش­های سیاسی، فرهنگی، محیطی و اقتصادی که ارتباطات بین­المللی، تجارت، امنیت جهانی، صلح و دموکراسی در جهان را تحت تأثیر خود قرار می­دهد نیاز به اقدامات آموزشیِ فراتر از مرزهای یک کشور واحد را توجیه می­کند. اجماع گسترده­ای در میان اندیشمندان وجود دارد که آموزش جهانی می­تواند به یک کشور در تقویت توسعه منابع انسانی، توسعه ائتلاف­های سیاسی و اقتصادی استراتژیک، تجارت بازرگانی فراملی، ملت­سازی و توسعه فرهنگی و اجتماعی کمک کند. پیشرفت­های اخیر در فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز مؤید این موضوع است. یک کشور ممکن است با چالش­های امنیت ملی، سیاسی و اقتصادی روبرو شود که توانایی حل آن­ها را بدون دانش­آموختگان آموزش عالی شایسته که بتوانند در بازار جهانی رقابت کنند نخواهد داشت. پیاده­سازی اقدامات آموزش جهانی علاوه بر فراهم کردن فرصت­های آموزشی (آماده­سازی دانش­آموختگانی شایسته در سطح جهانی، تجربیات جهانی برای دانشجویان و استادان، شهرت و نمایش بین­المللی)، فرصت­های اقتصادی منتج به تولید درآمد در جذب دانشجویان بین­المللی، ایجاد شغل و ورود ارزش از طریق فعالیت در برنامه­های جهانی را به دنبال خواهد داشت.

آموزش عالی جهانی بر مبنای موقعیت جغرافیایی یک شریک جهانی نیست بلکه نماینده یک چشم­انداز بیرونی است. بصورت مشخص­تر، یک چشم­انداز بیرونی می­تواند

۱-رویکردی باشد که در درجه اول بر اساس استانداردسازی جهانی است،

۲-محرکی باشد برای گسترش یا حفظ اقدامات فراتر از مرز ملی،

۳- تأثیر بین­المللی یا چندملیتی ایجاد کند،

۴-داشتن مهارت یا شناخت بین­المللی، جهانی یا فراملی باشد، و

۵-هر وجه مشابه دیگری باشد که بوسیله بین­المللی شدن، جهانی شدن یا فراملی شدن الهام­بخشی می­شود.

برخلاف آنچه که در آموزش عالی جهانی وجود دارد و بر مبنای جغرافیایی نیست، آموزش عالی بومی معرف یک چشم­انداز درونی است که در جغرافیای مشخصی واقع شده است. یک چشم­انداز درونی در درجه نخست بر مبنای

۱-رویکردی است که ریشه در زمینه فرهنگی و دستورکار یک اجتماع یا جامعه بومی مشخص دارد،

۲-انجام اقدامات در درون مرزهای ملی، به استثنای همکاری­های بین­المللی بنیادی است،

۳-ایجاد تأثیر ملی/بومی در زندگی جوامع محلی است،

۴-داشتن مهارت بومی فرهنگ-مبنا درباره یک جامعه، کشور یا اجتماع است، و

۵-هر چشم­انداز مشابه دیگری است که فقط بوسیله یک فرد، سازمان یا نهاد بومی/ملی با دانش، مهارت یا شناخت فرهنگ-مبنا قابل ارائه است. 

اینگونه بود که مفهوم جهانی- بومی به عنوان چالشی در برابر وسوسه همگن­سازی جهانی­شدن ظهور کرد که تفاوت­های موجود در سنت­ها، ارزش­ها و باورهای بومی را مد نظر قرار می­دهد. می­توان این­طور نتیجه­گیری کرد که جهانی- بومی شدن آموزش عالی به عنوان یک اصطلاح تمام عیار برای نشان دادن ارتباط بین بوم و جهان شناسایی شده و نقطه شروعی برای چارچوب­های پیشین آموزش عالی است.

آموزش عالی جهانی- بومی[۴] در هم بافته شدن آموزش عالی جهانی و آموزش عالی محلی برای طراحی، برنامه­ریزی و ارائه برنامه­های آموزش عالی بر مبنای اصولی مشخص است. به عبارت دیگر جهانی فکر کردن و بومی عمل کردن؛ و بومی فکر کردن و جهانی عمل کردن. اندیشیدن و عمل کردن باید بصورت برابر، سطوح جهانی و محلی را وارد کند. بنابراین اصطلاح آموزش عالی جهانی- بومی به اقدامات و خط­مشی­های آموزشی­ای اطلاق می­شود که برای دانشجویان، اعضای هیئت علمی و مدیران آموزش عالی، ترکیبی از چشم­انداز بومی شده و جهانی شده از جهان از طریق توافق طبیعی چارچوب­های جهانی در زمینه­های بومی و در عین حال حفاظت و قدردانی از دارایی­ها، سنت­ها، ارزش­ها و باورهای بومی فراهم می­کند. آگاهی جهانی- بومی، دانش جهانی- بومی، شایستگی جهانی- بومی، توسعه جهانی- بومی، بازده سرمایه­گذاری جهانی- بومی و عملکرد جهانی- بومی از اهداف این نوع آموزش عالی بوده و تمرکز بر اجتماع، تعهد، ارتباطات و حل تعارض از برنامه­های آموزش عالی جهانی- بومی مؤثر است.

نباید از خاطر دور داشت جهانی-بومی شدن آموزش عالی تنها رویکرد یا استراتژی­ای نیست که یک نهاد می­تواند برای ایجاد شهرت، افزایش تولید درآمد و بهبود کیفیت خود در آموزش، یادگیری و بهره­وری پژوهش مورد استفاده قرار دهد. این رویکرد، مزیتی رقابتی در مقابل نهادهایی که رویکرد جهانی ندارند فراهم می­کند اما بدون شک این یک راه از میان هزاران راه است.

 

انتهای پیام/