گشایش فصلی نوین در مناسبات ایران و روسیه
به گزارش گروه سیاست خارجی خبرگزاری فارس، روز چهارشنبه (۲۹ دی ماه) سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران، در پاسخ به دعوت ولادیمیر پوتین همتای روس به منظور انجام سفری دو روزه، راهی مسکو شد.
رئیسی در این سفر ضمن دیدار با پوتین که بیش از سه ساعت به طول انجامید، در نشستی با فعالان اقتصادی روسیه شرکت و در دومای روسیه نیز حضور یافت و سخنرانی کرد.
رئیسی در دیدار با پوتین گفت که ایران هیچ محدودیتی برای گسترش روابط با روسیه ندارد و پوتین هم از آیت‌الله رئیسی خواست که سلام و آرزوی سلامتی برای رهبر معظم انقلاب را از طرف وی به ایشان منتقل کند و افزود که دستورکار وسیعی پیش روی دو کشور قرار دارد.
حسین امیرعبداللهیان رئیس دستگاه دیپلماسی چهارشنبه شب در اظهاراتی گفت که روسای جمهور دو کشور در جوی صمیمانه و جدی و کاملا کاربردی و عملگرایانه به گفتوگو نشستند و تقریبا یک بار همه موضوعات مناسبات دوجانبه را در عرصه‌های سیاسی، راهبردی، اقتصادی، تجاری، فرهنگی، علم و فناوری و تجارت بخش خصوصی و همه موضوعات مورد علاقه مرور کردند.
آنگونه که وزیر خارجه گفت روسای جمهور، او و لاوروف را مکلف کردند که نقشه راه بیست ساله همکاری‌های بلندمدت دو کشور را تهیه کنند.
مسائل منطقه و تحولات یمن و ضرورت یافتن راه‌حل سیاسی و دور شدن جنگ از منطقه، اهمیت نقش ایران در سازمان همکاری شانگهای، مقابله با یکجانبه‌گرایی و ضرورت توجه به چندجانبه‌گرایی و همچنین مذاکرات وین از جمله موضوعات در دستورکار مذاکرات روسای جمهور ایران و فدراسیون روسیه بود.
* سیاست برقراری رابطه و توسعه رابطه با شرق و غرب در حوزه منافع دو کشور را با جدیت دنبال خواهیم کرد
در همین خصوص نیز امیرعبداللهیان تأکید کرد: ما در دستگاه دیپلماسی وظیفه داریم با تمام توان از استقلال سیاسی کشور دفاع کنیم، سیاست نه شرقی و نه غربی در حوزه استقلال سیاسی است و سیاست برقراری رابطه و توسعه رابطه با شرق و غرب در حوزه منافع دو کشور را با جدیت دنبال خواهیم کرد و این متفاوت از استقلال سیاسی و توجه به آن حوزه است که به دقت آن را دنبال خواهیم کرد. هر جا منافعی برای کشور باشد در راستای سیاست خارجی اصولی کشورمان آن منافع را با قدرت دنبال می‌کنیم.
پیش از این «علی بهادری جهرمی» سخنگوی دولت هفتم دی ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران با اشاره به سفر رئیس‌جمهور به روسیه، عنوان کرده بود که این سفر به درخواست رئیس‌جمهور روسیه و در چارچوب تقویت تعاملات بین‌المللی با کشورهای جهان به ویژه منطقه انجام می‌شود و قرار است همکاری‌های دو جانبه در دستورکار دو رئیس دولت قرار بگیرد.
«کاظم جلالی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو دهم دی ماه در اظهاراتی این سفر را نقطه عطفی برای گسترش روابط ایران و روسیه در زمینه‌های مختلف خواند (جزئیات بیشتر).
«سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه روز جمعه ۲۴ دی ماه در نشست خبری سالانه خود درباره سفر آیت‌الله رئیسی گفته بود: این یک دیدار مهم است و باید ارتباطات در عالی‌ترین سطح ادامه پیدا کند. البته اخیراً این ارتباطات تحت تأثیر کووید-۱۹ قرار گرفته، روسای‌جمهور دو کشور تلفنی صحبت داشته‌اند، اما دیدار حضوری سازنده‌تر خواهد بود.
«سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه نیز روز دوشنبه ۲۷ دی ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران این سفر را حائز اهمیت و در ادامه مسیر سیاست خارجی متوازن دولت خوانده و افزوده بود: وزارت خارجه تیم مشخصی را طی چند هفته گذشته مامور انجام این سفر کرده است و رایزنی‌هایی در داخل ایران صورت گرفته که ان‌شاءالله این سفر به عنوان سفر مهم کاری دستاوردهای خودش را داشته باشد.
به گزارش فارس، رئیسی هم پیش از عزیمت به مسکو در اظهاراتی اعلام کرد: در سفر به روسیه هم به روابط دو جانبه و هم مسائل سیاسی و اقتصادی و در حوزه انرژی و درباره هوافضا و همکاری‌هایی که تا کنون وجود داشته است می‌پردازیم، اما این همکاری‌ها باید به سطح خیلی بالاتری برسد.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران چهارشنبه ۲۹ دی ماه در صفحه اینستاگرامش با بیان اینکه موضوعات متنوع راهبردی در روابط ایران و روسیه وجود دارد، اعلام کرد: توسعه همکاری‌های تجاری، گسترش همکاری‌های بلندمدت و رفع برخی از موانع و تلاش برای بی اثر کردن تحریم‌های بین‌المللی، به طور جدی در دستورکار قرار گرفته است.
حسین امیرعبداللهیان همچنین چهارشنبه شب در توئیتی درباره دیدار آیت‌الله رئیسی با ولادیمیر پوتین نوشت: در دیدار مهم، صمیمانه و طولانی مدت دکتر رئیسی و پوتین در کرملین، مناسبات تهران و مسکو در مسیر جدید، متنوع و پرشتاب قرار گرفت. در فصل نوین مناسبات، همکاری‌های ممتاز رقم خواهد خورد. روسای دو کشور بر ترسیم نقشه راه بلندمدت توافق کردند. جهان آینده بر پایه چندجانبه گرایی می‌چرخد.
رئیس جمهور همچنین روز پنجشنبه در دومای روسیه طی اظهاراتی گفت: باید روابط دو کشور به گونه‌ای تنظیم شود که ضمن تامین منافع متقابل از مداخلات عناصر ثالث نیز مصون بماند. تقویت روابط ایران و روسیه در قالب‌های دوجانبه و چندجانبه موجب رونق اقتصاد دو ملت و تقویت امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی می‌شود.
آیت‌الله رئیسی همچنین در نشست با فعالان اقتصادی روسیه مواضع روسای جمهور ایران و روسیه را نزدیک و دارای اشتراکات فراوان توصیف کرد و گفت: مقدمات نهایی شدن سند جامع همکاری‌های ایران و روسیه فراهم شده است.
* رایزنی‌های دو رئیس جمهور
به گزارش فارس، ولادیمیر پوتین اولین مقام خارجی بود که پس از پیروزی آیت‌الله رئیسی در سیزدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری به وی تبریک گفت. وی در این پیام به حسن همجواری و روابط دوستانه ایران و روسیه اشاره و ابراز امیدواری کرده که در این دوران شاهد گسترش روزافزون همکاری دوجانبه دو کشور باشیم. (اینجا بخوانید)
پوتین همچنین نماینده‌ای عالی را برای شرکت در مراسم تحلیف آیت‌الله رئیسی به تهران اعزام کرد.
۲۷ مرداد ماه نیز سید ابراهیم رئیسی در گفت‌وگوی تلفنی با ولادیمیر پوتین توسعه و تحکیم روابط با روسیه را اولویت مهم سیاست خارجی جمهوری اسلامی برشمرد و گفت: به دنبال رفع موانع در روابط و گشودن دریچه‌های جدید همکاری و مصمم به افزایش حجم تجارت دوجانبه با روسیه هستیم. رئیس جمهور روسیه نیز در این گفتگوی تلفنی اعلام کرد که توسعه روابط با ایران از اهمیت زیادی برای کشورش برخوردار است.
رئیس جمهور روسیه ۲۳ شهریور ماه نیز در تماس تلفنی با آیت‌الله رئیسی، با بیان اینکه به علت احتمال ابتلا به بیماری کرونا به قرنطینه رفته است، خواستار انجام هماهنگی برای دیدار دو رئیس جمهور در اولین فرصت شد و رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز گفت که توسعه و تعمیق همکاری های دو کشور را در همه ابعاد دنبال می کنیم.
روسای جمهور دو کشور ۲۵ آبان ماه نیز تلفنی گفتوگو کردند. آیت‌الله رئیسی در این تماس، اراده جمهوری اسلامی ایران را توسعه روابط تجاری و اقتصادی با روسیه خواند و اظهار داشت: آمادگی داریم سند جامع همکاری‌های بلندمدت دو کشور را نهایی کنیم تا روند ارتقای هر چه بیشتر روابط و همکاری‌های دو کشور با سرعت، اجرایی شود.
* رایزنی‌ها در سطح وزرای خارجه
سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه نیز نخستین وزیر خارجه‌ای بود که در پی رای اعتماد مجلس شورای اسلامی به حسین امیرعبداللهیان به عنوان وزیر امور خارجه دولت سیزدهم، پیام تبریکی برای وی ارسال کرد.
وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه پنجشنبه شب پنجم شهریور ماه تلفنی گفتوگو کردند. طرف روس تعیین حسین امیرعبداللهیان به عنوان وزیر امور خارجه را تبریک گفت. وزرای امور خارجه در این گفتوگو گسترش همکاری‌های فیمابین در حوزه‌های مختلف دوجانبه و تداوم رایزنی‌ها در زمینه مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی را مورد تاکید قرار دادند و در خصوص اوضاع افغانستان به تبادل نظر پرداختند.
سرگئی لاوروف ۱۸ شهریور ماه نیز تلفنی با حسین امیرعبداللهیان تلفنی گفتوگو کرد. در این گفتوگو مسائل و موضوعات مرتبط با روابط دوجانبه، تقویت همکاری‌ها در حوزه مهار کرونا، مشکلات تجار و فعالان اقتصادی برای تردد طبیعی به روسیه، تحولات منطقه و ابتکارات مرتبط با افغانستان و موضوعات مرتبط با برجام مورد تبادل نظر قرار گرفت.
۲۶ شهریور ماه نیز وزرای امور خارجه ایران و روسیه در حاشیه نشست سران شانگهای در دوشنبه دیدار و در خصوص اوضاع افغانستان به گفتوگو پرداختند. لاوروف در این دیدار از امیرعبداللهیان برای سفر به مسکو و تداوم رایزنی‌ها دعوت به عمل آورد. امیرعبداللهیان هم در توئیتی درباره این دیدار نوشت: در حاشیه نشست سران سازمان همکاری شانگهای، با آقای لاورف گفتوگو و از حمایت آقای پوتین و ایشان برای عضویت دائم ایران نزد سازمان همکاری شانگهای تشکر و درباره بیانیه صادره پیرامون وضعیت افغانستان توافق کردیم.
پس از آن بود که ۱۳ مهر ماه امیرعبداللهیان به مسکو رفت و در بدو ورود طی اظهاراتی با ذکر این نکته که سیاست‌های منطقه‌ای ایران و روسیه در سال‌های اخیر خیلی به هم نزدیک بوده، خاطرنشان کرد: در حوزه منافع مشترک دو کشور اقدامات خوب و هماهنگی‌های سازنده‌ای بین دو طرف انجام شده است. امیدواریم این ظرفیت را برای رشد و توسعه و امنیت پایدار در همه بخش‌های منطقه در تعامل و رایزنی مستمر بین دو کشور ارتقا دهیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران یک روز بعد ۱۴ مهر ماه با همتای روس خود در محل وزارت خارجه فدراسیون روسیه دیدار کرد. سرگئی لاوروف در این دیدار ضمن خیرمقدم به وزیر امور خارجه ایران برای حضور در فدراسیون روسیه، اظهار داشت: علیرغم شیوع کرونا گفت‌وگوی سیاسی منظمی بخصوص در سطح روسای جمهور دو کشور داریم. در مکالمات تلفنی روسای جمهور دو کشور در ماه‌های اوت و سپتامبر توافقاتی شده بود که امروز درباره عملیاتی کردن این توافقات صحبت خواهیم کرد.
وی به پذیرش عضویت دائم ایران به سازمان همکاری شانگهای اشاره کرد و گفت: زمینه جدیدی در دستورکار روابط دوجانبه بعد از پذیرش عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای ایجاد شده است. در اولویت‌های صحبت‌های امروزمان درباره وضعیت برجام و ضرورت از سرگیری مذاکرات در این زمینه و توافقاتی که حاصل کردیم، خواهد بود که ازسرگیری این توافق بدون هیچ اضافه و مورد جدیدی باید صورت بگیرد. (اینجا بخوانید)
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در دیدار با همتای روس خود هم گفت که روسیه جزو اولویت‌های جدی سیاست همسایگی دولت سیزدهم است و روابط دو کشور را ممتاز و راهبردی خواند.
امیرعبداللهیان پس از این دیدار در نشستی خبری با لاوروف گفت: توافق کردیم در آینده نزدیک سند راهبردی همکاری‌های دو کشور را به صورت مدون بررسی کرده و به عنوان نقشه راه جدید در روابط دو کشور، این سند مبنای همکاری‌های ما و همکاری‌های بلندمدت ما قرار بگیرد. دو کشور اقتصاد بزرگ و ظرفیت‌های مهمی را دارند. بر توسعه هر چه بیشتر همکاری‌ها در حوزه‌های فرهنگی، گردشگری، دفاعی سیاسی و امنیتی تأکید کردیم، ولی همچنان در حوزه تجاری و اقتصادی راه طولانی را در پیش داریم و ظرفیت‌های بزرگی را داریم که در جهش روابط باید شاهد گسترش حجم تبادل تجاری دو کشور باشیم.
وی گفت: در آینده نه چندان دور امیدوار هستیم روسای جمهور دو کشور در یکی از پایتخت‌ها دیدار کنند. روسیه را یک شریک راهبردی برای ایران می‌دانیم و معتقدیم در سیاست خارجی متوازن دولت سیزدهم، روسیه در اولویت سیاست خارجی ما قرار دارد و امیدواریم همکاری‌های رو به رشد دو کشور در آینده نه چندان دور به بهترین سطح خود ارتقا یابد. (بیشتر بخوانید)
۲۲ مهر ماه نیز وزرای خارجه ایران و روسیه در گفت‌وگویی تلفنی درباره مذاکرات «علی باقری» و «انریکه مورا» به رایزنی پرداختند و امیرعبداللهیان این گفت‌وگوها را مثبت خواند و لاوروف از آن استقبال کرد.
لاوروف پنجم آبان ماه نیز به صورت ویدئو کنفرانس در نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در تهران شرکت و به ایراد سخنرانی پرداخت و با بیان اینکه باید منافع همه گروه‌ها و قومیت‌ها در افغانستان رعایت شود، گفت: از ایجاد یک دولت کاملا فراگیر در افغانستان حمایت می‌کنیم.
حسین امیرعبداللهیان و سرگئی لاوروف ۱۵ آبان ماه نیز در تماس تلفنی در خصوص موضوعات مورد علاقه و تحولات جاری در منطقه گفتوگو کردند و لاوروف جویای سلامت وزیر امور خارجه کشورمان در پی ابتلا به ویروس کرونا شد.
وزیر امور خارجه روسیه نیز در این تماس با تأکید بر اهمیت احیای برجام، تصریح کرد که همه طرف‌ها و در وهله نخست ایالات متحده می‌بایست به تعهدات خود بازگردند و یادآور شد که مسکو همواره بر لزوم توقف اقدامات مخرب آمریکا در قبال برجام تأکید داشته است. در این تماس طرفین در خصوص لزوم ارسال کمک‌های بشردوستانه به افغانستان با توجه به در پیش بودن فصل سرما توافق کردند.
امیرعبداللهیان در این تماس به آخرین وضعیت تحولات در حوزه قفقاز نیز اشاره و عنوان کرد که جمهوری اسلامی ایران از مذاکرات منطقه‌ای در قالب ۳+۳ و سایر فرمت‌های مورد توافق برای حل و فصل مسائل قفقاز و توسعه همکاری‌های منطقه‌ای حمایت می‌کند.
وزارت امور خارجه روسیه روز دوشنبه ۲۲ آذر هم اعلام کرد که لاوروف با امیرعبداللهیان تلفنی گفتوگو کرده و افزود: «دو طرف بر منافع مشترک احیای توافق هسته‌ای تأکید و عنوان کردند که این تنها راه صحیح تضمین منافع تمامی اعضای این توافق است».
حسین امیرعبداللهیان و وزیر امور خارجه روسیه ۲۷ دی ماه و در آستانه سفر آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی به مسکو نیز تلفنی گفتوگو کردند و وزیر خارجه روسیه گفت که همه ترتیبات لازم برای سفر آیت‌الله رئیسی به مسکو انجام شده است.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین در خصوص مشکل پیش آمده در زمینه صادرات یکی از اقلام کشاورزی ایران به روسیه بر ضرورت تسریع در حل و فصل موضوع تاکید کرد و لاوروف افزود: بر اساس توافقات موجود، واردات و صادرات اقلام کشاورزی بین دو کشور به صورت طبیعی جریان دارد و برای حل مشکل واردات فلفل دلمه از ایران نیز جهات ذیربط دو کشور در حال هماهنگی هستند.
امیرعبداللهیان و لاوروف روز پنجشنبه ۳۰ دی ماه نیز در مسکو با یکدیگر دیداری دوجانبه داشتند و وزیر خارجه روسیه در این دیدار گفت که سفر آیت‌الله رئیسی به مسکو از اهمیت خیلی بالایی برخوردار است.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز با ذکر این نکته که ما برای رابطه با کشور همسایه روسیه اهمیت بالایی قائل هستیم، اظهار داشت: خوشحالم که امروز همکاران قدیمی خودم را در ترکیب هیأت شما می‌بینم. به درستی اشاره کردید که ملاقات روز گذشته روسای جمهور دو کشور مهم و نقطه عطف جدید در تحولات و روابط دو کشور است. آقای دکتر رئیسی ارزیابی بسیار مثبتی از دیدار و گفت‌وگوی حدودا سه ساعته با عالیجناب پوتین داشتند و ایشان یک دستورکار بسیار طولانی بعد از توافقات با پوتین در اختیار ما گذاشتند و خواستند که به سرعت امروز در مورد آن موضوعات با هم گفتوگو کنیم و برای پیگیری و اجرا در همه وزارتخانه‌های دو کشور کار را به پیش ببریم.
در این مدت «الکساندر لاورنتیف» نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور سوریه و «سرگئی ورشینین» معاون وزیر خارجه روسیه پس از سفر به دمشق و رایزنی با مقامات سوری از جمله بشار اسد، ۳۰ آبان ماه در رأس هیأتی به تهران سفر و با حسین امیرعبداللهیان دیدار و گفتوگو کردند. وزیر امور خارجه در این دیدار با تاکید بر توجه جدی دولت سیزدهم به روابط فیمابین در عرصه‌های مختلف، تبادل هیأت‌های عالیرتبه بین ایران و روسیه و همچنین گفتگوی تلفنی اخیر آیت الله رئیسی و پوتین را حاکی از عزم دو کشور برای توسعه همکاری‌های پایدار و بلندمدت برشمرد.
امیرعبداللهیان با اشاره به همکاری‌های منطقه‌ای فیمابین، همکاری‌های مشترک دو کشور در سوریه را تجربه‌ای کاملا موفق برشمرد که در چارچوب خواست و اراده دولت و حاکمیت سوریه شکل گرفته است. (اینجا بخوانید)
علاوه بر این، «علی باقری» معاون سیاسی وزیر امور خارجه نیز در این مدت دو بار به مسکو سفر کرد، اولین بار هفتم آبان ماه و بعد از سفرش به بروکسل و پیش از آغاز دور هفتم مذاکرات در وین و دومین بار نیز ۱۶ آذرماه.
«سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه روز سه‌شنبه ۲۴ فروردین ماه به تهران سفر و ضمن دیدار با محمدجواد ظریف وزیر سابق امور خارجه با حسن روحانی و محمدباقر قالیباف نیز دیدار کرد. لاوروف همچنین به همراه ظریف موافقتنامه تاسیس و چارچوب فعالیت مراکز فرهنگی ایران و روسیه را امضا کردند. (بیشتر بخوانید)
انتهای پیام/