خلاء برنامه راهبردیِ حمایت از صنعت توربین گازی/ انحراف منابع صندوق توسعه به واردات از خارج
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در سال ۲۰۱۸ گزارشی تحلیلی از آینده انرژی در جهان منتشر کرد، مطابق این گزارش با وجود گسترش نیروگاه‌های تجدیدپذیر و افزایش سهم آن‌ها در سبد تامین برق برای همه کشورها، اما همچنان فناوری نیروگاه‌های گازی در آینده به عنوان یک فناوری حیاتی معرفی شده است که مکمل انرژی‌های تجدیدپذیر خواهد بود.
نیروگاه‌های گازی توانایی جبران فوری کمبود تولید برق از منابع تجدیدپذیر را دارند و به دلیل بازده بالا سازگارترین نوع تولید برق با محیط‌زیست محسوب می‌شوند، مطابق این گزارش استفاده از توربین‌های گازی در کشورهای دارای منابع گازی از جمله ایالات متحده، روسیه و بخش‌هایی از خاورمیانه برای تولید بار پایه مقرون به‌صرفه بوده و در کشورهای واردکننده گاز نقش اصلی این توربین‌ها تامین بار متوسط و حداکثر است.
* نیروگاه‌های سیکل ترکیبی بیشترین سهم را در آینده تولید برق ایران دارند
در ایران نیز پژوهشگاه نیرو در سال ۹۳ در پژوهشی سیستم عرضه برق کشور را در افق ۳۰ ساله با در نظر گرفتن همه ملاحظات مورد بررسی قرار داده است، سناریوهای در نظر گرفته شده در این پژوهش، از ترکیب فضاها و الگوهای مختلف اعم از فضاهای مختلف همکاری، الگوهای قیمت سوخت، بازنشستگی نیروگاه‌ها، تغییرات تقاضاهای برق و گاز و هزینه سرمایه گذاری تشکیل شده است.
جدول۱- ظرفیت فناوری‌های مختلف برای سناریوهای متفاوت
مطابق جدول شماره یک در همه سناریوهای فرض‌شده، نیروگاه‌های چرخه ترکیبی که اساس آن‌ها را توربین‌های گاز تشکیل می‌دهند، بیشترین سهم ( ۴۹ تا ۵۷ درصد) را در سبد آینده برق کشور دارا هستند.
*کاربرد توربین‌های گازی در صنعت نفت چیست؟
اهمیت این توربین‌ها تنها در صنعت نیروگاهی نیست و در صنایع مختلف از جمله پتروشیمی، پالایشگاهی و هوایی نقش کلیدی دارند؛ کاربرد روزافزون توربین‌های گازی از قبیل به حرکت درآوردن پمپ‌های بزرگ در داخل خطوط لوله نفت‌وگاز، تامین انرژی موردنیاز کارخانجات و مناطق خاص جدا از شبکه قابل توجه است.
با توجه به خطوط وسیع انتقال گاز در کشور، وجود ایستگاه‌های تقویت فشار و به‌کارگیری موثر از توربو کمپرسورهای گازی با راندمان مطلوب ضروری است، بر این اساس توسعه توربین‌های گازی یک ضرورت غیرقابل انکار و دارای چشم‌انداز بلندمدت برای تمامی کشورها است.
* انحراف منابع صندوق توسعه به واردات توربین گازی به جای حمایت از تولید ملی
در این‌باره، علی کاشانی، کارشناس انرژی در گفت‌‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به لزوم تدوین یک برنامه جامع برای حمایت از تولید داخل در صنعت توربین گازی، می‌گوید: صنعت توربین‌های گاز در این سال‌ها با خلاء برنامه جامع در زمینه راهبری و مدیریت همراه بوده است. برنامه‌ای که بتوان در آن سهم و نقش تولیدکنندگان تجهیزات در داخل کشور، فرآیند رشد، رقابت و نحوه تعامل آن‌ها با رقبای خارجی و ارتقای توان داخلی را ترسیم کرد.
وی اظهار داشت: این خلاء در سرتاسر زنجیره تولید، از تحقیق و توسعه بر فناوری‌های جدید تا فروش این توربین‌ها را شامل می‌شود. به عنوان مثال در سال‌های اخیر تعدادی از سرمایه‌گذاران بخش نیروگاهی اقدام به خرید توربین و سایر تجهیزات نیروگاهی از خارج کشور کرده‌اند.
جدول ۲ نیروگاه‌هایی که اقدام به عقد قراردادهای خارجی در زمینه تجهیزات و خدمات کرده‌اند را مشخص می‌کند.
جدول۲- خرید تجهیزات خارجی نیروگاه‌ها
نیروگاه‌های نامبرده در جدول ۲ از طریق وام ارزی صندوق توسعه ملی که جزو منابع عمومی است تامین مالی شده‌اند. مبلغ وام اختصاص‌یافته به هر کدام ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار است که می‌توانست در داخل هزینه شود و به رونق و اشتغال‌زایی در این صنعت کمک کند اما صرف واردات کالاها و خدماتی شد که توان ساخت آن‌ها در کشور وجود دارد.
* ضرورت تدوین برنامه جامع در صنعت توربین‌های گاز
با توجه داشت این مساله یک اتفاق نیست و می‌توان نمونه‌های مشابه دیگری را ذکر کرد، به عنوان مثال در مهرماه سال ۱۴۰۰ وزارت نیرو و صمت قرارداد ساخت ۱۰ هزار مگاوات برق حرارتی را امضا کردند، این قرارداد به اعتقاد کارشناسان دارای ضعف‌های جدی از جمله تخصیص تسهیلات از صندوق توسعه ملی به صنایع بزرگ، معافیت‌های ۵ تا ۱۰ ساله مالیاتی، اعطای کل گواهی ظرفیت به سرمایه‌گذاران از طرف وزارت نیرو و از همه مهم‌تر معافیت‌های گمرکی است.
معافیت گمرکی موجود در این قرارداد می‌تواند هزینه تمام‌شده خرید توربین از خارج را نسبت به تولید داخلی کاهش دهد و تسهیل‌کننده واردات باشد، اهمیت وجود برنامه راهبردی معین در زمینه ساخت نیروگاه‌های حرارتی در این‌جا نمایان می‌شود.
با توجه به حضور رقبای خارجی قدرتمند و دارای سابقه بیشتر در این صنعت نظیر زیمنس، جنرال‌الکتریک، میتسوبیشی و آنسالدو و نیز شرایط دشوار حضور شرکت‌های ایرانی در بازارهای بین‌المللی، در صورتی که نیروگاه‌های حرارتی کشور از توان تولیدی داخل استفاده نکنند، فروش محصولات این صنعت به شدت افت می‌کند و عملا شرایط حیات خود را از دست می‌دهد.
از طرف دیگر انجام تحقیق و توسعه در این صنعت نیاز به سرمایه‌گذاری با رقم‌های بسیار بالا است، به عنوان مثال شرکت زیمنس آلمان برای توسعه توربین‌های کلاس H مبلغ ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری انجام داده است. در صورتی که تولیدکنندگان داخلی نتوانند محصولات خود را به فروش برسانند، منابع مالی لازم را برای انجام پروژه‌های تحقیق و توسعه در اختیار نخواهند داشت و در آینده نزدیک از این صنعت حذف خواهند شد. صنعتی که دارای اهمیت بالا در صنایع مختلف و امنیت انرژی در کشور می‌باشد. در نتیجه تدوین یک برنامه جامع در این حوزه ضروری به نظر می‌رسد.
انتهای پیام/