جدال سخت طارمی و مانه برای شماره بیست
به گزارش “ورزش سه”، ایران پس از دو پیروزی مهم در مرحله مقدماتی و قطعی کردن صعود به جام جهانی، توانست پس از سالها یک بار دیگر به جمع ۲۰ تیم برتر دنیا راه یابد. رنکینگ فیفا طی روزهای آینده به صورت رسمی اعلام می شود اما حضور ایران به جای سنگال رتبه بیست شاگردان اسکوچیچ را قطعی کرده است که البته این رتبه می تواند همین امشب دوباره از دست برود.
جدا از مسائل تبلیغاتی و رتبه بندی برای تعیین قدرت کشورها، رنکینگ فیفا اصلی ترین پارامتر برای انتخاب سیدبندی تیم های حاضر در جام جهانی است. انتخاب یک سیستم رتبه بندی برای تعیین جایگاه کشورها، نخستین بار در دسامبر ۱۹۹۲ به وجود آمد و از آن زمان تاکنون پارامترهای تعیین امتیاز تیم ها تغییر کرده و هر چند سال یکبار، فیفا متد و فرمول جدیدی را برای این رنکینگ معرفی کرده است.
آخرین بار در سال ۲۰۱۸ بود که فیفا تصمیم گرفت تا فرمول امتیازدهی به تیم ها برای تعیین جایگاه آنها در رنکینگ جهانی را تغییر دهد. روش محاسبه Elo از ۱۶ آگوست ۲۰۱۸ برای رده بندی فیفا مورد استفاده قرار گرفت. این الگوریتم در ورزشهای دیگر نیز مورد استفاده قرار می گیرد. مهمترین ویژگی متد جدید جایگزین شدن میانگین امتیازها با جمع کردن آنها است و از این رو فیفا به آن SUM می گوید.
فرمول فیفا برای تعیین رتبه بندی کشورها به صورت sum= pbefore + I (W – We) است. در این فرمول، منظور از pbefore امتیاز هر کشور در آخرین رتبه بندی قبلی فیفاست، I نیز اهمیت بازی است، W نیز نتیجه آن مسابقه است و We نیز یک فرمول مجزا دارد که به توضیح آن می پردازیم.
* در قسمت I یا اهمیت بازی، هر دیداری دارای ضریب خاصی است که در زیر آمده است:
5 = بازی های دوستانه خارج از تقویم رسمی فیفا (فیفا دی)
10 = بازی های دوستانه در زمان تقویم فیفا (فیفا دی)
15 = بازی های گروهی لیگ ملت ها
25 = مرحله پلی‌آف لیگ ملت ها
25 = مرحله مقدماتی جام جهانی
35 = بازی های جام کنفدراسیون ها (مرحله گروهی)
40 = بازی های جام کنفدراسیون ها (مرحله حذفی)
50 = بازی گروهی جام جهانی
60 = بازی های مرحله حذفی جام جهانی
* همچنین برای W نیز هر نتیجه ای، ضریب خاص خود را دارد:
1: پیروزی
0.۵: تساوی
0: شکست
* منظور از We نیز نتیجه مورد انتظار از مسابقه یا به بیان دیگر ضریب بازی برای هر تیم است که از این فرمول استفاده می شود: We = 1 / (10* (-dr / 600) + 1 که در اینجا منظور از dr اختلاف امتیاز دو تیم در رنکینگ فیفا است. به طور مثال، اختلاف امتیاز ایران (۱۵۵۷.۵۸) با قطر (۱۴۳۷.۹۱) عدد ۱۱۹.۶۷ را نشان می دهد. پیروزی ایران برابر قطر، امتیاز کمتری برای ایران به همراه خواهد داشت تا امتیازی که قطر از پیروزی برابر ایران به دست می آورد.
بدین ترتیب و با استفاده از این فرمول، ایران توانست بابت پیروزی برابر عراق ۷.۴۷ و همچنین با برتری مقابل امارات ۷.۸۴ امتیاز مثبت و در مجموع ۱۵.۳۱ امتیاز به دست آورده و در نخستین رنکینگ فیفا در سال ۲۰۲۲، به رتبه بیستم جدول رده بندی صعود کند. چرا که سنگال در رقابت های جام ملت های آفریقا تنها ۵.۰۴ امتیاز را از آن خود کرد و یک رتبه در جدول رده بندی سقوط کرد.
البته سنگال اکنون در مرحله نیمه نهایی رقابت های جام ملت های آفریقا حاضر است و امشب به مصاف بورکینافاسو می رود. سنگال در صورت پیروزی ۱۴.۴۷ امتیاز مثبت به دست آورده و مجموع امتیازات خود را به عدد (۱۵۸۱.۱۹) خواهد رساند تا در رنکینگ ماه بعد یعنی فوریه و دومین رنکینگ سال ۲۰۲۲، بالاتر از ایران (۱۵۷۲.۸۹) قرار گرفته و دوباره به رتبه بیستم رنکینگ فیفا برگردد.
البته پیروزی سنگال در ضربات پنالتی، تنها ۴.۴۷ امتیاز را نصیب این تیم خواهد کرد تا مجموع امتیازات این تیم به عدد (۱۵۷۱.۱۹) برسد و آنگاه این تیم در همان رتبه بیست و یکم باقی خواهد ماند و ایران نیز در سر جای خود باقی می ماند مگر اینکه در دیدار فینال عنوان قهرمانی را از آن خود کند که آنگونه در رنکینگ ماه بعدی (فوریه) روند صعودی خواهد داشت. شکست سنگال در دیدار امشب و یا بازی فینال، امتیازی را از این تیم کم نمی کند چرا که طبق فرمول بندی فیفا، تیم‌هایی که در دور حذفی یک تورنمنت شکست می خورند، هیچ امتیازی را از دست نمی دهند.
تیم ملی تا فروردین بازی رسمی در پیش ندارد مگر اینکه در این حد فاصل، تیم اسکوچیچ بازی تدارکاتی برگزار کند. ایران باید ابتدا به مصاف کره جنوبی برود و سپس با لبنان دیدار کند. پیروزی برابر کره جنوبی، ۱۱.۳ به جمع امتیازات ایران اضافه می کند. نتیجه تساوی ۱.۲ امتیاز از تیم ملی کم می کند و شکست از این تیم، با افت ۱۳.۷ امتیازی ایران همراه خواهد بود. همچنین، با غلبه بر لبنان تیم اسکوچیچ ۵.۲۷ امتیاز دیگر جمع می کند ولی به ترتیب تساوی ۷.۲۳ و شکست ۱۹.۷۳ از ایران کسر خواهد کرد.
البته تیم ملی ولز با ۱۵۷۸.۰۱ امتیاز بالاتر از ایرانی قرار دارد که ۱۵۷۲.۸۹ امتیاز کسب کرده است. آنها تا فروردین و مرحله پلی آف جام جهانی در قاره اروپا بازی رسمی در پیش ندارند ولی اگر در دیدارهای دوستانه پیش رو متحمل شکست شوند، آنگاه ایران می تواند حتی بالاتر از رتبه بیستم قرار بگیرد. کلمبیا نیز با ۱۵۸۵.۹۰ در جایگاه هجدهم رنکینگ فیفا قرار دارد و در صورت ناکامی این تیم از حضور در جام جهانی، آنها نیز روند نزولی در پیش خواهند گرفت.
کلمبیا نیز تا فروردین ماه بازی رسمی در پیش ندارد اما شکست این تیم به همراه ولز و سوئد در بازی های دوستانه و یا عدم راهیابی آنها به جام جهانی، می تواند رویای حضور در سید دوم جام جهانی را برای ایران زنده کند. باید دید این تیم ها در روزهای قبل از آغاز مرحله پایانی مقدماتی جام جهانی، چه دیدارهای تدارکاتی را برای خود در نظر خواهند گرفت.
آیا تیم ملی ایران در رنکینگ بعدی فیفا در رتبه بیستم قرار خواهد گرفت؟ ورزش سه این موضوع را بررسی می کند.