کشتی ایران مثل چاه نفت می‌ماند
به گزارش ورزش سه و به نقل از همشهری، اگر بخواهیم درباره روزگار سپری شده کشتی ایران صحبت کنیم باید پای صحبت‌های منصور برزگر بنشینیم که رکورددار حضور در بازی‌های المپیک است و به‌عنوان مرد سرد و گرم چشیده کشتی، بین اهالی ورزش احترام خاصی دارد. سرمربی سال‌های نه چندان دور تیم ملی صراحت لهجه دارد و معمولاً بدون پرده‌پوشی درباره اتفاقات ریز و درشت کشتی صحبت می‌کند. او معتقد است در روزگاری که پول، حرف اول و آخر را می‌زند کشتی هم زیر سایه ورزش‌های پولساز رفته اما به‌عنوان ورزش باستانی ایران زمین هنوز هم نزد مردم طرفداران بی‌شماری دارد. منصور برزگر از معدود بازمانده‌های هم‌نسل غلامرضا تختی به‌شمار می‌رود و حرف‌هایش درباره کشتی همیشه شنیدنی است. با سرمربی سابق تیم ملی که این روزها در ونکوور کانادا به‌سر می‌برد، درباره احوال این روزهای کشتی ایران گفت‌وگو کرده‌ایم.
* کشتی ایران تا چند دهه قبل طرفداران بسیاری داشت اما آرام‌آرام زیر سایه فوتبال و سایر ورزش‌های پرسروصدا رفته و این روزها کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. فکر می‌کنید چرا کشتی دیگر ورزش اول ایران نیست؟
بگذارید طور دیگری به این موضوع نگاه کنیم. من معتقدم کشتی هنوز ورزش اول مملکت است و طرفداران زیادی دارد. نتایجی که تیم ملی کشتی آزاد در مسابقات جهانی ۲۰۲۱ کسب کرد روی جامعه ایران تأثیر عجیبی گذاشت. همین برد حسن یزدانی مقابل تیلور آمریکایی به وفاق ایرانی‌ها کمک کرد و حتی واکنش رهبری را به همراه داشت. پس مردم ایران هنوز کشتی را دوست دارند، اما اینکه چرا کشتی مورد توجه قرار نمی‌گیرد بحث دیگری است. اگر این روزها می‌بینید کشتی در آسمان ورزش ایران کم‌فروغ شده به‌خاطر کم لطفی رسانه‌ها و ارباب‌جراید است. بیشتر رسانه‌ها روی فوتبال زوم کرده‌اند. این همه تبلیغات، فوتبال را در کانون توجه مردم قرار داده به‌طوری که تلویزیون ایران فوتبال لبوفروش‌های انگلیس را پخش می‌کند اما روی خوشی به مسابقات کشتی نشان نمی‌دهد.
*البته در دوره‌ای که شما کشتی می‌گرفتید یعنی در دهه‌های۴۰ و ۵۰هم اوضاع تقریباً همین گونه بود و فوتبال طرفدار بیشتری داشت. الان هم در همه کشورهای دنیا فوتبال یا بسکتبال در مقایسه با کشتی بیننده تلویزیونی بیشتری دارد…
موقعی که ما کشتی می‌گرفتیم کشتی هم طرفدار خودش را داشت و هیچ وقت نمی‌گفتند فوتبال از حیث اقبال عمومی، ورزش اول مملکت است. کشتی متاعی است که همیشه مشتری خاص خودش را دارد. فکر می‌کنید چرا هیچ فیلمی از دربی سال۱۳۵۲ که بعدها به دربی ۶تایی‌ها معروف شد وجود ندارد؟ چون در روز مسابقه تاج و پرسپولیس، مسابقات جهانی کشتی در تهران برگزار می‌شد و صداوسیما هم یک دستگاه سیار بیشتر نداشت که آن را به سالن مسابقات کشتی فرستاد. آن روز همه مردم ایران مسابقات جهانی کشتی را از تلویزیون تماشا می‌کردند و طرفداران تاج و پرسپولیس برای تماشای دربی به استادیوم رفتند. الان هم وضعیت تقریباً همین گونه است و مردم تماشای مسابقات کشتی را از دست نمی‌دهند. وقتی تیم ملی کشتی ایران در مسابقات جهانی ۲۰۲۱ نایب‌قهرمان شد و حسن یزدانی حریف آمریکایی را برد همه درباره کشتی حرف می‌زدند و مسئولان عالی‌رتبه کشور پیام تبریک دادند. برد حسن یزدانی مقابل حریف آمریکایی غرور ملی را برانگیخت و این واقعیت کشتی ایران است.
* پس حساب رسانه‌ها را از مردم جدا می‌کنید؟
همینطور است. وقتی تیم ملی کشتی در مسابقات جهانی ۱۹۶۱ قهرمان شد همه روزنامه‌ها و معدود مجله‌های ورزشی آن موقع تا چند روز تیترشان را به کشتی اختصاص دادند اما حالا ببینید واکنش رسانه‌ها به درخشش کشتی‌گیران ایرانی در مسابقات جهانی ۲۰۲۱در چه حدی است! همین کیهان‌ورزشی که آن روزها مسابقات کشتی را به‌طور تخصصی تجزیه و تحلیل می‌کرد الان فقط یک صفحه از مجله‌اش را به کشتی اختصاص داده و خیلی از رسانه‌های دیگر هم کشتی را آنطور که باید تبلیغ نمی‌کنند. با این حال کشتی در خون ایرانیان است و یک ورزش ملی و باستانی به‌حساب می‌آید.
*در این ماجرا می‌توانیم رسانه‌ها را به‌عنوان متهم ردیف اول معرفی کنیم یا دست‌های پشت پرده در انزوای کشتی و رونق گرفتن فوتبال نقش دارند؟
فوتبال در اروپا گردش مالی قابل توجهی دارد و برای همین همه‌‌چیز در پول خلاصه شده اما کشورهایی مثل روسیه،آمریکا و چین از این رویه پیروی نمی‌کنند. ما هم نباید چنین دیدگاهی به فوتبال داشته باشیم. چین، روسیه و آمریکا فوتبال ندارند اما ورزش دارند. ما هم باید به جای گردش مالی و اقتصاد فوتبال به ورزش مملکت فکر کنیم.
این هم یک واقعیت است که اگر پول نباشد اقبال عمومی کمتر می‌شود. نسل جدید ترجیح می‌دهد سراغ ورزشی برود که برایش پولساز باشد.
مجموعه عواملی دست به‌دست هم داده تا کشتی کمتر و فوتبال بیشتر دیده شود و این کار مافیای فوتبال است. وقتی در مسابقات جهانی۱۹۷۳ تهران قهرمان شدم به من گفتند یک خانه بخر تا هزینه‌اش را بپردازیم. قیمت خانه‌ای که در بلوار آیت‌الله کاشانی تهران خریدم ۳۰۰هزار تومان بود و یک سال بعد که قهرمان آسیا شدم مابقی پول خانه‌ام را دادند. همان خانه ۳۶۰متری الان ۴۰میلیارد تومان ارزش دارد و برای یک قهرمان چه پاداشی از این بهتر؟ الان به قهرمان المپیک ۲میلیارد تومان می‌دهند اما یک قهرمان ملی اول از همه به خانه و سرپناه برای زندگی نیاز دارد. آن موقع وقتی قهرمان جهان و آسیا می‌شدیم از تشکیلات ورزش ایران حق سفره می‌گرفتیم. به ما می‌گفتند به‌عنوان قهرمان ملی، بروبیا دارید و به همین‌خاطر ماهی ۳۰۰تومان حق سفره می‌دادند درحالی‌که قیمت یک پرس چلوکباب ۲تومان بود. این تسهیلات الان برای کشتی‌گیرها وجود ندارد اما در فوتبال قراردادهای چند میلیاردی می‌بندند و بخش عمده‌ای از آن به جیب مافیا می‌رود. بروید از فوتبالیست‌ها بپرسید چند درصد قراردادی را که امضا می‌کنند می‌گیرند.
*آن موقع که شما کشتی می‌گرفتید فوتبالیست‌ها بین مردم محبوبیت بیشتری داشتند یا کشتی‌گیرهایی مثل غلامرضا تختی؟
آن موقع هم فوتبالیست‌هایی مثل علی پروین و حسین کلانی خیلی پرطرفدار بودند اما کشتی هم رونق خودش را داشت. اینگونه نبود که مردم از بین این دو یکی را انتخاب کنند. غلامرضا تختی را هم نباید با هیچ ورزشکار دیگری مقایسه کرد. محبوبیت تختی داستان دیگری داشت. تختی خودش را به رژیم نفروخت. خودش را به تبلیغات نفروخت و حتی تبلیغ تیغ ناست را در ازای دریافت یک مبلغ هنگفت نپذیرفت. پیشنهاد نمایندگی مجلس را رد کرد. گفتند بیا فیلم بازی کن و این کار را هم نکرد. تختی اینگونه اسطوره شد. قهرمان باید مردمی باشد نه حکومتی. تختی به‌معنای واقعی یک قهرمان ملی بود.
*چه باید کرد که کشتی به جایگاه واقعی‌اش برسد؟
کشتی الان هم جایگاه خوبی بین مردم دارد. کشتی در ایران مثل چاه نفت است و هر موقع آن را کشف کنید به سرمایه تبدیل می‌شود. به کشتی‌گیری که قهرمان می‌شود در درجه اول باید شغل بدهند؛ همانطور که من و چند ملی‌پوش آن سال‌ها در سازمان آب استخدام شدیم. بعد هم آن‌قدر پول بدهند که بتواند یک سرپناه بخرد.
*دوران بازنشستگی را چگونه می‌گذرانید؟
پسرم در کانادا برای خودش بیزینس دارد و با عزت و احترام زندگی می‌کند. من هم هر چند وقت یک‌بار به ونکوور می‌روم اما دلم طاقت نمی‌آورد و دوباره به تهران برمی‌گردم. هر جا که می‌روم دوستان زیادی دارم و در کانادا هم تنها نیستم. اینجا روزها پیاده‌روی می‌کنم تا در ۷۵سالگی خیلی از ورزش دور نباشم.
* مسابقات کشتی را هم دنبال می‌کنید؟
معمولاً همه مسابقات کشتی را تعقیب می‌کنم. البته مسابقات جهانی۲۰۲۱ را در تهران دیدم و لذت بردم. فرقی نمی‌کند کجا باشم یا مسابقات کشتی در کدام کشور برگزار شود. اگر یک طرف میدان، کشتی‌گیر ایرانی باشد تماشا می‌کنم و پلک نمی‌زنم.
*حیف نیست که مربی سرد و گرم چشیده‌ای مثل شما در تشکیلات کشتی ایران فقط تماشاگر باشد؟
من به علیرضا دبیر هم گفتم هیچ پستی نمی‌خواهم و حتی به مسافرتی که با هزینه فدراسیون کشتی باشد نیاز ندارم اما حاضرم تجربیاتم را در اختیار مدیران فدراسیون قرار بدهم. آقای دبیر تا الان موفق بوده اما او و پ‍ژمان درستکار تازه آمده‌اند و زمان مشخص می‌کند که می‌توانند کشتی را به قله موفقیت برسانند یا نه. البته همین قدر که قهرمانان جهان و المپیک، کشتی را اداره می‌کنند جای شکر دارد.
منصور برزگر سرمربی اسبق کشتی آزاد اعتقاد دارد کشتی همچنان بین مردم ورزش اول ایران است.