دیدنی های سلطانیه ؛ مهمترین شهر دوران ایلخانی
روزگاری سلطانیه از شهرهای پررونق و مهم در تاریخ ایران بوده است. علاوه بر سومین گنبد خشتی بزرگ جهان، این شهر جاذبه‌های تماشایی فوق‌العاده‌ای دارد.
نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۷/۰۵/۲۹ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۰/۱۱/۲۲ به‌روزرسانی شده است.
استان زنجان در شمال غربی فلات ایران قرار دارد. زنجان یکی از قطب‌های گردشگری مهم در ایران است؛ چراکه جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی بسیاری دارد. این استان هشت شهرستان دارد که یکی از معروف‌ترین آن‌ها شهرستان سلطانیه است. سلطانیه در ۴۳ کیلومتری شهر زنجان واقع شده است. قدمت این شهرستان به دوره ایلخانان مغول می‌رسد و احتمال می‌رود که در آن زمان بنا شده باشد؛ هرچند باستان‌شناسان معتقدند که قدمت آن به هفت هزار سال پیش بازمی‌گردد. سلطانیه طبیعتی سرسبز با آب و هوایی مطلوب دارد، به همین دلیل هنگامی که تبریز پایتخت بود از این شهر به‌عنوان ییلاق و دشتی برای شکار استفاده می‌کردند. در آن زمان سلطانیه را شکارگاه شاهین می‌نامیدند.
این شهر در زمان سلطان محمد خدابنده به اوج رونق و شکوفایی خود رسید. از بناهای به‌جای مانده از آن دوران شکوه می‌توان به گنبد سلطانیه اشاره کرد.
گنبد سلطانیه
عکاس : سمیه پسندیده
گنبد سلطانیه در حقیقت آرامگاه سلطان محمد خدابنده (اولجایتو) است که پس از مرگش ساخته شد. هنگامی که سلطانیه پایتخت ایلخانیان بود، اولجاتیو دستور ساخت بارویی به طول ۳۰ هزار گام داد و دستور داد تا آرامگاه باشکوهی برایش در این بارو ساخته شود. این آرامگاه را امروزه گنبد سلطانیه می‌نامند. این بنا از آثار مهم معماری ایرانی و اسلامی است که در فهرست آثار میراث جهانی به ثبت رسیده است. این بنا که به سبک آذری احداث شده است، ۱۰ سال طول کشید و شامل هشت ایوان و هشت مناره است که گفته می‌شود از هشت درب بهشت الگو گرفته است. این بنای عظیم بعد از کلیسای جامع فلورانس و ایاصوفیه در استانبول، عظیم‌ترین گنبد تاریخی جهان به شمار می‌آید و قدیمی‌ترین گنبد دوپوش موجود در ایران است. ارتفاع گنبد آن ۴۸٫۵ متر و قطر دهانه ۲۵٫۵ متر است. گنبد سلطانیه شامل سه بخش اصلی ورودی، تربت‌خانه و سردابه است. دالان‌های تودرتویی در سردابه این بنا وجود دارد که حدس زده می‌شود برای اجرای مراسم خاصی به کار می‌رفته است.
آدرس: سلطانیه، میدان علامه حلی، بلوار علامه حلی، خیابان اریباد (مشاهده در نقشه)آرامگاه ملاحسن کاشی
عکس از : خبرگزاری میزان
آرامگاه ملاحسن کاشی از آثار تاریخی برجای مانده از قرن دهم است که به‌شکل کوشکی هشت ضلعی ساخته شده که در گذشته باغی در اطراف آن وجود داشته است. این آرامگاه به دستور حاکم وقت برای مولانا حسن کاشی معروف به شیرازی، از علمای حکمت الهی ساخته شده است. ملاحسن کاشی را برخی هم‌دوره شاه عباس اول و برخی هم‌دوره سلطان محمد خدابنده می‌دانند؛ اما الگوی ساخت این بنا همچون آرامگاه‌های عصر صفوی است.
آدرس: سلطانیه، نزدیکی گنبد سلطانیه (مشاهده در نقشه)معبد داش کسن
عکس از : سمیه پسندیده
به‌دلیل وجود طرح اژدها، این معبد را مشابه معبد چینی‌ها می‌دانند
معبد داشکسن از باارزش‌ترین نمونه‌های معماری صخره‌ای است. این معبد طرحی از اژدها دارد و به همین دلیل برخی آن را مشابه معبد چینی‌ها می‌دانند. معبد در حاشیه روستای ویر در حدود ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر سلطانیه قرار دارد و یادگاری از دوره ایلخانیان است. این بنا به دو نقش برجسته اژدها و چند محراب اسلامی در دو سمت آن و به قرینه یکدیگر مزین است و نمونه مشابه دیگری از آن در ایران وجود ندارد. در حال حاضر آثار زیادی از شکل نخست این معبد باقی نمانده و بر اساس اظهار نظر باستان‌شناسان قدمت آن به قبل از اسلام می‌رسد و تنها در زمان ایلخانیان نقوشی از جمله اژدها بر آن اضافه شده است. این معبد مستطیلی شکل است و به‌واسطه حفاری در تپه ایجاد شده است.
آدرس: ۱۵ کیلومتری سلطانیه، روستای ویر (مشاهده در نقشه)چمن طبیعی سلطانیه
عکس از : خبرگزاری تسنیم
چمن طبیعی سلطانیه بخشی از فلات زنجان و ابهر را شامل می‌شود که وسعت آن تقریبا ۳۵ کیلومتر مربع به طول ۲۰ کیلومتر است. بر اساس یافته‌های زمین‌شناسان در عمق ۲۰ متری این محدوده خاک سفید قرار دارد که مانع از نفوذ آب به اعماق زمین می‌شود و در نتیجه، عمل آبیاری چمن به‌گونه‌ای طبیعی و پیوسته انجام می‌شود. همین امر یکی از سرسبزترین و زیباترین چمن‌های طبیعی را ایجاد کرده است که طبیعت‌گردان بسیاری را به خود جذب می‌کند.
آرامگاه چلبی اوغلی
عکس از: اکبری
آرامگاه چلبی اوغلی یا شیخ براق در جنوب غرب شهر سلطانیه قرار دارد که بر اساس کتیبه‌های برجای مانده و همچنین سبک معماری و شیوه‌های تزیینی متعلق به شیخ براق بابا از بزرگان مسلک مولویه و از خاصان دربار سلطان محمد خدابنده در دوره ایلخانی است. این بنا که در میان محلیان به کلاه نمدی نیز شهرت دارد در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: ۵۰۰ متری جنوب غربی سلطانیه، در مسیر سلطانیه-خدابنده (مشاهده در نقشه)روستای تاریخی ویر
عکس از : سیری در ایران
روستای تاریخی ویر در یک منطقه کوهپایه‌ای قرار دارد که از نظر آب و هوا و طبیعت بکر آن از مناطق مهم گردشگری استان زنجان محسوب می‌شود. آثار تاریخی بر جای مانده حاکی از آن است که این روستا در گذشته اهمیت و موقعیت درخور توجهی داشته است. معبد داشکسن نیز در نزدیکی این روستا واقع شده است.
آدرس: جاده داش کسن (مشاهده در نقشه)ارگ سلطنتی
عکس از : سیری در ایران
ارگ سلطنتی سلطانیه یا کهن‌دژ در وسط این شهر واقع شده که از دو بخش خندق و حصار تشکیل شده است. این قلعه که حدودا ۱۰ هکتار وسعت دارد، آثار ارزشمندی از معماری و شهرسازی دوران مغول را در خود جای داده است. جالب‌ترین عنصر شهری ارگ سلطانیه، مجموعه معروف به ابواب البّر است. این مجموعه شامل مدرسه، دارالشفا، دارالضیافه، دارالسیاده، خانقاه، دارالکتب، بیت القانون، دیوان‌خانه‌ای به نام کریاس، مسجد جامع و بالاخره آرامگاه سلطنتی با موقوفات بسیار که دارای مدیریت خاصی بوده و خواجه رشیدالدین مدیریت مجموعه را در اختیار داشته است.
حمام سالار
عکس از: مهندسین مشاور زندیگان
حمام سالار از آثار باقی مانده از دوران قاجار است که کاملا زیر زمین ساخته شده که شامل گرمخانه، میاندر، سربینه، تون و خزینه است. سیف علی‌خان کلانتری معروف به سالار خان در سال ۱۲۹۳ این حمام را احداث کرد. به‌تازگی این حمام تغییر کاربری داده است و از آن به‌عنوان سفره‌خانه سنتی استفاده می‌شود.
آدرس: سلطانیه، خیابان گنبد (مشاهده در نقشه)چشمه شاه بلاغی
عکس از : مجله اینترنتی پامپا
چشمه شاه بلاغی یا چشمه شاه در جنوب غربی سلطانیه واقع شده است که از مهمترین جا‌های دیدنی سلطانیه محسوب می‌شود. این چشمه در ضلع غربی کوه دولیخان داغی قرار گرفته و آب فراوان، زلال و دایمی از آن جاری است. این چشمه بر گنبد سلطانیه مشرف است و در کنار آن امکانات رفاهی برای گردشگران تهیه شده است.
آدرس: ۹ کیلومتری خروجی سلطانیه – قیدار (مشاهده در نقشه)موزه باستان شناسی گنبد سلطانیه
عکس از : تاریخ ما
موزه باستان‌شناسی گنبد سلطانیه در جنوب غربی کهن‌دژ قرار دارد که اشیای یافت شده همچون کاشی‌ها، سفال‌ها و سکه‌های مسی و نقره‌ای مربوط به دوره ایلخانی و … در آن نمایش داده می‌شود.
آدرس: جنوب غربی کهن دژبازارچه صنایع دستی
بازارچه صنایع دستی گنبد سلطانیه یکی از بزرگ‌ترین بازارچه‌های صنایع دستی است که در جوار گنبد سلطانیه قرار دارد. این بازارچه شامل ۲۵ غرفه از صنایع دستی مختلف استان از جمله چاقو، چرم، جاجیم، میناکاری، ملیله، حکاکی روی مس، ظروف مسی، چاروق و … است.
آدرس: محوطه گنبد سلطانیه
تجربیات بازدید خود از دیدنی‌های سلطنیه را با کجارو به اشتراک بگذارید.
عکس کاور از : سمیه پسندیده
پرسش‌های متداولسلطانیه کجاست؟سلطانیه در ۴۳ کیلومتری شهر زنجان واقع شده است.قدمت سلطانیه چقدر است؟قدمت این شهرستان به دوره ایلخانان مغول می‌رسد.شکوه سلطانیه در چه زمانی بود؟این شهر در زمان سلطان محمد خدابنده به اوج رونق و شکوفایی خود رسید.مهمترین بنای تاریخی سلطانیه چیست؟گنبد سلطانیه.