مراحل ساخت یک مجسمه چیست/ شمایل قهرمان‌های ملی چگونه باید باشد + تصاویر
خبرگزاری فارس ـ گروه هنر: پس از ساخت مجسمه‌های غیراستاندارد از شهید قاسم سلیمانی، «دستورالعمل صدور مجوز ساخت و نصب مجسمه و یادمان در میدان‌ها و اماکن عمومی مصوب ۱۳۹۹» ابلاغ شد که طبق آن، ساخت، اجرا و نصب هرگونه مجسمه، دیوارنگاره و نقش‌برجسته در فضای شهری باید با مجوز شورای نظارت بر نصب مجسمه‌ها صورت بگیرد و این اقدام، احتمال تولید آثار حجمی با کیفیت نازل درباره قهرمانان ملی را کاهش می‌دهد.
اما درباره اینکه طراحی چهره قهرمانان ملی و تولید دیوارنگاره‌ها، یادمان‌ها و مجسمه‌های شهری چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد، با چند تن از هنرمندان این عرصه گفت‌وگو کردیم.
* لزوم ماکت‌سازی پیش از ساخت مجسمه
قدرت‌الله معماریان هنرمند مجسمه‌ساز می‌گوید برای اینکه نسبت اجزاء صورت در ساخت سردیس‌ها رعایت شود، اغلب هنرمندان پیش از ساخت سردیس یا مجسمه اصلی، ماکت‌سازی انجام می‌دهند، این امر کمک می‌کند که هنرمند بتواند با تمام اجزای کار پیش از شروع اثر اصلی آشنا شود.
او درباره شباهت نداشتن برخی مجسمه‌ها به صاحبش توضیح می‌دهد: عموماً در ساخت پرتره از مشاهیر یا شخصیت‌ها اصرار دارند به آن شخصیت شبیه باشد اما باید توجه داشت که عملکرد مجسمه در بیان بصری‌اش متفاوت است. یعنی در درجه اول مجسمه‌بودنش مطرح است و در وهله دوم، شباهت‌داشتن به آن شخص است. وقتی هم می‌‌گوییم شباهت، یعنی شبیه باشد، به اندازه‌ای که بگویند این مجسمه فلان شخصیت است؛ بنظرم همین میزان کفایت می‌کند.
* مراحل ساخت یک مجسمه چیست
صبرعلی لوایی هنرمند مجسمه‌ساز هم می‌گوید: درست است که من به عنوان یک هنرمند وظایفی در قبال جامعه دارم اما وقتی سراغ ساخت مجسمه قهرمان ملی کشور می‌روم، باید مطالعه کافی نسبت به او داشته باشم تا بتوانیم شاخصه‌های یک قهرمان را در مجسمه نشان دهم.
او که سابقه ساخت سردیس شهید سلیمانی را دارد، درباره مراحل ساخت یک مجسمه توضیح داد: ابتدا اثر با خمیر مجسمه‌سازی طی یک هفته تا ۱۰ روز مدلاژ (مدل‌سازی) می‌شود. پس از مدلاژ، مرحله قالب‌گیری با سیلیکون در کارگاه است که آن هم سه ـ چهار هفته زمان می‌برد. البته اگر بخواهند سردیس به صورت فایبرگلاس یا برنزی باشد، مدت‌زمان قالب‌گیری یا ریخته‌گری را هم باید به این زمان‌ها اضافه کرد.
لوایی تأکید می‌کند: گاهی سردیس مشاهیر را می‌بینم که اصلاً کیفیت خوبی ندارند؛ چرا مسئولان برای سفارش این آثار فراخوان نمی‌دهند؟! ما این همه مجسمه‌ساز خوب در کشور داریم، پس چرا با سفارش کار به یک هنرمند کم‌تجربه باعث می‌شوند اثری ساخته شود که نه در شأن هنر مجسمه‌سازی است و نه آن شخصیت. امیدوارم در این مورد تجدید نظر شود.
* مانع تولید آثار دلی نشویم
مسعود نجابتی هنرمند گرافیست اما معتقد است: ما نمی‌توانیم مانع تولید آثار خودانگیخته و دلی شویم؛ خیلی‌ها دوست دارند در خانه شعر بگویند یا نقاشی بکشند، کسی مانع آنها نمی‌شود، مشکل زمانی است که برای آنها فعالیت رسانه‌ای انجام دهیم مثلاً مراسم رونمایی بگیریم یا آنها را به آثاری برای تولید انبوه تبدیل کنیم.
او می‌گوید: قرار نیست هر فعالیت هنری و خودجوشی رسانه‌ای شود، چنانچه در دنیا هم مرسوم است برای شخصیت‌های مبارز و مورد علاقه مانند چه‌گوارا و فیدل کاسترو آثاری ساخته شده و نقاشی‌های خیابانی (گرافیتی) بسیاری خلق می‌شود که هیچ ارزش هنری ندارد اما نشانه ابراز ارادت است. بنابراین خلق اثر درباره قهرمانان ملی و نمایش آن در فضای شخصی اشکالی ندارد اما تبدیل کردن آن به نمادی که قرار است در یک مکان مشخصی نصب شود، آسیب‌‌زاست و برای مخاطب خوب نیست. مطلوب جامعه هنری هم نیست، چون انتظار مخاطب از هنرمند چنین اثری نیست.
«از خاطرم نمی‌رود که به خاطرم رفتی» اثر: محمدرضا دوست‌محمدی
* سنگ بزرگ بر نداریم
محمدرضا دوست‌محمدی مدرس دانشگاه و خالق برخی دیوارنگاره‌های میدان ولی‌عصر(عج) می‌گوید که وقتی مشغول تدریس به دانشجویان گرافیک است، مثالی اینچنین می‌زند: اگر عشق ساخت مسجد دارید، مسجد را آخر بسازید، اولین سازه شما مسجد نباشد! با یک چهاردیواری شروع کنید، یک اتاق مکعب بسازید، بعد حالا سقف آن را قوس بدهید، بعد پنجره و … همینطور پیش بروید و وقتی مطمئن شدید که از پسش بر می‌آیید، کم‌کم خودتان را به ساخت مسجد نزدیک کنید. درست است که احساس وظیفه و دِین می‌کنید اما نباید غافل شوید که آن مسجد اگر خوب از کار در نیاید، به دلیل شکل نازیبایی که دارد، ممکن است معکوس عمل کند.
او ادامه می‌دهد: انتشار نقاشی‌ها و تصویرسازی‌های نازیبا از قهرمانان در فضای مجازی و صفحات شخصی، به خالق اثر مربوط است و پرونده‌اش تمام می‌شود ولی غم آنجا‌ست که یک مسئولی این خطا را انجام دهد. باید حواسمان باشد که اگر می‌خواهیم کار مهمی انجام دهیم، به همان اندازه بارمان سنگین‌تر است. اگر می‌خواهیم سرباز حاج‌قاسم باشیم، باید بیشتر تلاش کنیم و به خودمان فشار بیاوریم و سختی بکشیم تا خروجی بهتری داشته باشیم.
مهدی بادیه‌پیما هنرمند کرمانی و خالق دیوارنگاره یازدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار هم معتقد است: «هر فردی در هر کسوتی می‌تواند برای قهرمانان ملی اثر خلق کند و این کار ارزشمند است اما چون با گسترش اینترنت و گوشی‌های هوشمند، رسانه هم به یک میزان در دست همگان است، این موضوع می‌تواند آسیب‌زا باشد.
وی افزود: به زبان ساده‌تر، اشکالی ندارد منِ نوعی برای مسجد محله یا پایگاه مقاومت بسیج یک تندیس درست کنم یا نقاشی بکشم، اما وقتی آن اثر رسانه‌ای می‌شود، فقط منحصر به محله نیست. پس اگر قرار است رسانه‌ای شود، باید کار حرفه‌ای انجام گیرد اما اگر دلی باشد هیچ اشکالی ندارد و نباید مورد تمسخر قرار گیرد.
انتهای پیام/