زندگی عمو حاجی؛ مردی که سال‌هاست حمام نرفته

عمو حاجی پیرمردی با شمایل انسان‌های غارنشین، خاکستری رنگ و رفتارهایی عجیب بود که موجب شد تا نحوه زندگی او گاه به تیتر رسانه‌ها بدل شود.
نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۵/۰۱/۱۹ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۱/۰۸/۰۴ توسط پوریا محمدی پیوند به‌روزرسانی شده است.

عمو حاجی که چهره‌ای همانند انسان‌های غارنشین داشت و کهنسال به نظر می‌رسید؛ تاجایی که مردم عادی سن او را نزدیک به یک قرن می‌دانستند. رنگ خاکستر گرفته و قشری ضخیم از چرک بر اندام او سنگینی می‌کرد. عموحاجی از خوردن هر نوع خوراکی تازه و نوشیدن آب بهداشتی پرهیز داشت؛ به‌گونه‌ای که اگر به زور هم به او آب گوارا می‌نوشاندند، عکس‌العمل منفی نشان می‌دهد و به‌شدت ابراز ناراحتی می‌کند. لذیذترین غذاها به‌قول خودش، حیوانات مرده و گندیده است.

آنچه باید درباره عمو حاجی بدانید:عمو حاجی کیست؟سبک زندگی عمو حاجیقلبی مهربان پشت ظاهر کثیف عمو حاجیوضعیت سلامت عمو حاجیکمک به عمو حاجیدرگذشت عمو حاجیعمو حاجی کیست؟

عکس‌ از وب‌سایت خبرآنلاین

عمو حاجی فردی سال‌خورده بود که با سنی نزدیک به صد سال، در حوالی روستای دژگاه از توابع بخش دهرم شهرستان فراشبند در استان فارس زندگی می‌کرد. گفته می‌شود وی به‌دلیل مشکل عاطفی که در ایام جوانی برای او رخ داده، از مردم و اجتماع گریزان بود و گوشه عزلت و انزوا را می‌گزید. سالیان سال بود که عموحاجی زیر مکانی مسقف، ماوا نداشت و در گرما و سرما در هوای آزاد به سر می‌برد. 

سبک زندگی عمو حاجیتغذیه عمو حاجی

برخی از جوانان و نوجوانان دژگاه برای عمو حاجی مرغ، گربه، روباه، خارپشت و حتی مار مرده می‌بردند. او این حیوانات را در گودالی در اطراف خود دفن می‌کرد و پس از چند روز با آتشی که در این گودال می‌افروخت، آن را نیم پز می‌کرد و با ولع خاصی می‌خورد. عمو حاجی پس از آن با خوردن آب گندیده‌ای که در یک حلب زنگ‌زده قرار داشت و حشرات مختلف در داخل آن شناور بودند، وعده غذایی را به پایان می‌برد. لیوان او، حلب ۴٫۵ کیلویی روغن بود و او با استفاده از این حلب، روزانه نزدیک به پنج لیتر آب می‌نوشید.  استکان چای‌خوری این مرد عجیب، یک کلاه ایمنی اسقاطی و چند حلب کهنه روغن نباتی بود و بچه‌های این دهستان با آفتابه در این حلب‌ها برای او آب می‌ریختند. 

عکس‌ از وب‌سایت خبرآنلاین

به گفته عضو شورای روستای دژگاه، عموحاجی در میان خوراکی‌ها علاقه خاصی به خوردن هویج، خرما و نوشابه داشت؛ گفته می‌شود او یک بطری نوشابه خانواده را یک نفس سر می‌کشید.  عمو حاجی یک پیپ استثنایی نیز داشت که از یک زانوی سه‌اینچی آب تشکیل شده بود. او سرگین (فضولات) حیوانات را در آن می‌ریخت، آتش می‌زد و از آن کام می‌گرفت. با هر مرتبه پک، دود پر حجمی از دهان وی خارج می‌شد. 

پوشش عمو حاجی

لباس پوشیدن این مرد در دهستان دژگاه که دارای گرمای نزدیک به ۵۰ درجه سانتی‌گراد است، شگفتی‌آور بود؛ زیرا او تمام لباس‌هایی را که مردم این منطقه برایش می‌آوردند، پس از بریدن آستین‌های پیراهن و پاچه‌های شلوار با دندان، بر تن می‌کرد. لوازم زندگی او شامل یک چماق بود که بیشتر شبیه پلوس وانت به‌نظر می‌رسید و وزن آن ۱۷ کیلوگرم بود. افزون بر این، شست‌و‌شوی بدن، ظرف آب و بهداشت برای او معنا نداشت. عمو حاجی خود را با سوزاندن موهای زاید بدن، اصلاح می‌کرد.

قلبی مهربان پشت ظاهر کثیف عمو حاجی

عکس‌ از وب‌سایت خبرآنلاین

آزار عموحاجی به هیچ‌کس نمی‌رساند؛ آن‌قدر که فرماندار فراشبند از وضعیتی که رسانه‌ها برایش به وجود آورده‌اند نیز گله می‌کند و می‌گوید:

متاسفانه چنان وضعیتی از این مرد نشان داده‌اند که انگار با یک مرد وحشی روبه‌رو هستیم؛ در حالی‌ که اگر کسی با او هم صحبت می‌شد، هیچ‌وقت از مهربانی او خسته نمی‌شد.

سن تقریبی عمو حاجی ۸۰ سال بود، در کوه‌ها و جنگل‌های اطراف دهستان دژگاه زندگی می‌کرد و عاملی که موجب تعجب همه می‌شد، این بود که او هیچگاه از آب و غذای بهداشتی استفاده نمی‌کرد و اتفاقاً این عامل باعث شده بود تا به بیماری‌های مختلفی دچار نشود؛ چراکه گروهی از پزشکان که آزمایش‌های مختلفی را روی او انجام داده‌اند، متوجه شدند که سالم است و به رغم اینکه بهداشت فردی را رعایت نمی‌کند، دچار هیچ نوع بیماری خاصی نیست.

فرماندار فراشبند می‌گوید که با همکاری اداره بهزیستی شهرستان، قصد داشتند تا برای او مسکنی تهیه کنند یا او را به بهزیستی انتقال دهند. برادرش تلاش می‌کرد او را متقاعد کند تا نزد آن‌ها زندگی کند؛ با این حال قصد داشتیم برای او  اتاقکی بسازیم تا اگر این نوع شرایط زندگی را هم نپسندید، حداقل به این اتاق برود و دیگر در آن مکان کثیف در دل کوه نباشد.

وضعیت سلامت عمو حاجی

عکس‌ از وب‌سایت خبرآنلاین

برای عموحاجی شناسنامه صادر شده بود و بیمه خدمات درمانی داشت؛ ولی هیچ‌وقت برگه‌های دفترچه‌اش پر نشد؛ چون هیچ دکتری او را ویزیت نکرده بود . با این حال، او که نه به سرما حساس بود و نه به گرما، تابه‌حال بیمار نشده بود  و اگرچه بیشتر ساعات شبانه روز را در میان زباله‌ها و حیوانات مرده می‌گذراند، آزمایش‌هایی که روی او انجام شده بود، نشان می‌داد که وی مردی سالم محسوب می‌شد و هیچ انگل بیماری‌زایی نداشت.

غلامرضا مولوی دانشیار انگل‌شناسی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، اواسط زمستان سال ۱۳۹۴ با کمک همکارانش از جمله دکتر باغبان، مدیر شبکه بهداشت فراشبند، دکتر حاتم و دکتر آلشیوندی از دانشگاه شیراز که آزمایش‌های مختلفی را به‌منظور شناسایی آلودگی‌های انگلی روی عمو حاجی انجام داده‌اند، دراین‌باره  می‌گوید:

عمو حاجی در مواجهه با مواد غذایی آلوده و محیط زندگی کاملا غیر بهداشتی، به هیچ یک از عفونت‌های انگلی که انتظار آن می‌رفت، آلوده نشده است. همچنین چندی پیش مرکز بهداشت فراشبند نتایج به دست آمده از هپاتیت B و C و ایدز او را نیز منفی گزارش کرده است. تنها آزمایش انگلی که امیدواریم در مورد عموحاجی انجام شود، عفونت تریشینوز است که در نتیجه خوردن گوشت خوک یا گراز به انسان سرایت می‌کند که ایشان سال‌ها است در شرایط لازم برای ابتلا به آن قرار داشته‌اند. در این مدت از عمو حاجی شنیده است که او از لاشه حیوانات از جمله گزار هم تغذیه کرده است. البته نشانه عینی وجود این نوع انگل، دردهای عضلانی و اسهال است که عمو حاجی به یاد ندارد دچار چنین مشکلی شده باشد.

عکس‌ از وب‌سایت خبرآنلاین

مولوی و همکارانش از این جهت عموحاجی را مورد بررسی قرار دادند که او در شرایط زیستی بسیار آلوده‌ای بود و امکان وجود هر نوع انگل و بیماری در بدنش وجود داشت؛ اما وقتی تمام آزمایش‌ها انجام شده آن‌ها پاسخ منفی داشت، بسیار متعجب شده بودند؛ چون امکان دچار شدن او به یک یا چند انگل حتمی بوده است. آن‌چنان که هر فردی ممکن است به بیماری‌ها و انگل‌های مختلفی دچار شود؛ حتی اگر به بهداشت فردی خود نیز اهمیت زیادی بدهد.

چگونگی سالم ماندن عموحاجی در برابر این همه باکتری و انگل پیرامونش، مولوی و همکارانش را به این فکر واداشته که شرایط زندگی اهالی روستا را نیز بررسی کنند. مولوی می‌گوید:

سطح ایمنی عمو حاجی در برابر آلودگی‌های اطرافش قابل اهمیت است. می‌خواهیم بدانیم بدن مردمی که در آب و هوا و محیط زندگی مشابهی با عموحاجی زندگی می‌کنند , در عین حال مراقب وضع بهداشتی خود هستند، چگونه است؟ پرداختن به این‌گونه مطالعات پایه به توسعه کرانه‌های دانش کمک فراوان می‌کند و همچنین دقت ما را به جنبه‌هایی از زندگی که احتمالاً مورد غفلت واقع می‌شود، جلب می‌کند. رسیدن به نتایج جامع و قابل استناد علمی نیازمند انجام پژوهش‌های تیمی و استفاده از همکاری‌های برون‌بخشی است.

کمک به عمو حاجی

قیومی‌پور، رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) فراشبند در پاسخ به این پرسش که چرا عموحاجی را تحت پوشش خدمات کمیته قرار ندادند، اظهار داشته است:

او اصلاً در این ۳۰ سال به کمیته امداد مراجعه نکرده بود که او را تحت پوشش قرار دهیم! حتی یک‌بار کار به آنجا کشید که کارمندان کمیته امداد به اجبار او را در خودرویی گذاشتند تا به شهر آورند و او را حمام دهند؛ اما او به‌هیچ‌وجه حاضر به این کار نشد و به‌شدت اعتراض و مقابل ماموران کمیته امداد مقاومت کرد.

عکس‌‌ها از وب‌سایت خبرآنلاین

قائدی، رئیس بهزیستی فراشبند نیز گفته است:

دیدن وضعیت عموحاجی مایه تأسف و ناراحتی بود؛ اما اگر بدون طی کردن روال قانونی او را به نقاهتگاه بهزیستی انتقال می‌دادیم و اتفاقی برایش می‌افتاد، از نظر قانونی ما باید جوابگو بودیم. راه قانونی آن، این بود که شورای روستا به دادستانی نامه می‌نوشت و دادستانی نیز به ما نامه می‌داد تا سریع او را به نقاهتگاه بهزیستی انتقال می‌دادیم و از این وضعیت ناراحت‌کننده نجات می‌یافت.

درگذشت عمو حاجی

چند سال پیش جوانان روستا تصمیم گرفتند عمو حاجی را به رودخانه ببرند تا آبی به بدن این مرد برسد؛ به همین منظور هنگامی که عموحاجی خواب بود، او را عقب یک وانت گذاشتند تا در رودخانه حمامش کنند؛ اما وقتی به رودخانه رسیدند، دیدند عمو حاجی در عقب وانت نیست؛ زیرا او پیش از رسیدن، خود را به بیرون از وانت انداخته بود تا مبادا بدنش با آب آشتی کند و عمو حاجی همان جا گفته بود که اگر تمیز شوم، مریض می‌شوم.

با این همه و به‌رغم هشدارهای عمو حاجی، اخیرا اهالی روستا موفق شده بودند تا  در اقدامی سهل‌انگارانه و پس از چندین تلاش ناموفق، عمو حاجی را به حمامی اجباری ببرند؛ اما دیری نپایید که عمو حاجی در روز یک‌شنبه، یکم آبان ۱۴۰۱ در سن ۹۴ سالگی در گذشت.

پرسش‌های متداولعمو حاجی کیست؟عمو حاجی فردی سال‌خورده و منزوی بود که با سنی نزدیک به صد سال، در حوالی روستای دژگاه زندگی می‌کرد.علت شهرت عمو حاجی چه بود؟سبک زندگی منزوی و نامتعارف، مصرف آب و غذای آلوده و پرهیز از بهداشت.عمو حاجی در کدام روستا زندگی می‌کرد؟روستای دژگاه از توابع بخش دهرم شهرستان فراشبند در استان فارس.علت مرگ عمو حجی چه بود؟عمو حاجی مدت کوتاهی پس از حمامی اجباری توسط مردم روستا، گذشت.