ماجرای حبس بازدیدکنندگان در موزه رضا عباسی | استاندارهای موزه‌ای در ایران تا چه حد رعایت می‌شوند؟
هفته گذشته درهای طبقه سوم موزه رضا عباسی در شرایطی به روی دو بازدیدکننده بسته و موزه پلمب شد که آن‌ها در حال تماشای اشیای موزه بودند.
هفته گذشته مسئولان موزه رضا عباسی در حالی در ساعات پایانی درهای موزه را بستند که دو بازدیدکننده در طبقه سوم همچنان در حال تماشای اشیای تاریخی بودند. اگرچه برخی شنیده‌ها حاکی از آن است که این بازدیدکننده‌های بد شانس موزه به‌مدت سه ساعت در موزه محبوس شده‌اند، اما ناهید نجفی مدیر موزه رضا عباسی ماجرا را به‌شکل دیگری روایت می‌کند.
به هر روی آنچه که مسلم است الزامات امنیتی و استانداردهای موزه‌ای در موزه رضا عباسی رعایت نشده است و جای تردیدی وجود ندارد که همین موضوع علت اصلی حبس دو بازدیدکننده در این موزه تحت مالکیت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است.
روایت مدیر موزه از حادثه
آنطور که ناهید نجفی، مدیر موزه رضا عباسی بیان می‌کند، در حادثه حبس دو بازدیدکننده ایراد بر گردن یک شخص بوده که سهل انگاری کرده و بررسی لازم را پیش از پلمب انجام نداده است.
این مدیر موزه که با توجه به حادثه مذکور، زمزمه‌هایی در خصوص برکناری‌اش نیز به گوش می‌رسد؛ در توضیح چگونگی حبس بازدیدکنندگان در موزه رضا عباسی گفت:
دو نفر از بازدیدکنندگان در ساعات پایانی، هنگامی که می‌خواستند از طبقه سوم خارج شوند، متوجه شدند درهای طبقه سوم به روی آن‌ها بسته شده است. از آنجا که این افراد به توصیه یکی از همکاران به دیدن این موزه آمده بودند، او را در جریان این اتفاق گذاشتند. او نیز مسئولان یگان حفاظت موزه را که آن زمان در حال پلمب بخش‌های دیگر بودند، مطلع کرد. این روند در مدت کمی رخ داد و بازدیدکنندگان تنها یک ربع داخل موزه بودند.
زمان مطرح شده در مورد مدت زمان حبس بازدیدکنندگان اگرچه ۱۵ دقیقه اعلام شده است، اما برخی روایت‌ها این مدت زمان را حدود سه ساعت عنوان می‌کنند.
نجفی در پاسخ به این پرسش که چرا پیش از پلمب، همه موارد ایمنی و حضور افراد در موزه بررسی نشده ابراز داشت:
قطعا باید این مورد هم چک می‌شد، اما متاسفانه سهل انگاری شده است. ایراد از شخص بود. هر تالار را یک نفر پلمب می‌کند، نگاهی سطحی انجام شده و دقت لازم را نکرده است. این توجیه نیست؛ به هر حال کار اشتباهی انجام گرفت.
نجفی ادامه داد:
بازدیدکنندگان در کمال آرامش موضوع را اطلاع داده بودند و هیچ اتفاقی از سوی آن‌ها در موزه نیفتاده است ضمن اینکه هر دوی آن‌ها در صحت و سلامت از موزه خارج شدند.
رعایت نشدن استاندادها در موزه رضا عباسی
آنچه که برخی از فعالان و دوستداران حوزه میراث فرهنگی را در خصوص حادثه موزه رضا عباسی ناراحت کرده اما صرفا یک سهل‌انگاری ساده نیست؛ بلکه توجه کم به رعایت استانداردها و امنیت موزه‌ها در کشور است. در واقع بسیاری به‌درستی به این نکته اشاره می‌کنند که بی‌توجهی به استانداردهای موزه‌ای و امنیت موزه‌ها هزاران شیء تاریخی را که در موزه‌های کشور به نمایش درآمده یا در مخازن آن‌ها نگهداری می‌شود با خطر و تهدیدات امنیتی مواجه می‌کند.
یک مقام آگاه که نخواست نامی از او برده شود در خصوص اشتباه صورت گرفته در موزه رضا عباسی که منجر به حبس دو بازدیدکننده شد، به خبرنگار کجارو گفت:
وقتی قرار است موزه پلمب شود باید مدیر موزه یا امین اموال حاضر باشند. یعنی یگان حفاظت به‌همراه مدیر موزه و امین اموال باید هنگام پلمب حاضر باشند. از سوی دیگر در حین فرآیند پلمب کردن باید مانیتورینگ و رصد نیز به کمک ناظران صورت گیرد. یعنی همانطوری که کار پلمب انجام می‌شود، یک نفر هم باید به‌عنوان ناظر بر انجام دقیق و صحیح فرآیند پلمب کردن در موزه نظارت داشته باشد. در واقع فضاها از این طریق هم با دوربین رصد می‌شود.
وی افزود:
به نظرم در این موارد در خصوص موزه رضاعباسی باید دقت بیشتری انجام می‌شد. این اقدامات فنی و نظارتی در مورد اتفاق اخیردر موزه رضا عباسی صورت نگرفته است. همچنین مدیر موزه نیز یک مقدار زودتر از آنچه که باید فضای موزه را ترک کرده است.
این مقام آگاه خاطر نشان کرد:
ساعت ۱۶:۳۰ فضای موزه را پلمب کرده بودند؛ یعنی مدت زمانی که بازدیدکنندگان در موزه مانده بودند، کلا ۲۰دقیقه نشده است. با این وجود اگر کسی بیماری زمینه‌ای مثل بیماری قلبی داشت یا به او استرس وارد می‌شد، همین حبس در فضای موزه می‌توانست به فرد شوک وارد کند. از سوی دیگر اگر یک سارق وارد موزه شده و آنجا مخفی می‌شد، ممکن بود در طول مدت زمان بعد از ظهر تا صبح فردا با در اختیار داشتن زمان مناسب اقدام به سرقت کند.
در نهایت باید گفت شنیده‌ها حاکی از آن است که ناهید نجفی، مدیر موزه رضا عباسی احتمالا برکنار خواهد شد؛ این تصمیم در راستای جلسه‌ای که در وزارتخانه برای بررسی موضوع برگزار شده، مسئولان امر را به یک چنین جمع‌بندی رسانده است. آنچه که از این حادثه می‌توان نتیجه گرفت اما لزوم توجه بیشتر به امنیت و رعایت استانداردها در موزه‌های کشور است که به نظر می‌رسد، مغفول مانده است.
نظر شما در خصوص وضعیت و کم و کیف رعایت استاندادها در موزه‌های کشور چیست؟ فکر می‌کنید اقدامات امنیتی و حفاظتی تا چه میزان در موزه‌های کشور طرف توجه قرار می‌گیرند؟