سیاستگذاری زمین کلید حل مسائل روستا/ نوسازی بافت فرسوده روستایی سرعت می‌گیرد
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، طرح تخصیص زمین ۵۰۰ متری در روستاها برای ساخت مسکن روستایی برنامه وزارت راه و شهرسازی برای توسعه و احیای بافت فرسوده روستایی به حساب می‌آید که اثرگذاری این طرح در گرو اجرای دقیق و توجه به نکات خاص در مورد روستا است.
درحال حاضر ۲۶ درصد از جمعیت کشور در روستاها زندگی می‌کنند. روستاها قطب تولید کشاورزی و ضامن امنیت غذایی بوده و سهم ۲۷ درصدی از تولیدات کشور را به خود اختصاص داده‌اند. بنابراین برنامه‌ریزی برای حفظ و توسعه روستاها اهمیت ویژه‌ای دارد.
تنها برنامه توسعه روستایی، طرح هادی و اجرای آن از طرف بنیاد مسکن انقلاب اسلامی برای روستاها بوده است که این طرح وظیفه توسعه مسکن روستایی و برنامه‌ریزی گسترش روستا در افق ۱۰ ساله را بر عهده دارد.
با توجه به اینکه قیمت زمین و مسکن روند صعودی داشته و در روستا نیز افزایش چشمگیری پیدا کرده است، این مسئله زنگ خطری برای سیاست‌گذاران در مورد توسعه روستایی است. نبود درآمد پایدار در روستاها باعث شده که خانواده‌ها و جوانان روستایی دیگر اقبالی به ماندن در روستا نداشته و به انگیزه رفاه و درآمد مناسب به شهرها مهاجرت کنند. در کنار این موضوع افزایش قیمت زمین و مسکن در روستا امکان اسکان در مسکن مناسب را سلب نموده و انگیزه‌های مهاجرت را تقویت می‌کند.
در شهرها هم وضعیت بهتر نیست و مهاجرت روستاییان باعث بروز حاشیه‌نشینی و توسعه‌ی سکونت گاه‌های غیررسمی و بروز آسیب‌های اجتماعی می‌شود. با توجه به اینکه اکثر روستاها از زمین مناسب برای ساخت و اشتغال از جمله کشاورزی برخوردار هستند، بهترین راهکار حفظ روستا، سیاستگذاری در حوزه زمین و بهره برداری بهینه آن جهت اشتغال و مسکن است.
*سیاستگذاری زمین راهکار حل مسئله روستا
حل مسئله مسکن و ایجاد شغل و درامد پایدار، برای حفظ جمعیت و توسعه روستایی ضروری است، مناسب‌ترین برنامه برای حل این مسائل، توجه به حوزه‌های پیشران است که توسعه آنها باعث راه‌اندازی سایر حوزه‌ها نیز می‌شود. ساخت مسکن به عنوان یکی حوزه‌های پیشران اقتصاد، علاوه بر نوسازی روستاها اشتغال را نیز برای روستاییان فراهم می‌کند.
در همین راستا، طبق آمار بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ۶۲ هزار روستا در کل کشور وجود دارد که ۴۰ هزار روستا بالای ۲۰ خانوار جمعیت دارند.
طرح دولت برای تخصص زمین بیشتر متوجه روستاهای با جمعیت بالا و دارای متقاضیان بومی است. در حال حاضر طرح هادی محدوده مسکونی روستاها را محدود کرده و اجازه عرضه زمینهای کشاورزی را در محدوده مسکونی نمی‌دهد و عامل اصلی کمبود زمین محسوب می‌شود.
طرح جدید وزارت راه و شهرسازی برای توسعه روستایی گسترش محدوده طرح هادی و واگذاری زمینهای دولتی و غیر دولتی در روستاها به صورت اجاره ۹۹ ساله برای ساخت مسکن است. این طرح با حذف قیمت زمین جهت ساخت مسکن، ساخت و ساز را رونق بخشیده و به توسعه روستا منجر خواهد شد.
*بررسی طرح دولت سیزدهم برای سیاستگذاری زمین
در همین راستا، علی نادری شاهی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به این مسئله معتقد است: اختصاص زمین ۵۰۰ متری در روستا گزینه مناسبی برای روستاییان است که علاوه بر مسکن می‌توانند به باغ داری و کشاورزی پرداخته و از این طریق نیز درآمد داشته باشند.
وی ادامه داد: زمین ۵۰۰ متری برای ساخت مسکن گزینه جذابی برای شهرنشینان در جهت تامین مسکن دوم و محلی برای تفریح در روستاها بوده، بنابراین برنامه ریزی به نحوی باشد که این زمین‌ها به افراد واجد شرایط تخصیص پیدا کند.
نادری شاهی معتقد است: با توجه به اینکه شغل اصلی روستاییان کشاورزی و دامپروری است و زمین مهمترین نهاده برای رونق این شغل در روستاها است و استفاده از زمین با متراژ بالا برای ساخت مسکن ممکن است آسیب‌هایی به حوزه کشاورزی روستایی وارد کند.
*نکاتی برای اصابت دقیق سیاستگذاری زمین در روستا به هدف
به گزارش فارس، برای اینکه واگذاری به افراد واجد شرایط و جامعه هدف تخصیص پیدا کند و از مهاجرت فرعی ساکنان شهرها به مناطق روستایی و ویلا سازی بی رویه جلو گیری شود، میتوان چند نکته را مورد توجه قرار داد:
نکته اول اینکه در اجرای این برنامه دسته بندی روستاهای کشور است با توجه به این که تمایل برای ساخت و ساز در روستاهای خوش آب و هوای کشور مخصوصاً روستاهای شمالی بسیار زیاد است، اجرای این طرح به صورت گسترده می تواند آسیب جدی به کشاورزی روستاییان وارد کند. میتوان با پایش دقیق روستاهای کشور اولاً از ظرفیت موجود مطلع شد و ثانیاً از تخصیص زمینهای با ارزش کشاورزی جلو گیری کرد.
مسئله دوم، اولویت اجرای این طرح با روستایی است که از زمین های دولتی در اطراف روستا برخوردار بوده یا از زمین کشاورزی زیادی برخوردارند که میتوان با الحاق زمین های نامرغوب به محدوده مسکونی استفاده کرد و از آسیب زدن به زمینهای کشاورزی جلوگیری کرد.
سومین مسئله روستا هایی که محدودیت زمین دارند میتوان با در نظر گرفتن میانگین متراژ ساخت مسکن های آن روستا، مقدار زمین تخصیصی برای مسکن جدید را متغیر ساخت تا از آسیب به زمین های کشاورزی جلوگیری کرد.
مسئله چهارم، نکته بعدی که در اجرای این برنامه مورد توجه قرار می‌گیرد اختصاص زمین به شرط ساخت مسکن است. با توجه به اینکه مقدار زمین اختصاصی زیاد بوده برخی به طمع گرفتن زمین متقاضی خواهند شد که میتوان با تخصیص به صورت اجاره به شرط ساخت برای یک مدت معین از تملک زمین ها جلوگیری کرد. و در صورت عدم ساخت ،زمین به افراد دیگری واگذار شود.
مسئله پنجم اینکه، تخصیص زمین و تسهیلات در ابتدا مختص ساکنان و افراد واجد شرایط روستا باشد. اگر تعداد متقاضیان ساکن روستا کمتر از زمین های موجود باشد، میتوان از اهالی و ساکنانی که به شهر مهاجرت کردند و قصد بازگشت و سرمایه‌گذاری در زادگاه خویش را دارند، برای تخصیص این طرح استفاده کرد.
با توجه به پیشنهادات ارائه شده و ضرورت ساخت مسکن و احیای بافت فرسوده روستاها می‌تواند از ظرفیت زمین روستایی برای تولید مسکن،ایجاد اشتغال و حفظ روستاها بهره برد.
انتظار می‌رود، متولیان امور روستایی از جمله بنیاد مسکن انقلاب اسلامی برنامه ریزی‌های دقیق برای اجرای این برنامه در حوزه پایش روستاها و دسته‌بندی روستاها انجام داده تا از اثرات مخرب این طرح از جمله آسیب به حوزه کشاورزی و از دست رفتن سرمایه‌های ملی جلوگیری شود.
پایان پیام/