سازمان شانگهای به دنبال ایجاد فضای مناسب برای افزایش تجارت و سرمایه گذاری است
به گزارش گروه سیاست خارجی خبرگزاری فارس، «ژانگ مینگ» دبیرکل سازمان همکاری شانگهای گفت‌وگویی با خبرگزاری تاس داشت که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.
سؤال: با وجود شرایط پیچیده بین‌المللی و چالش‌های جدید، سازمان بعد از اجلاس سمرقند با توسعه قابل توجهی مواجه شده که در اجلاس سران هم مورد تأکید قرار گرفته بود. آیا می‌توان گفت که سازمان مرحله جدیدی از توسعه خود را تجربه می‌کند؟
اجلاس سمرقند بار دیگر تأکیدی بر عزم کشورهای عضو برای تعمیق روابط در همه ابعاد بود. چنین عزم راسخی در فضای کنونی جهانی که با چالش‌ها و مسائل مختلفی روبرو شده، بسیار حائز اهمیت است. کشورهای عضو به این نقطه اشتراک رسیدند که با افزایش همکاری‌ها می‌توانند بر این چالش‌ها فائق بیایند و آنها را به فرصتی برای توسعه خود تبدیل کنند. اسنادی که در این اجلاس امضا شد نیز عرصه‌های جدیدی برای همکاری بین کشورهای عضو معرفی کرد. همچنین اجلاس نخست وزیران کشورهای عضو، بر توسعه سریع و تغییرات عظیم دنیا تأکید کرد.
این روندهای اساسی با هم پیوندی بیشتر و تسریع تبادل اطلاعات و دیجیتال شدن همراه شده‌اند. این حوزه‌ها به طور آشکار در سازمان همکاری شانگهای برجسته و به آنها پرداخته شده است. اعضای سازمان برای تشویق همکاری‌های منطقه‌ای در زمینه‌های مختلف، ایجاد فضای مناسب برای تجارت و سرمایه گذاری، تسهیل جابه‌جایی کالاها، سرمایه، خدمات و فناوری همچنین موضوعات فرهنگی و ورزشی با هدف دستیابی به اهداف توسعه پایدار توافق کرده‌اند.
به طور کلی اعتقاد دارم، دلایل زیادی داریم برای اینکه اجلاس بیست و یکم سران کشورهای عضو سازمان را سرآغاز افق های جدید در تجارت، اقتصاد، سرمایه گذاری، تأمین مالی، علم و فناوری، فرهنگ و همکاری‌های بشردوستانه بین کشورهای سازمان بدانیم که زیربنای راهبردی در توسعه سازمان در آینده را ایجاد کرده است.
سؤال: شرکت کنندگان در اجلاس سمرقند بر اهمیت اصلاحات در راستای توسعه دستورکار عملی و اختیارات جدید برای دبیرخانه تأکید داشتند. در کدام بخش اجلاس سران به این ابعاد اشاره شد؟
سازمان همکاری شانگهای در فضای سیاسی و اقتصادی متفاوتی تأسیس شد و عملکرد دو دهه گذشته آن حاکی از کارآمدی آن است و البته به دلیل سیالیت فضای بین‌المللی، برخی جنبه‌های جدیدی نیز در زمره اهداف سازمان قرار گرفته‌اند. به دلیل اصول سازمان که همچنان موثر و پویا هستند، این نهاد با اقبال جهانی مواجه شده و در حال گسترش است. اما در این بین تغییرات قابل توجهی در ساختار آن ایجاد نخواهد شد و دبیرخانه صرفاً به دنبال بهینه سازی کارکرد سازمان است. در این راستا، ما متغیرهای جهانی که همه ابعاد فضای بین‌المللی را متأثر کرده است و همچنین تهدیدات و چالش‌های قدیمی و جدید را به منظور تدارک پاسخ های مناسب بررسی می‌کنیم. در عین حال فرصت‌های موجود برای توسعه پایدار در منطقه نیز مورد توجه قرار می‌گیرند.
در این خصوص، از جمله حوزه‌های دارای اولویت می‌توان به تلاش برای ایجاد سازوکارهای مبارزه با تروریسم بین‌الملل، جدایی طلبی، قاچاق بین‌المللی مواد مخدر، جرایم سازماندهی شده فرامرزی و حفظ امنیت اطلاعات بین‌المللی اشاره کرد. در اجلاس دوشنبه که همزمان با بیستمین سالگرد تأسیس سازمان بود به مسائل مختلفی از جمله راهکارهای فعال کردن بیشتر کشورهای ناظر و شرکای گفت‌وگو و تعامل اعضا با آنها پرداخته شد.
جایگاه و کارکرد دبیرخانه به عنوان نهاد اصلی دائمی سازمان در منشور ذکر شده و اصلاحاتی در مورد آن انجام نشده است.اما اقداماتی برای فعال کردن بیشتر دبیرخانه و بهبود کارآیی آن در حال انجام است.
سایر نهادهای سازمان از جمله شورای روسای کشورها و شورای نخست وزیران در اجلاس‌های خود همواره به تبادل نظر و همکاری بین اعضا در چهارچوب سازمان اشاره کردند و به جدیت خود در تعمیق روابط تأکید داشتند؛ من قصد ندارم تنها به اظهارات نخست وزیران چین و روسیه اشاره کنم چرا که همه کشورها در راستای اهداف سازمان متفق القول هستند.
موضوعی که حائز اهمیت است، تمایل اعضا به دنبال کردن ایده جهان چندقطبی و نظام بین‌المللی عادلانه، دموکراتیک و منصفانه بر اساس اصول شناخته شده حقوق بین‌الملل با محوریت سازمان ملل است. این موضوع که در بیانیه پایانی اجلاس سمرقند برجسته شد، مورد حمایت قاطع همه اعضا بود.
سؤال: در سال‌های اخیر، اعتبار دلار آمریکا و جایگاه آن در نظام مالی بین المللی به طور قابل توجهی تضعیف شده است. آیا نقشه راهی برای تسویه با ارزهای ملی بین کشورهای عضو سازمان و ترویج استفاده از آن در مبادلات و تجارت بین‌المللی وجود دارد؟
سازمان همکاری شانگهای به دنبال ایجاد فضای مناسب برای افزایش تجارت و سرمایه گذاری است و ترویج استفاده از ارزهای ملی به همراه سایر عوامل می‌تواند در راستای رسیدن به این هدف موثر باشد. توسعه استفاده از ارزهای ملی موضوع اسناد مورد توافق اعضا در اجلاس سمرقند بود و بسیاری از رهبران کشورها در این خصوص نکات خود را ارائه دادند.
ترویج به کارگیری ارزهای ملی با در نظر گرفتن منافع ملی اعضا یکی از اولویت‌های سازمان و به خصوص کنسرسیوم بین بانکی سازمان است. اما باید تأکید کنم که این موضوع نباید به طور اشتباه برداشت شود. استفاده از ارزهای ملی در تسویه بین کشورها نیازمند اصلاحات عمیق در نظام پرداخت بین کشورها می‌باشد و موضوعی است که نیازمند بررسی دقیق و فنی به عنوان یک موضوع در آینده است. اما به هر حال سازمان به این امر به عنوان یکی از موضوعات همکاری در حوزه مالی توجه خواهد داشت.
سؤال: اعضای سازمان همکاری شانگهای در مورد سیاست فشار تحریمی که از سوی آمریکا و دیگر کشورهای غربی بدون هیچ محدودیتی اعمال می‌شود، چه موضعی دارند؟ چگونه می‌توان با این جریان تحریم‌ها مقابله کرد؟
متأسفانه اقتصاد جهانی که هنوز به طور کامل از تأثیرات همه‌گیری ویروس کرونا بهبود نیافته است، اکنون تحت تأثیر موج تحریم‌ها قرار گرفته است. بحران انرژی و بحران غذایی قریب الوقوع همگی نتیجه همه گیری تحریم‌ها هستند. توسعه در فضای سازمان همکاری شانگهای نیز عمیقا تحت تأثیر این موضوع قرار گرفته است.
موافقتنامه بلندمدت حسن همجواری، دوستی و همکاری که در سال ۲۰۰۷ به تصویب سازمان رسید، اعضای آن را متعهد به عدم حمایت از هرگونه اقدام خصمانه علیه سایر کشورهای عضو می‌داند.
در ابتدا سازمان همکاری شانگهای با اهدافی خلاقانه و در راستای همکاری تأسیس شد. هیچ ژن تقابلی در ژنوم آن وجود ندارد. ما به صراحت با استفاده از تقابل، ایدئولوژیک سازی و مداخله در امور داخلی سایر کشورها برای حل مشکلات بین‌المللی و منطقه‌ای مخالفیم. کشورهای سازمان همکاری شانگهای متفقاً اعتقاد دارند که منافع همه کشورهای جهان امروز به شدت یکپارچه است و همکاری متقابل سودمند یک روند کلی است. هر چه بیشتر با بی ثباتی محیط بیرونی مواجه شویم، باید از طریق تقویت همکاری‌های متقابل داخلی، ثبات را بیشتر کنیم. ما به اثربخشی این «سلاح» اطمینان داریم.
امروزه بیشتر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی علاقه و تمایل فزاینده‌ای برای مشارکت در سازمان همکاری شانگهای نشان می‌دهند که ثابت می‌کند اصول و مفاهیمی که سازمان همکاری شانگهای به آن پایبند است در جامعه بین‌المللی نیز محبوبیت دارد و بسیاری از کشورها تمایل بیشتری به برقراری روابط و توسعه همکاری با سایر کشورها بر اساس برابری، احترام متقابل و همکاری متقابل سودمند دارند.
سؤال: سازمان همکاری شانگهای با پذیرش عضویت ایران که در حال رسمیت یافتن است و آغاز فرایند عضویت بلاروس گسترش پیدا کرده است. آیا ایده‌های دیگری برای مشارکت سایر کشورها به عنوان ناظر یا شرکای گفت‌وگو وجود دارد؟
قبل از هر چیز تصریح می‌کنم که سازمان همکاری شانگهای و ایران یادداشت تعهدات الحاق جمهوری اسلامی ایران را به امضا رسانده اند و روند پذیرش جمهوری بلاروس به عنوان عضو سازمان همکاری شانگهای نیز آغاز شده است. به عبارت دیگر، طرف ایرانی در مرحله پیشرفته‌تری قرار دارد، اما شرکای بلاروسی ما بسیار پرانرژی و سازنده کار می‌کنند و من معتقدم که خیلی عقب نخواهند بود.
می‌توان پیش بینی کرد که تعداد کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای به زودی به ۱۰ کشور خواهد رسید. بدون شک، این امر اعتبار سازمان و پتانسیل توسعه آن را به میزان قابل توجهی افزایش خواهد داد.
کشورهای مربوطه ضمن امضای یادداشتی برای به دست آوردن وضعیت خود به عنوان شریک گفت‌وگوی سازمان همکاری شانگهای، زمینه‌های مورد نظر جهت همکاری را بیان می‌کنند. لازم به ذکر است که این زمینه‌ها به هیچ وجه محدود نیستند. به عبارت دیگر، جایگاه شرکای گفت‌وگوی سازمان همکاری شانگهای دارای پتانسیل فوق العاده‌ای است که احتمالاً در آینده به طور کامل محقق خواهد شد.
سازمان همکاری شانگهای در حال برنامه ریزی برای موثرتر کردن نهادهای خود است و به عنوان مثال، امکان ایجاد مکانیسم‌های کاری مرتبط برای تعامل نزدیک‌تر با ناظران و شرکای گفت‌وگو را بررسی خواهیم کرد.
سؤال: برخی از کشورهای سازمان همکاری شانگهای پروژه های حمل و نقل دو یا سه جانبه را طراحی می‌کنند و برای دریافت کمک از سازمان همکاری شانگهای این پروژه ها را جاه طلبانه تر می‌کنند و کشورهای شریک را در اجرای آنها مشارکت می‌دهند. سازمان در مورد چنین اشکالی از تعامل چه رویکردی دارد؟ آیا امکان ادغام پروژه‌های گروهی (پروژه هایی که فقط توسط برخی از اعضای سازمان اجرا می‌شود) در برنامه‌های کلی‌تر سازمان وجود دارد؟
منشور و سایر اسناد هنجاری و حقوقی بین‌المللی سازمان همکاری شانگهای، به‌ویژه معاهده فوق‌الذکر در مورد حسن همسایگی، دوستی و همکاری درازمدت، مبتنی بر اصول جستجوی دیدگاه‌های مشترک و مبتنی بر درک و احترام متقابل و به دنبال به حداکثر رساندن پتانسیل کشورهای منطقه به منظور شکل گیری مشارکتی گسترده، باز، سودمند و برابر در فضای سازمان همکاری شانگهای هستند. به ویژه، ماده ۱۶ منشور بدون استثنا، امکان اجرای پروژه‌ها را به صورت گروهی بدون نیاز به مشارکت اجباری همه کشورهای عضو فراهم می‌کند. این امری کاملاً منطقی است، زیرا از نظر عینی یافتن یک پروژه اقتصادی که به یک اندازه مورد نیاز همه باشد دشوار است. از سوی دیگر، اگر پروژه‌ای باشد که فقط توسط برخی از کشورهای عضو دنبال شود، بدون شک مزایای آن به کل سازمان و یا حتی فراتر از آن خواهد رسید.
سازوکار کنسرسیوم بین بانکی سازمان همکاری شانگهای که بستر مهمی برای همکاری‌های مالی در سازمان است نیز بر اساس این مدل شکل گرفته است.
در حال حاضر تعداد کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای از ۶ کشور به ۸ کشور افزایش یافته است و به زودی به ۱۰ کشور خواهیم رسید. به همین منظور، یافتن الگوی بهینه برای ترکیب و هماهنگ کردن علایق هر یک از کشورها و به طور گروهی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
به طور کلی، هر پروژه‌ای با هدف تعمیق تعامل بین کشورهای عضو مورد استقبال رهبران کشورهای سازمان قرار می‌گیرد. بنابراین، همزمان با رعایت اصول بنیادی سازمان، پروژه های دوجانبه، سه جانبه و بزرگتر، مشروط بر شفافیت، ممکن است به شکلی از همکاری در سازمان توسعه یابند.
سؤال: بیستمین کنگره حزب کمونیست چین (CPC) چندی پیش برگزار شد. آیا می‌توانید در مورد اهمیت کنگره از دیدگاه سازمان همکاری شانگهای صحبت کنید. کنگره چه اهمیتی برای توسعه آینده سازمان دارد؟
چین یکی از کشورهای موسس سازمان همکاری شانگهای است. بیستمین کنگره حزب کمونیست چین رویداد مهمی است، رویدادی که در لحظه ای حساس برگزار شد، زیرا چین در مسیر جدیدی به سوی ساختن همه جانبه یک کشور سوسیالیستی مدرن و حرکت به سمت هدف خود در قرن دوم حرکت می‌کند.
کنگره اهداف و سیاست های اصلی CPC و توسعه چین را برای پنج سال آینده و پس از آن تشریح کرد که نقطه عطف مهمی در سفر چین به عصر جدید است.
از زمان هجدهمین کنگره حزب، چین دستاوردهای تاریخی قابل توجهی در ساختن جامعه‌ای با شکوفایی متوسط و از بین بردن همه جانبه فقر داشته است که نه تنها تغییرات عظیمی در چهره چین ایجاد کرده است، بلکه فرصت‌هایی را برای توسعه و شکوفایی برای منطقه سازمان همکاری شانگهای باز کرده است. و به بسیاری از کشورها در سراسر جهان اجازه می‌دهد تا در موفقیت توسعه اجتماعی-اقتصادی چین سهیم شوند.
کشورهای سازمان همکاری شانگهای به نقش چشمگیر چین در همکاری درون سازمانی در زمینه‌های مختلف اهمیت زیادی می‌دهند و مایلند برای حفظ امنیت و ثبات منطقه و در عین حال ارتقای رفاه و توسعه در منطقه تلاش بیشتری کنند.
پایان پیام/