ناآرامی‌های اردن؛ از کلیدخوردن اعتصاب‌ها تا آخرین وضعیت اعتراض‌ها
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، اعتراضات به قیمت سوخت که از دو هفته گذشته در اردن آغاز شده و فضای خیابان‌های این کشور را ملتهب کرده، هم‌اکنون به عنوان یک خطر امنیتی و چالش سیاسی برای نظام سیاسی حاکم بر این کشور تبدیل شده است. باوجود محدودیت‌های ایجاد شده در فضای مجازی و به خدمت گرفته شدن امکانات و نیروهای امنیتی، اعتراضات شبانه همچنان ادامه دارد و مسائل جدیدی را به همراه خود می‌آورد.
در ادامه این گزارش به شرح ماجرا از اعتصاب‌ها در بخش حملونقل تا کشانده‌شدن به اعتراضات به خیابان خواهیم پرداخت:
افزایش قیمت سوخت و کلیدخوردن اعتصاب‌ها
پایگاه خبری «اخبار الاردن» گزارش داد که اعتصاب‌های اردن در روز ۵ دسامبر از شهر معان، ۲۱۷ کیلومتری جنوب امان، پایتخت اردن و در اعتراض به افزایش مکرر قیمت سوخت توسط مقامات اردن آغاز شد و کم‌کم به شهرهای دیگر گسترش یافت. در تداوم این آشوب‌ها پایگاه خبری «عربی۲۱» نوشت سرعت اعتصابات و اعتراضات انجام‌شده توسط بخش حملونقل و کشتیرانی در اردن در حال افزایش است؛ و حتی با وجود تلاش دولت برای پایان‌دادن به اعتصاب از طریق افزایش نرخ حملونقل و حمایت مالی از این بخش در بودجه عمومی، تغییری حاصل نشده است.
هفته گذشته رسانه‌ها همچنان گزارش می‌دادند که علاوه بر اعتصاب‌های فلج‌کننده در بخش حملونقل، برخی مناطق تجاری و فروشگاه‌ها تعطیل شده‌اند؛ مناطق دیگری نیز در این کشور شاهد بسته‌شدن جاده‌ها با لاستیک‌های سوخته بود. اردنی‌ها افزایش قیمت گازوئیل و نفت را باعث خسارات به بخش حمل و نقل و کشتیرانی دانسته و به عنوان راهی برای خالی کردن جیب فقرای این کشور توصیف کرده‌اند. روزنامه «عمون» این وضعیت را، جلوه‌هایی از اعتراضات ۲۰۱۸ در اردن توصیف کرده بود که مجدداً در حال تکرار است.
از اعتصاب‌ها تا اعتراضات خیابانی
اعتصاب‌ها ابتدا منجر به تشکیل گروه‌های اعتراضی کوچکی در برخی شهرها شد؛ به طوری که برخی از معترضان بعد از برگزاری نماز با تحصن مقابل مساجد، از جمله مسجد اصلی شهر «معان» و مسجد دیگری در پایتخت اردن اعتراض خودشان را به این موضوع نشان دادند. اما اوضاع به همین منوال پیش نرفت و فعالیت رسانه‌ای معترضان در گسترش اعتراضات از یک سو و واکنش‌های سخت حکومتی از سوی دیگر، اعتراضات را به زودی به خیابانها کشاند.
مشکلات اقتصادی، به عنوان دغدغه‌های اصلی مردم نمایان شد و مردم پایین‌دست جامعه نیز به صحنه آمدند. معترضان چندین بزرگراه که شهر امان را به سایر شهرهای مهم وصل می‌کرد، مسدود کردند. با آنکه خیابان‌های اردن روزهای اول آرام بود اما تظاهرات‌های پراکنده در برخی از نقاط این کشور به اعتراضات سازمان یافته گسترش یافت؛ به گزارش رسانه‌های عربی از جمله «الجزیره» اعتراضات خیابانی با آتش و اغتشاش همراه شد و نیروهای امنیتی را به میدان آورد.
سازمان امنیت اردن و جان‌باختن یک نیروی امنیتی
با گسترده‌شدن اعتصاب‌ها در اردن و به خیابان کشیده شدن اعتراضات مردمی، یک افسر ارشد پلیس جان خود را از دست داد. در پی این مسئله و با وجود آنکه سازمان امنیت ملی اردن، به عنوان قوی‌ترین نهادنظامی نیروها و تجهیزاتش را به خیابان آورد، آشوب‌ها پایان نیافت. معترضان اردنی، یک روز بعد از کشته‌شدن یک افسر پلیس که معاون فرمانده پلیس امان بود، اعتراضات را گسترش دادند.
وزیر کشور اردن از روز جمعه (۱۶دسامبر) در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که دولت با استقرار نیروهای ضدشورش بیشتر از خشونت‌ها جلوگیری خواهد کرد. به موازات کوتاه نیامدن معترضان، دولت نیز سعی کرد تا دامنه ارتباطات و فضای مجازی مورد استفاده آنان را محدود کنند؛ اینترنت به طور کلی مختل، و اپلیکیشن چینی تیک‌تاک نیز در این کشور به علت آنچه دولت اردن عدم رسیدگی این شبکه اجتماعی به ادعاهای تحریک به خشونت و بی‌نظمی خواند، موقتاً فیلتر شد.
تلاش عبدالله دوم برای خاموش کردن اعتراضات
تبدیل اعتراضات محدود به اغتشاشات گسترده باعث تا ملک «عبدالله دوم»، شاه اردن را از نشست عربی با مقامات چین در ریاض برمی‌گشت، مجبور کرد تا با یونیفرم نظامی در صحنه ظاهر شود. او و همراهانش با حضور در منزل افسر کشته‌شده در اعتراضات، اغتشاشگران را تهدید کرده و امنیت را خط قرمز خود خواند. او ضمن ابراز همدردی با خانواده پلیس ارشد کشته‌شده تأکید می‌کند: «ما خشونت علیه نیروهای امنیتی‌مان را که شب و روز برای محافظت از اردن و اردنی‌ها زحمت می‌کشند، تحمل نخواهیم کرد.»
دیدار او با خانواده شهید امنیتی اردن همانطور که باعث تشدید حمایت‌های دولتی از حکومت شد، مقداری هم بر خشم معترضان افزود؛ چرا که مادر افسر کشته شده در صحبت‌هایش با عبدالله دوم می‌گوید این پسر، چهارمین شهیدی است که من از خانواده‌ام به اردن تقدیم کرده‌ام. شاه اردن نیز مصمم‌تر شده و می‌گوید با هرکسی که علیه دولت اسلحه به دست گرفته و به اموال عمومی دست‌درازی کند، با قاطعیت برخورد خواهد شد؛ ما توهین و حمله به نیروهای امنیتی خود را برنمی‌تابیم.
فریادهای مجازی: حال ناخوش اردن و شاهزاده محبوب
معترضان در خیابانها امنیت اردن را به چالش کشیدند و حامیان مجازی آن‌ها نیز در توئیتر، شاه را. روزهای آغازین اعتراضات هشتگ‌هایی همچون #الاردن_مش_بخیر/ حال اردن خوب نیست و #الملک_عبدالله_الثانی/ شاه عبدالله دوم و #الامن_العام/ سازمان امنیت عمومی اردن ترند شده بود، اما این ادبیات و مطالبات دوام نداشت. معترضان از دو روز گذشته تاکنون هشتگ‌های #الامیر_حمزه / شاهزاده حمزه و #الامیر_المحبوب را ترند کرده و نوشتند که شاهزاده حمزه، شاهزاده محبوب قلب‌های ماست. شاهزاده حمزه، برادر ناتنی ملک عبدالله است که تاکنون دوبار ولایت‌عهدی را از دست داده و چالش‌هایی نظیر حبس خانگی، اتهام به توطئه و کودتا را پشت سر گذاشته است؛ معترضان طی این‌روزها بار دیگر تکرار کردند که خواهان حکومت او هستند.
هم‌اکنون نیز آشوب‌ها در اردن تداوم یافته و منابع رسانه‌ای گزارش دادند که استان‌های «الکرک»، «اربد» و «الزرقاء» شب گذشته صحنه اعتراضات بوده‌اند. روزنامه «العربی الجدید»، نیروهای امنیتی اردن شب‌های گذشته ، با استفاده از گازهای اشک‌آور مانع تظاهرات عده‌ای از اهالی محله «الطفایله» در مرکز پایتخت شده و نسبت به گسترش این فضا به مناطق دیگر اجازه نداده‌اند. واکنش‌ها و انتقادات به عملکرد حکومت و فعالیت نیروهای امنیتی اردنی همچنان در فضای مجازی با هشتگ #الأردن ادامه دارد.
پایان پیام/م