کشف آتشکده ساسانی در خراسان رضوی

بقایای آتشکده‌ای باستانی با نقاشی‌های دیواری و گچ‌بری‌های شاخص دوره ساسانی در محوطه «بازه هور» کشف شد.

سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی محوطه «بازه هور» از کشف بقایای یک آتشکده با نقاشی‌های دیواری و گچ‌بری‌های شاخص دوره ساسانی خبر داد.

محوطه بازه هور در کنار روستای رباط سفید در ۷۰ کیلومتری شهر مشهد در استان خراسان رضوی واقع شده است. یافته‌های باستان‌شناسان بیانگر آن است که این مجموعه متشکل از آثار فرهنگی و بقایای معماری دوره ساسانی است.

میثم لباف خانیکی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، درباره نویافته‌های باستان‌شناسی از آتشکده ساسانی بازه هور گفت:

چهارتاقی سنگی بازه هور که در سال ۱۳۱۰ خورشیدی به‌عنوان نخستین اثر تاریخی استان خراسان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، در جبهه شمالی این محوطه واقع شده است و گمانه‌زنی‌های باستان‌شناسی در سال ۱۳۹۵ شواهدی از یک سکونتگاه ساسانی- اسلامی را در جنوب این چهارتاقی آشکار ساخته است.

سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی محوطه «بازه هور» ادامه داد:

فعالیت‌های باستان‌شناسی در محوطه تاریخی بازه هور که از سال ۱۳۹۲ به سرپرستی اینجانب آغاز شد در سال ۱۳۹۷ به شناسایی مجموعه مذهبی وسیعی در جبهه جنوبی این محوطه انجامید که بر فراز بلندی طبیعی موسوم به کوه دختر گسترده شده است. کاوش‌های باستان‌شناسی در این محل، در سه سال گذشته، منجر به شناسایی بقایای یک آتشکده شد که از یک چهارتاقی آجری به انضمام فضاهای الحاقی تشکیل شده است.

لباف خانیکی افزود:

در مجاورت این چهارتاقی نیز فضای ستون‌داری قرار داشته که هر یک از ستون‌ها با تزیینات گچ‌بری منحصربه‌فرد آراسته می‌شده، همچنین نمای داخلی برخی از فضاهای آتشکده بازه هور به صحنه‌های متنوعی از نقاشی‌های دیواری و گچ‌بری‌های شاخص دوره ساسانی مزین بوده است.

به گفته این باستان‌شناس، گچ‌بری‌های مکشوفه نمایشگر نقش‌مایه‌های انسانی، حیوانی، گیاهی و هندسی گوناگون بوده و بر سطح برخی قطعات، آثار رنگ قابل تشخیص است. گرچه فعالیت‌های مخرب انسانی سبب تخریب شدید تزیینات معماری آتشکده بازه هور شده، ولی قطعات به‌دست آمده حاکی از مرکزیت مذهبی این آتشکده در ناحیه شمال شرق ایران است.

او همچنین گفت:

شواهد معماری بیانگر آن است که آتشکده بازه هور تا سده‌های سوم و چهارم هجری همچنان به فعالیت خود ادامه می‌داده است و احتمالاً بر اثر زلزله مهیبی ویران شده و پس از آن غارت قرار شده است.

خانیکی تاکید کرد:

حفاظت از آثار و بقایای این آتشکده می‌تواند امکان مناسبی برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران فراهم آورد.