کدخدایی: اتباع ۴ کشور در ترور شهید سلیمانی دخالت داشتند
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری فارس، عباسعلی کدخدایی، رئیس کمیته ویژه پیگیری حقوقی و بین‌المللی پرونده ترور و شهادت حاج قاسم سلیمانی، در گفت‌وگویی به تشریح فعالیت‌های کمیته ویژه پیگیری حقوقی و بین‌المللی پرونده ترور و شهادت حاج قاسم سلیمانی در وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پرداخت و گفت: در ابتدا باید بگویم شهادت سردار سلیمانی توسط آمریکایی‌ها و جنایتی که توسط آنها صورت گرفت، باعث شد که ملت‌های منطقه از وجود یک انسان خدوم، مصلح و ایثارگر محروم شوند.
وی با بیان اینکه پرونده ترور شهید سلیمانی در ابعاد مختلف حقوقی، قضایی، سیاسی و دیپلماتیک از سوی دستگاه‌های مختلف از جمله قوه قضائیه، وزارت خارجه و دیگر دستگاه‌های ذیربط در حال پیگیری است، افزود: در همین چارچوب پس از وقوع این ترور، کمیته پیگیری این موضوع در وزارت امورخارجه تشکیل شد.
کدخدایی با بیان اینکه حدود دو ماه قبل آقای حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه از من خواستند که مسئولیت این کمیته را برعهده بگیرم، گفت: این موضوع برای من یک توفیق بزرگی بود و در همین راستا به رغم مشغله‌های زیادی که داشتم، نتوانستم این پیشنهاد را رد کنم چرا که به خاطر فداکاری‌ها و امنیتی که شهید سرافراز حاج قاسم سلیمانی برای ما در کشور و منطقه ایجاد کردند، نسبت به این شخصیت بزرگوار احساس دین داشتم.
وی با بیان اینکه وقتی آقای امیر عبداللهیان این ماموریت را به من واگذار کردند، من به دلیل آشنایی با این پرونده و پیگیری برخی امور مربوط به این موضوع از قبل، تا حدود زیادی در جریان پیگیری‌ها در مورد این پرونده بودم، اظهار کرد : در طول سه سال گذشته بعد از شهادت سردار سلیمانی کارهای خوبی برای پیگیری این پرونده از سوی وزارت امور خارجه و کمیته مورد اشاره انجام شده بود و لازم بود که این کارها تکمیل و توسعه پیدا کند و با جامعیت بیشتری به پیش رود؛ در همین چارچوب از دوستانم در اداره حقوقی وزارت امور خارجه درخواست کردم که ما هر هفته جلسات مستمری برای پیگیری این پرونده داشته باشیم و در همین راستا در طول دو ماه گذشته ای که من مسئولیت این کمیته را بر عهده گرفتم، هر هفته جلسه‌ای با حضور کارشناسان مختلف از وزارت خارجه و دیگر همکاران‌مان در دستگاه‌های ذیربط که به این موضوع ورود داشته‌اند برگزار شده است.
کدخدایی با بیان اینکه کمیته مزبور برای پیگیری این پرونده در ابعاد حقوقی و بین‌المللی و اینکه چه اقدامات مشترکی می‌توان برای پیگیری آن با دولت عراق انجام داد نقشه راهی تنظیم کرده بود، افزود: همچنین در حوزه سیاسی و دیپلماسی عمومی نیز پیش بینی شده بود که چگونه این پرونده در مجامع بین‌المللی و افکار عمومی مطرح و پیگیری شود و ما در مجامع بین‌المللی برای تعقیب کسانی که مرتکب این جنایت نابخشودنی شده‌اند چه راهکارهایی در پیش رو داریم.
رئیس کمیته ویژه پیگیری حقوقی و بین‌المللی پرونده ترور و شهادت حاج قاسم سلیمانی در وزارت امور خارجه با بیان اینکه در طول دو ماه گذشته با توجه به جلسات مستمری که داشتیم این نقشه راه تکمیل شد و پیشرفت‌های خوبی در این زمینه حاصل شده است در پاسخ به این سوال که پیگیری این پرونده در بعد حقوقی و کیفری در چه مرحله‌ای قرار دارد و آیا پیش بینی می‌شود که در آینده‌ای نزدیک دادگاهی در داخل کشور در ارتباط با این پرونده تشکیل شود؟ تصریح کرد: پیگیری پرونده در بعد حقوقی و کیفری مستلزم طی کردن تشریفات خاص خود بود و برخی از موارد در این زمینه را باید دوستانمان در قوه قضائیه توضیح دهند و جزئیات آن را بیان کنند. البته من در همین جا لازم می‌دانم که از ریاست محترم قوه قضائیه بخاطر همت جدی‌شان برای پیگری این پرونده و همچنین قضات شریف دادگستری و دادسرای تهران بخاطر تلاش‌هایشان در مورد این موضوع تشکر و قدردانی کنم.
کدخدایی ادامه داد: در حوزه حقوقی دادخواست تنظیم شده در مورد این پرونده تقریبا رو به اتمام است و در این بعد با توجه به صلاحیتی که برای دادگاه‌های داخلی‌مان در این ارتباط داریم می‌توانیم این موضوع را پیگیری کنیم. در جنایت فرودگاه بغداد پنج نفر از اتباع جمهوری اسلامی ایران به شهادت رسیدند و ما به استناد قانون مجازات اسلامی صلاحیت داریم که نسبت به جنایت رخ داده در داخل کشور طرح دعوا کنیم.
کدخدایی در تشریح بعد کیفری این پرونده نیز گفت: این پرونده از بعد کیفری مستلزم تحقیقات زیادی بود و اسناد و مدارک مورد نیاز باید تهیه می‌شد. در همین چارچوب دوستان ما در دستگاه‌های مختلف برای جمع‌آوری این اسناد و مدارک زحمت زیادی کشیدند . با مراودات و همکاری‌هایی که بین مقامات ایران و عراق صورت گرفت، مستندات و مدارک خوبی تهیه شد و این اسناد در اختیار قضات دادگستری قرار گرفت و اینها همه منجر به این شد که در مورد این پرونده یک کیفرخواست اولیه تهیه شود و ما منتظر هستیم که با توجه به مدارک و مستندات موجود بحث تهیه کیفرخواست به اتمام برسد و دادسرای تهران بتواند کیفرخواست نهایی را صادر و به مراجع قضایی تقدیم کند.
کدخدایی ادامه داد: اگر کیفرخواست قبل از پایان سال جاری به مراجع قضایی تقدیم شود، می‌توانیم پیش‌بینی کنیم که در سال آینده دادگاه مربوطه شکل بگیرد.
کدخدایی گفت: مستندات بسیار خوبی در مورد مجرمان و مباشران این جنایت در اختیار دادسرا قرار گرفته است و آنها می‌توانند به راحتی مراحل حقوقی و کیفری قضیه را به پایان برسانند و ما ان‌شاءالله یک رای شایسته از سوی محاکم قضایی ایران در این ارتباط داشته باشیم.
وی در پاسخ به این سوال که ایران بارها تاکید کرده که باید آمران، عاملان و مستشاران این پرونده مجازات شوند و از دیگر سو ما می‌دانیم که مقامات آمریکایی به صورت مستقیم دستور این ترور را داده‌اند ولی آیا در اسناد مورد اشاره ، مدارکی وجود دارد که افراد و شهروندانی از سایر کشورها نیز در برنامه ریزی و انجام این اقدام تروریستی دخالت داشته‌اند؟ اظهار کرد: همانطور که می‌دانید محل وقوع این جرم کشور عراق بوده است و به همین خاطر زمان برد که ما مدارک و اسناد لازم در مورد این پرونده را تهیه کنیم. البته همانطور که اشاره کردم ، مقامات عراقی کمک‌های خوبی در جمع‌آوری مدارک و مستندات به ما ارائه کردند.
کدخدایی در این ارتباط افزود: بر اساس آنچه که در رسانه‌ها دیده و شنیده‌ایم رئیس جمهور قبلی آمریکا و وزیر خارجه پیشین این کشور(ترامپ و پمپئو) و تعدادی دیگر از مقامات عالی رتبه آمریکایی مسئولیت این اقدام تروریستی را بر عهده گرفتند و تبعا آنها به عنوان فرماندهان اجرای این جنایت مباشران و همکارانی نیز در منطقه داشته‌اند و طبق اسناد و مدارک این همکاران و مباشران از خود عراق و تعدادی دیگر از کشورهای همسایه و برخی از کشورهای اروپایی بوده‌اند؛ چرا که عملیات انجام‌شده بسیار پیچیده بوده است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا جمهوری اسلامی ایران مدارکی در اختیار دارد که اتباعی از کشورهای اروپایی در انجام این جنایت همکاری داشتند، گفت: ما نشانه ها و علائمی در این زمینه داریم و مشغول تحقیق هستیم و اگر مستندات کافی باشد، نسبت به هیچ کشوری و دولتی که در این قضیه دخالت داشته کوتاهی نمی‌کنیم و علیه آنها اقامه دعوی می‌کنیم.
رئیس کمیته ویژه پیگیری حقوقی و بین‌المللی پرونده ترور و شهادت حاج قاسم سلیمانی در وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه این پرونده، پرونده مهمی است و متهمان زیادی دارد که در حوزه اجرای این ترور دخیل بوده‌اند، تصریح کرد: اسامی آنها به دادسرا ارائه شده است، در واقع تعداد کسانی که در اجرای این جنایت مباشر بودند و یا مساعدت کردند زیاد هستند و اسامی تعداد زیادی از آنها در اختیار مقامات قضایی ایران قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه این افراد اتباع حدود سه الی چهار کشور هستند، اظهار کرد: فرودگاه عراق توسط برخی از شرکت‌های خارجی اداره می‌شود و افرادی که از این ترور اطلاع داشته‌اند، در اجرای آن کمک کرده‌اند و یا مقدمات آن را فراهم کرده‌اند، اتباع برخی از کشورها هستند و همانطور که اشاره کردم در متن کیفرخواست با توجه به میزان اتهامی که متوجه آنها بوده است تقاضای مجازات خواهد شد.
کدخدایی در پاسخ به این سوال که همانطور که شما اشاره کردید تعدادی از عوامل و مباشران این ترور از اتباع کشورهای همسایه هستند و آیا ایران می‌تواند دادگاهی علیه آنها تشکیل دهد؟ آیا دسترسی به آنها وجود دارد؟جدا از این موضوع که مقامات آمریکایی که مسئولیت مستقیم در این پرونده دارند دارای مصونیت سیاسی نیز هستند، خاطرنشان کرد: ما در حوزه بین‌الملل در این ارتباط چند بحث داریم. یکی حضور متهم در کشور محل رسیدگی جرم است و یکی از مسائل ما این است که ما چقدر می‌توانیم به متهمان این پرونده دسترسی داشته باشیم و موضوع دیگر بحث مصونیت سیاسی برخی از افراد دخیل در این قضیه است. از نظر ما مصونیت آنها تا زمانی است که این افراد اقدام به انجام اینگونه اقدامات تروریستی نکنند و افراد نمی‌توانند اقدام به انجام جنایت کنند و خود را در پس مصونیت سیاسی پنهان کنند.
وی ادامه داد: فکر می‌کنم موازین حقوق بشری نیز اجازه نمی‌دهد که مقامات یک کشور در پس مصونیت بتوانند اقدامات اینگونه ای مرتکب شوند.
کدخدایی افزود: در مورد اجرای حکم نیز ان‌شاءالله زمانی که حکم صادر شد، پیش بینی‌های لازم برای اجرای صحیح احکام انجام می‌شود.
وی در پاسخ به این سوال که اخیرا برخی از فعالان سیاسی عراق این ادعا را مطرح کرده‌اند که مصطفی الکاظمی نخست وزیر پیشین عراق که در زمان ترور سردار سلیمانی در بغداد مسئول سازمان اطلاعات عراق بوده در انجام این اقدام تروریستی نقش داشته است و آیا شما در کمیته مورد اشاره به اسنادی در این زمینه دست پیدا کرده‌اید؟ گفت: اجازه بدهید که من در این مورد صحبت نکنم و این موضوع را به مقامات وزارت خارجه واگذار کنم. آنها هر زمانی که مصلحت دیدند در این ارتباط صحبت می‌کنند. من در حال حاضر صحبتی در این مورد نمی‌کنم.
کدخدایی در پاسخ به این سوال که آیا تاکنون در کشور عراق افرادی بخاطر این پرونده دستگیر شده‌اند، گفت: افرادی را داشته‌ایم که با توجه به برخی از اسناد و مدارک، اتهاماتی متوجه آنها شده و در همین ارتباط برای آنها قرار بازداشت صادر شده است.
وی با بیان اینکه همانطور که اشاره کردم تعداد متهمان این پرونده زیاد هستند، تصریح کرد: قوه قضائیه عراق با توجه به همکاری‌هایی که با ما داشته اقدامات خوبی در این زمینه انجام داده است ولی این اقدامات نیازمند این است که تکمیل شود و باید همکاری بین دو کشور در این زمینه افزایش پیدا کند تا هر چه زودتر روند این پرونده تکمیل شود.
رئیس کمیته ویژه پیگیری حقوقی و بین‌المللی پرونده ترور و شهادت حاج قاسم سلیمانی در وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که مدتی بعد از ترور شهید سلیمانی، گزارشگر ویژه گزارشی در مورد این ترور به شورای حقوق بشر ارائه کرد و در آن گزارش دلایل آمریکایی‌ها در ارتباط با ضرورت انجام این اقدام تروریستی را رد کرد. با توجه به این موضوع، گزارش مورد اشاره چه کمکی می‌تواند به ایران برای پیگیری این پرونده در مجامع بین‌المللی کند؟ اظهارکرد: گزارش گزارشگر ویژه در این ارتباط کاملا به دور از جانبداری بود و هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند که در این گزارش از جمهوری اسلامی ایران جانب داری شده است. سوابق این گزارشگر روشن است و اکنون ایشان در جای دیگر نیز در عرصه حقوق بشری مشغول به فعالیت هستند و بنابراین فکر می‌کنم از این جهت بی طرفی ایشان و گزارش وی برای تمامی کشورها امری ثابت شده است.
وی در همین راستا ادامه داد: این گزارشگر بدون توجه خاص به جمهوری اسلامی ایران، اقدام به تهیه این گزارش کرد و تاکنون در چندین مصاحبه از این گزارش دفاع کرده‌اند. او به عنوان کارشناس ارشد حقوق بشر سال‌ها سابقه فعالیت در این عرصه را دارد. ایشان در این گزارش صراحتا دلایلی که آمریکایی‌ها در مورد ضرورت ترور و انجام اقدام علیه شهید سلیمانی را مطرح کرده بودند را رد کرد. آمریکایی‌ها ادعا می‌کردند که شهید سلیمانی یک تهدید فوری علیه آنها بوده و اقدام آنها یک نوع دفاع پیش دستانه یا پیشگیرانه بوده است ولی این گزارشگر با استدلال‌های حقوقی این ادعاها را رد کرد و در این گزارش تاکید می‌کند وضعیت آقای سلیمانی به گونه‌ای نبود که آمریکایی‌ها نیاز به انجام چنین اقدامی داشته باشند و چنین برخوردی با شهید سلیمانی صورت بگیرد.
کدخدایی با بیان اینکه امروزه این گزارش به عنوان یک سند محکم در مجامع بین‌المللی مطرح است، افزود: این گزارشگر به صراحت در گزارش خود اعلام کرده که آمریکا با انجام این ترور مرتکب نقض تعهدات بین‌المللی خود شده است.
وی در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد که ایران بر اساس کنوانسیون ۱۹۷۳ قصد دارد این پرونده را در مجامع بین‌المللی پیگیری کند به چه میزان این ظرفیت وجود دارد که ایران بخواهد از ظرفیت دادگاه لاهه در این زمینه استفاده کند، با توجه به اینکه بخاطر عدم عضویت ایران، آمریکا و عراق به اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی از این ظرفیت نمی‌توان برای پیگیری این پرونده استفاده کرد؟ تصریح کرد: وقتی صحبت از دادگاه بین‌المللی می‌کنیم اول باید بدانیم که از چه چیزی صحبت می‌کنیم. یک دادگاه کیفری معروف به ICC داریم که هیچکدام از کشورهای ایران، عراق و آمریکا عضو آن نیستند. گرچه ممکن است با رعایت ترتیباتی بتوان پرونده در آنجا شکل داد؛ از جمله پذیرش موردی از سوی عراق که به نظرم این موضوع دور از دسترس است.
کدخدایی ادامه داد: مرجع دیگر قضایی ICJ است که دارای صلاحیت اجباری و اختیاری است. صلاحیت اختیاری این است که دولت‌ها بر اساس توافق به آن مراجعه کنند ولی بر اساس کنوانسیون ۱۹۷۳ دولت‌ها صلاحیت اجباری این مرجع قضایی را نیز قبول کرده‌اند؛ بنابراین احتمال طرح این پرونده در ICJ بیشتر از ICC است.
این مقام مسئول در پگیری این پرونده ادامه داد: البته باید به این موضوع توجه داشت که تشریفات کنوانسیون ۱۹۷۳ نیز مستلزم طی زمان طولانی است و اول باید با دولت ذیربط که در این پرونده دولت آمریکا است مکاتباتی صورت بگیرد و این درخواست صورت بگیرد که مرتکبین این جنایت را یا خود محاکمه کند یا به ایران مسترد کند تا در ایران محاکمه شوند.
وی در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد اینکه آمریکایی‌ها بخواهند این مقامات را محاکمه کنند یا به ایران مسترد کنند امر بعید و دور از ذهنی است و اگر چنین اتفاقی صورت نگیرد ایران چه کاری می‌تواند انجام دهد، گفت: این درخواست در حال انجام است. مقدمات زیادی برای آن انجام شده است و همانطور که گفتم چه آمریکایی‌ها این کار را بکنند یا نکنند ما باید تشریفات مربوط به این موضوع را طی کنیم تا بتوانیم به مرحله بعدی برویم. مرحله بعدی ، مرحله اعلام نظر دبیرکل سازمان ملل است، باید دبیرکل اعلام نظر کند تا ما بتوانیم به ICG برویم.
کدخدایی با بیان اینکه باید تشریفات مشخص شده طی شود و انجام این تشریفات نیز زمانبر است، افزود: ما کارهای مقدماتی را برای طی کردن این تشریفات انجام داده‌ایم و اگر آمریکایی‌ها به درخواست ما پاسخ منفی بدهند ، می‌توانیم به سراغ مرحله بعدی برای پیگری برویم.
وی افزود: در واقع ما در این مراحل و در دادگاه باید این اثبات را صورت دهیم که دولت آمریکا همانطور که گزارشگر ویژه اعلام کرده تعهد خود نسبت به کنوانسیون ۱۹۷۳ را نقض کرده است.
کدخدایی با ارائه توضیحاتی در مورد این کنوانسیون خاطرنشان کرد: در واقع این کنوانسیون در مورد حمایت بین المللی از ماموران سیاسی است و سردار سلیمانی نیز به عنوان مقام عالی رتبه جمهوری اسلامی ایران بنا به دعوت مقامات رسمی عراق به این کشور سفر کرده است و طبیعتا از این جهت مشمول این کنوانسیون می‌شود. حرمت و مصونیت سردار سلیمانی در جریان این سفر باید حفظ می‌شد که آمریکایی‌ها آن را نقض کردند.
وی همچنین در بخشی دیگر از صحبت‌های خود در این مصاحبه با تاکید بر اینکه موضوع پرونده سردار سلیمانی یک موضوع شخصی نیست و یک موضوع ملی و فراملی است، تاکید کرد: شخصیت ایشان یک شخصیت فراملی بود که متعلق به تمام منطقه است.
کدخدایی با بیان اینکه شهید سلیمانی در بحث مبارزه با تروریسم یک نماد است، افزود: در دو قطعنامه ۲۱۷۰ و ۲۲۵۳ شورای امنیت سازمان ملل متحد ، از دولت‌ها خواسته می‌شود که با گروه‌های تروریستی از جمله داعش مبارزه شود، راهبرد جمهوری اسلامی ایران نیز مبارزه با این گروه تکفیری بوده است و سردار سلیمانی نیز به عنوان مقام عالی رتبه نظامی جمهوری اسلامی ایران در راستای پیشبرد این راهبرد تلاش و فعالیت می‌کردند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه شهید سلیمانی علاوه بر اینکه به مسئولیت ملی و دینی خود در بحث مبارزه با تروریسم عمل کردند به مردم منطقه نیز خدمت بزرگی ارائه کردند، افزود: وقتی ایشان پایان دولت داعش را اعلام کردند در واقع این موضوع در راستای اجرای قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد بود و اکنون این سوال پیش می‌آید که چطور یک کشوری که همواره به دنبال اهداف نامشروع خود در منطقه بوده است از آن طرف دنیا می‌آید و مرتکب چنین جنایتی می‌شود؟
کدخدایی تاکید کرد: باید این جنایت وقیح از طریق رسانه‌ها در داخل و خارج همواره در منظر افکار عمومی باشد، نباید اجازه دهیم جنایت رخ داده توسط آمریکایی‌ها دچار فراموشی شود؛ از دیگر سو آمریکایی‌ها و یا کشور دیگری که دچار تخلف بین‌المللی در منطقه می‌شود، باید بداند که با مقاومت مردم منطقه روبرو می‌شود و باید عواقب کار خود را بپردازد.
وی همچنین با اشاره به اهمیت پاسداشت مکتب شهید سلیمانی، گفت: این وظیفه ماست که همواره این مکتب را زنده نگهداریم، در راستای تبیین آن تلاش کنیم و اجازه ندهیم جنایت صورت گرفته در فرودگاه بغداد فراموش شود.
پایان پیام/