از گردن زدن با شمشیر تا کمک ۱۴ میلیون دلاری برای ساخت فیلم/ دشداشه یا کت‌شلوار تاکسیدو، جشنواره دریای سرخ سعودی و چند داستان دیگر
خبرگزاری فارس ـ گروه سینما: بن سلمان از زمانی که اختیارات تام قدرت را از دربار سعودی دریافت کرد، دست به اقداماتی فرهنگی هنری زد که آشکارا تنها کاربرد پروپگاندا داشته و همزمان با افتتاح سینما، هنر و موسیقی همچنان بر کنده درختان گردن می‌زنند.
«پرده اول»: بحث را با یک نمونه آغاز می‌کنم. پروژه «۱۰۰+ Projects» یکی از طرح‌های تشویقی «جشنواره سینمایی دریای سرخ» عربستان است که در آن از مرحله پیش تولید تا پس تولید یک فیلم، مبلغ هنگفت ۱۴ میلیون دلاری بلاعوض به کارگردان اعطا می‌شود. برای چه فیلم‌ها و چه کسانی؟ ترجیح با فیلمسازان یا موضوعات جغرافیای عرب و آفریقایی است اما در این طرح و این جشنواره تازه تاسیس سعودی‌ها از هرآنچه که باعث بیشتر دیده شدن و تبلیغ و نمودن یافتن کشور و اقدامات بن سلمانی باشد حمایت صفر تا صدی صورت می‌گیرد.
در همین صفحه جشنواره دریای سرخ در بخش «سرمایه‌گذاری»(RED SEA FUND) توضیحاتی به شرح زیر آمده است:
«بیش از ۱۰۰ پروژه، با کمک‌های مالی ۱۴ میلیون دلاری.
صندوق دریای سرخ بزرگترین تقویت مالی را برای صنعت در سال جاری ایجاد میکند. حمایت از بیش از ۱۰۰ کارگردان برای ارائه دیدگاه خود به پرده بزرگ، با کمک های مالی بالغ بر ۱۴ میلیون دلار آمریکا – حمایت از پروژه های سینمایی از توسعه تا پس از تولید.
فیلم های مستند، داستانی، انیمیشن – اپیزودیک، کوتاه و بلند – صندوق به دنبال فیلمسازان و موج جدید فیلم‌های هیجان‌انگیز از منطقه، از توسعه تا پس از تولید است.»
جلاد معروف عربستان
*شمشیر گردن زدنم هدیه حکومت است!
«پرده دوم»: محمد سعد البشی جلاد معروف عربستان سعودی در مصاحبه‌ای جنجالی که چند سال پیش با روزنامه انگلیسی‌زبان گاردین انجام داده بود در مورد شغل و حرفه گردن زدنش اینچنین می‌گوید: «هر روز تا ۷ نفر را گردن می‌زنم. خیلی ها که به عنوان شاهد، صحنه گردن زدن را می‌بینند غش می‌کنند. شمشیرم چیزی حدود ۲۰۰۰۰ریال سعودی (تقریبا ۳۳۰۰ یورو) می‌ارزد. « این شمشیر هدیه‌ای از طرف حکومت است. من از آن مراقبت می‌کنم و هر از گاهی تیزش می‌کنم و اطمینان حاصل می‌کنم که لکه‌های خون روش باقی نمانده باشد. این شمشیر خیلی تیز هست. مردم شگفت زده میشوند که با چه سرعتی سر را از بدن جدا میکند.»
عربستان سعودی اسفندماه گذشته ۸۱ نفر را در یک روز اعدام کرد. به نقل از رویترز، این تعداد اعدام دسته جمعی در یک روز بزرگترین اعدام دسته جمعی در پادشاهی سعودی در نیم قرن اخیر محسوب می‌شود.
این تعداد اعدام در یک روز در حالی است که در سال ۲۰۲۱ کل اعدام‌های انجام شده بر اساس آمارهای رسمی در عربستان سعودی ۶۷ نفر و در سال ۲۰۲۰، ۲۷ مورد بوده است. یعنی عربستان سعودی به موازات اقدامات و تلاش‌های فرهنگی هنری بن سلمان در زمینه گردن زدن هم پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. یعنی اینجا به هیچ عنوان نمی‌توان سنخیتی بین کار به اصطلاح فرهنگی هنری و موسیقی و هنرهای زیبا و هرآنچه که با لطافت و روح متعالی انسانی از یک سو و کشتار دسته جمعی مخالفان به فجیع‌ترین شکل ممکن، قائل شد، مادامیکه جنایتی هولناک چون مثله کردن «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار مخالف سیاست‌های بن سلمان از یک سو و اعدام شیخ نمر دهها نفر از سوی دیگر را نمی‌توان در کنار کارهای فرهنگی هنری ورزشی و مدرنیته شدن عربستان سعودی به عنوان یک رفورم و اصلاح واقعی با نیت کار صرفِ فرهنگی پذیرفت.
برای نمونه در سال ۲۰۱۶ نیز در مجموع ۴۷ نفر از جمله روحانی برجسته مسلمان شیعه «شیخ نمر» در یک روز اعدام شدند. برخی ناظران نیز می‌گویند دولت عربستان سعودی از وقایع اوکراین سوء استفاده کرده و در حالی که توجه جامعه جهانی به جنگ اوکراین معطوف شده، دهها نفر از مخالفان سیاسی و عقیدتی خود از جمله فعالان شیعه را در یک روز اعدام کرده است. همچنین بر اساس باور برخی ناظران، محمد بن سلمان ولیعهد متنفذ سعودی که اداره امور کشور را در دست دارد، با این اعدام‌های دسته جمعی در تلاش است از مخالفان خود «زهرچشم» بگیرد.
ازاینرو با این که سعودی‌ها در تلاش هستند تصویری مدرن از جامعه خود ارائه دهند اما این کشور همچنان از لحاظ سیاسی با سرکوب شدید مواجه است و از روش‌های هولناکی برای مجازات مخالفان استفاده میکند.
عربستان سعودی تحت حکمرانی محمد بن سلمان شاهزاده ۳۲ ساله در تلاش است تصویری مدرن و پیشرفته از جامعه عربستان ارائه دهد. چشم انداز ۲۰۳۰ این کشور که با هدف ارتقاء اقتصاد عربستان و ایجاد جامعه‌ای پر تحرک طراحی شده است، علیرغم ادعا‌های فراوان برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، گسترش قدرت نرم، بازگشایی سینماها و اعطای حق رانندگی به زنان، صرفا بر روی کاغذ بوده و این کشور از لحاظ سیاسی با سرکوب شدیدی مواجه است.
«پرده سوم»: همزمانیکه بن سلمان با دلارهای نفتی برای خواننده‌های لس‌آنجلسی ایرانی کنسرت برگزار میکند و هنرپیشه‌های هالیوودی را به جشنواره سینمایی‌اش می‌کشاند همچنان دستورالعمل گردن زدن با همان جزئیات گذشته ولی با آماری رو به افزایش، اینچنین تکرار می‌شود: «پیش از اجرای حکم به فرد داروی آرامبخش داده می‌شود تا از ترس و وحشت او کاسته شود. هنگام ظهر مجرم را در حالی که چشم‌هایش بسته است سوار ون پلیس می‌کنند و او را به میدان شهر می‌برند. معمولا حکم اعدام را در عربستان همیشه در میادین شهر اجرا می‌کنند. هنگام اجرای حکم فرد را با دست و پای بسته به جایگاه مخصوص می‌برند و …
*بن سلمان و یک گام نزدیکتر به پادشاهی!
مهرماه سال جاری ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی، شاهزاده محمد بن سلمان، پسر خود و ولیعهد این کشور را طی فرمانی به سمت رئیس شورای وزیران منصوب کرد تا بن سلمان یک گام دیگر به کنترل کامل قدرت در عربستان نزدیکتر شود.
*رویکرد هنری عربستان در قبال عراق برای نزدیکی بیشتر به این کشور استراتژیک
«پرده چهارم»: در دوره سال ۲۰۲۲ جشنواره فیلم دریای سرخ عربستان که ریاست هیات داوران آن بر عهده «الیور استون» کارگردان مطرح آمریکایی بود، جایزه ۱۰۰ هزار دلاری بهترین فیلم به «باغ‌های معلق» ساخته «احمد یاسین الدراجی» سینماگر عراقی رسید. برای همه آشکار شده که ولیعهد سعودی تماما از ابزار فرهنگ و هنر برای پیشبرد مقاصد سیاسی منطقه‌ای و ژئوپولیتیک خود بهره می‌برد. جایزه ویژه سال ۲۰۲۲ سینمایی دریای سرخ مادامی به کارگردان عراقی می رسد که عربستان سعودی در مرحله فرسایشی جنگ یمن در باتلاقی بی‌بازگشت گیر افتاده و در تلاش است تا جایگاه خود را نزد کشور استراتژیک عراق بهبود ببخشد و از سویی نیز از رابطه دوست و همسایه ایران در این کشور بکاهد وگرنه این شخص نمی‌توانست پادشاه و وهابیون قدرتمند سعودی را به بازگشایی سینما و کنسرت و هرآنچه که تا این سال‌ها به شدت با آن مخالف بودند را جز به امید گرفتن امتیازات و موقعیت‌های سیاسی، راضی به این کار کند.
*مضامین فیلم‌های همجنسبازی در جشنواره عربستان سعودی
ضمن اینکه عربستان سعودی بخصوص در رویکرد دوران بن سلمان از فرهنگ برای دور کردن توجه‌ها از نقض حقوق بشر در این کشور استفاده میکند. تنها ۵ سال از رفع ممنوعیت سینما در کشور سعودی و بازگشایی سینماها در این کشور می‌گذرد که جهان شاهد چرخش صد و هشتاد درجه‌ای سعودی‌ها در حوزه هنرهای جدید است و آزادی‌هایی را به ظاهر نوید داده‌اند که در تضاد شدید با رویکردهای سیاسی قضایی این کشور بزرگ عربی قلمداد می‌شود.
لازم به ذکر است که «همجنسبازی» در کشورهای اسلامی به ویژه کشورهای جنوب خلیج فارس با حساسیت زیادی همراه است و به عنوان خط قرمز به شمار می‌رود. به عنوان مثال در جام جهانی فوتبال که به تازگی در کشور قطر برگزار شد هر گونه نماد یا تبلیغ همجنسبازی ممنوع بود. ماموران در قطر مانع از ورود نمادهای تبلیغ یا حمایت از همجنسگرایی به ورزشگاه‌ها شدند. بسیاری از فیلم‌ها و انیمیش‌ها هم به دلیل داشتن محتوای مرتبط با همجنسبازی در کشورهای اسلامی و عربی، ممنوع میشوند.
اما این بار در جشنواره سینمایی «دریای سرخ» عربستان سعودی، چند فیلم مرتبط با موضوع همجنسبازی پذیرش و اکران شدند که این موضوع با تعجب و شگفتی بسیاری روبه رو شده است.
برای نمونه، فیلم مراکشی «القفطان الأزرق»(قفطان آبی – قفطان نام نوعی لباس بلند زنانه در مراکش است) از جمله فیلم‌هایی است که به همجنسبازی اشاره میکند. این فیلم در جشنواره «دریای سرخ» پذیرفته شد.
در این فیلم که به کارگردانی «مریم توزانی» ساخته شده، به داستان خیاط مراکشی پرداخته می‌شود که همجنس‌باز است.
حتی روزنامه انگلیسی‌زبان گاردین در این باره نوشت: اجازه دادن به چنین فیلم‌هایی در «جشنواره دریای سرخ» نشان دهنده سیاست متناقض عربستان سعودی است.
«محمد الترکی» دبیر جشنواره «دریای سرخ» گفت برگزاری چنین جشنواره‌ای تا قبل از این در عربستان سعودی، غیرممکن بود. او افزود: جشنواره سیاست «نظارت صفر»( محدودیت صفر/بدون هیچ‌گونه محدودیت) دارد. فکر می‌کنم اگر تحت نظارت باشیم نمی‌توانیم جشنواره بین‌المللی سینمایی برگزار کنیم.
«پرده آخر»: قطعا می‌توان سیاست‌گذاری‌های نوین بن سلمان را از فرهنگ و هنر و هزینه‌های میلیارد دلاری آن گرفته تا ورزش و جذب فوق ستاره‌ای چون کریستیانو رونالدو را لباسی زیبا بر تن همان جلادی تصور کرد که هر شب شمشیرش برای برای گردن زدن‌های صبح قبل از برآمدن آفتاب تیز میکند.
پایان پیام/