گران شدن صنایع دستی به دنبال افزایش نرخ ارز
با توجه به افزایش روزافزون نرخ ارز، تامین مواد اولیه با قیمت مناسب به دغدغه اصلی فعالان حوزه‌های صنایع دستی تبدیل شده است.
در ماه‌های اخیر صنعت‌گران رشته‌های قلم‌زنی، سفال‌گری، چرم‌سازی و سایر رشته‌های صنایع دستی با مشکلات عدیده‌ای در زمینه تامین مواد اولیه مورد نیاز خود مواجه بوده‌اند.
در شرایطی که نر خ ارز به‌صورت لحظه‌ای تغییر پیدا می‌کند، خرید مواد اولیه با قیمت به‌صرفه به سرتیتر مشکلات فعالان صنایع دستی تبدیل شده است. ارائه نشدن راه‌حل مناسب برای عبور از بحران ارز و به‌دنبال آن، گران شدن مواد اولیه مورد نیاز فعالان صنایع دستی باعث شده که قیمت نهایی محصولات این حوزه افزایش پیدا کند و هیچ بعید نیست که ادامه این شرایط به مرور صنایع دستی ایران را از سبد خرید مردم خارج کند.
اضافه شدن این مشکل به مشکلات قدیمی فعالان صنایع دستی در حوزه بستهبندی و برندینگ، شرایط هنرهای سنتی ایران را پبچیده‌تر از هر زمان دیگر کرده است و لزوم چاره‌اندیشی برای عبور از چالش‌های حوزه هنرهای سنتی بیش از هر زمان دیگر احساس می‌شود.
گرانی ارز، گریبان‌گیر صنایع دستی
با وارد شردن نرخ دلار به کانال ۴۷ هزار تومان، شاهد جهش قیمتی و ایجاد تورم افسار گسیخته در بسیاری از حوزه‌ها بوده‌ایم؛ آنچه که تولیدات صنایع دستی نیز از آن متاثر شده و چالش‌های جدی را برای تولیدکنندگان هنرهای سنتی رقم زده است.
خاطره استادرضایی، مدیر عامل و عضو هیئت مدیره اتحادیه تعاونی‌های صنایع دستی استان تهران، در خصوص چالش‌های ایجاد شده برای فعالان صنایع دستی به‌دلیل گران شدن ارز و به‌دنبال آن مشکل تامین مواد اولیه با قیمت مناسب در این حوزه به خبرنگار کجارو گفت:
در این خصوص باید توجه داشته باشید که تعاونی‌های تامین نیاز می‌توانند کمک ویژه‌ای جهت خرید و در اختیار گذاشتن به موقع و با قیمت مناسب مواد اولیه باشند. با این وجود، این مسئله مشروط به این است که بحث تامین دلار و سایر بحث‌های حمایتی دچار تنش کمتری باشد و به یک وضعیت تثبیت نسبی برسیم. به نظرم در شرایط فعلی بحث وضعیت مدیریت بحران در زمینه تثبیت قیمت خیلی آزاردهنده است.
وی ضمن تاکید بر تاثیر منفی مضاعف گران شدن نرخ ارز و حذف احتمالی ارز ترجیحی برای فعالان صنایع دستی خاطر نشان ساخت:
اگرچه بحث دلار شاید در حوزه صنعت یک بحث عمومی و کلی باشد اما در حوزه صنایع دستی که جزء مشاغل کوچک دسته‌بندی می‌شوند، مسئله حذف احتمالی ارز ترجیحی می‌تواند بیشتر آسیب‌زا باشد.
اگرچه انتظار می‌رفت با توجه به مخاطرات گرانی ارز برای تولیدکنندگان صنایع دستی اقدامات موثری از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی صورت گیرد، اما تاکنون این امر محقق نشده است تا سایه تهدید گرانی و کاهش فروش بر سر تولیدکنندگان حوزه صنایع دستی باقی بماند.
تداوم مشکلات قدیمی صنایع دستی
سال‌ها است که فعالان صنایع دستی با چالش‌های جدی در زمینه بستهبندی و برندینگ دست‌وپنجه نرم می‌کنند و پژوهش‌های متعدد نیز آثار سوء این مسئله را بر اقتصاد این حوزه روشن و مشخص کرده است.
باوجود شناسایی این مشکل و راه‌های برطرف کردن آن، عده‌های مطرح شده برای حل این معضل از حد شعار و برگزاری چند نمایشگاه در این سو و آن سو فراتر نرفته است. در این شرایط مشکل بستهبندی به‌عنوان مشکل قدیمی و ریشه‌دار هنرهای سنتی به چالش گرانی ارز و مواد اولیه افزوده شده و چالش‌های موجود را در این حوزه به نقطه اوج رسانده است.
مدیر عامل اتحادیه تعاونی های صنایع دستی استان تهران، در خصوص چالش‌های حوزه بستهبندی صنایع دستی به خبرنگار کجارو گفت:
بحث بستهبندی با توجه به وضعیت گرانی ممکن است دچار تحول نشود و همچون گذشته به شیوه سنتی ادامه پیدا کند. از منظری دیگر اگر بحث بستهبندی حرفه‌ای شکل بگیرد می‌تواند موجب افزایش فروش شود. به هر حال وقتی صنایع دستی در یک بستهبندی شکیل و مرتب ارائه شود، به مراتب مناسب‌تر از «در کاغذ پیچیدن» است.
وی ضمن تاکید بر راه‌حل نهایی برای عبور از مشکل بستهبندی صنایع دستی ایرانی خاطر نشان ساخت:
اگر بحث پشتیبانی‌های تامین نیاز تکمیل شود کمک بزرگی است؛ چراکه می‌تواند در زمینه پشتیبانی بستهبندی، برندینگ و صادرات امور تسهیل شود. تحقق این شرایط می‌تواند کمک خیلی بزرگی به فعالان صنایع دستی باشد.
مدیر عامل اتحادیه تعاونی‌های صنایع دستی استان تهران، ادامه داد:
انتظار ما در این حوزه حمایت است و اینکه (مسئولان در نظر داشته باشند) اگر بودجه‌ای ارائه می‌شود برای واحدهایی که مجری کار هستند، بسیار مهم و اثرگذار خواهد بود. به نظرم اینکه این موضوع محقق شود نیاز به یک تلاش همه جانبه دارد. در حال حاضر اما به‌دلیل نبودن این حمایت‌ها اثرات منفی زیادی به فعالان و تولیدکنندگان حوزه صنایع دستی وارد شده است.
مدیر عامل تعاونی های صنایع دستی استان تهران، در تشریح اقداماتی که این اتحادیه برای کمک به فعالان صنایع دستی صورت داده، به خبرنگار کجارو گفت:
در حوزه تعاونی های صنایع دستی استان تهران سعی کردیم بر اساس قاعده اتاق تعاون جلو برویم. تشکیل تعاونی‌های تامین نیاز در اتاق تعاون در دستور کار قرار دارد. برای این موضوع بودجه های مناسبی تصویب شده است و روش کار آن هم تقریبا می‌توان گفت که شفاف است. با این وجود مسیر تشکیل شامل زمانبری خاص شده است و تلاش اتحادیه تعاونی‌های صنایع دستی استان تهران بر این است که این اتفاق را یک مقداری تسریع کند و کمک کند که حداقل در استان تهران این موضوع کمی تسریع شود.
با توجه به مشکلات و چالش‌های موجود در حوزه صنایع دستی از گرانی نرخ ارز گرفته تا چالش‌های بستهبندی و برندینگ نیاز به اقدامات عملی در حوزه هنرهای سنتی به‌شدت احساس می‌شود. باوجود این شرایط، انفعال مقام‌های مسئول صنایع دستی گویای آن است که لااقل در آینده نزدیک نباید به حل معضلات هنرهای سنتی کشور امید داشت.
نظر شما در خصوص وضعیت کنونی صنایع دستی کشور چیست؟ فکر می‌کنید برای عبور از بحران‌های جاری از جمله تاثیر گرانی ارز بر خرید مواد اولیه صنایع دستی، مسئولان امر باید چه اقدامی صورت دهند؟