خشکسالی، بلای جان ترکمن صحرا
خشکی تپههای سرسبز و مخملی اطراف خالدنبی در استان گلستان، نگرانیهایی را در خصوص آینده محیط زیست و گردشگری این منطقه ایجاد کرده است.
تصاویر منتشرشده از منطقه هزاردره خالدنبی در ترکمن صحرا تکاندهنده است. دو تصویر از این منطقه در شبکههای اجتماعی منتشر شده که یکی مربوط به اردیبهشت امسال (۱۴۰۲) بوده و دیگری مربوط به اردیبهشت ماه سال قبل است.
در حالی که اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ این منطقه علفزاری سبز و چشمنواز بود، تصاویر جدید منتشر شده از این منطقه کاملا خشک و بیآبوعلف است؛ تپههای مخملی که پیش از این هرساله میزبان خیل عظیم گردشگران و طبیعتگردان بود، حالا به بیابان تبدیل شده است.
هانیه کلهر، یکی از گردشگرانی که چند روز پیش از این منطقه بازدید داشته است، در خصوص مشاهدات خود از منطقه خالدنبی میگوید:
چند روز قبل به منطقه خالدنبی رفتیم. اگرچه منطقه همچنان بهلحاظ حضور گردشگر شلوغ بود، آنچه که دیدیم هیچ ارتباطی به عکسهایی که پیش از این از منطقه دیده بودیم نداشت؛ البته ما از قبل میدانستیم که چه بر سر منطقه آمده است؛ اما میخواستیم از نزدیک آنچه را که حادث شده است، ببینیم.
وی در توصیف منظره امسال خالدنبی گفت:
دیگر نه از آن تپههای مخملی خبری هست و نه حتی در طول مسیر سرسبزی قبل مشاهده میشود. طبیعتگردان و کسانی که سالهای قبل از منطقه بازدید داشتهاند، همگی متفقالقول میگفتند وضعیت سرسبزی منطقه بههیچوجه شبیه به سال قبل نیست.
آنطور که مردم محلی میگویند، میزان بارشها در یک سال گذشته خیلی کم بوده است و همین موضوع باعث از بین رفتن سرسبزی منطقه شده است. مشاهدات گردشگران از وضعیت محیط زیست در سایر مناطق گلستان نیز حاکی از تاثیرات کمآبی است. کم آب شدن برخی آبشارهای گرگان و نیز کم شدن محسوس میزان آب رودخانههای استان نیز از حال ناخوش محیط زیست منطقه حکایت دارد.
عکاس: هانیه کلهر
فائزه گرزی، طبیعتگرد و ساکن گرگان، که در طول سالهای اخیر از مناطق طبیعی استان گلستان و خالدنبی همواره بازدید داشته است، در خصوص مشاهداتش از این منطقه در سال جاری گفت:
تفاوت امسال با سالهای قبل همان طور که در عکسها دیده میشود، کاملا مشهود است. در سالهای قبل تپهماهورهای کاملا سرسبز وجود داشت و آبوهوای بسیار بهتری را شاهد بودیم؛ اما امسال آبوهوا کاملا خشک بود و به خاطر بیابانی شدن، باد گردوغبار بسیاری داشت. به همین دلیل تنفس در منطقه مشکل شده و مرتب روی صورتهای بازدیدکنندگان مملو از خاک میشود.
وی خاطرنشان ساخت:
در چهار سال گذشته یک چنین وضعیتی سابقه نداشته است؛ یعنی حتی خشکی نقطهای نیز مشاهده نمیشد و تا خود مرز ترکمنستان حتی تپه ماهورهای نزدیک مرز سرسبز و مخملی بودند.
گرزی در خصوص شائبههایی که در خصوص تاثیرات سمپاشی بر طبیعت خالدنبی مطرح میشود ابراز داشت:
در خصوص طبیعت اطراف خالدنبی باید توجه داشت که محصولات کشاورزی نیز کشت میشود و برخی از مردم محلی معتقدند که سمپاشیهای صورت گرفته روی طبیعت اطراف تاثیر منفی داشته است؛ با این وجود، در خصوص خود منطقه خالدنبی اینگونه نیست و دلیلی وجود ندارد که آنجا سمپاشی شود و به نظرم علت آن، کمآبی و کم بودن بارشها است.
آنطور که سید قوام الدین بزرگیان، مشاور محیط زیست و عضو انجمن توسعه کسب و کارهای محیط زیست شایان، به خبرنگار کجارو گفته است، خشک شدن علفزارها را نمیتوان بهعنوان خشکسالی تعبیر کرد و برای بررسی علمی موضوع باید روند منطقه در بازه زمانی چند ساله بررسی و با میزان بارشهای هر سال مطابقت داده شود؛ با این همه آنچه که مسلم است، تپههای مخملی و سرسبز اطراف خالدنبی امسال به نسبت لااقل چهار سال گذشته وضعیت نامطلوبی داشتهاند و همین امر لزوم انجام پژوهش و بررسی دقیق در خصوص موضوع را میطلبد.
برای بررسی بیشتر موضوع تماسی با سازمان حفاظت محیط زیست نیز داشتیم که روابط عمومی این سازمان معرفی کارشناس مربوط و ارائه توضیحات در این خصوص را به هفته آتی واگذار کرد. مسلما رسانه کجارو در راستای رسالت رسانهای خود پیگیر این موضوع خواهد بود و علل ایجاد این شرایط نامطلوب و راهکارها و برنامههای سازمان حفاظت محیط زیست را برای این موضوع بررسی خواهد کرد.
فراموش نکنیم که ایجاد مشکل برای محیط زیست استان گلستان میتواند اثرات نامطلوبی بر جریان گردشگری این منطقه داشته باشد و البته یک سرمایه مهم طبیعی را از مردم منطقه بگیرد.