میزگرد برنامه تلویزیونی «محفل»| حریزاوی: «محفل» نقطه عطف نوآفرینی قرآنی در جمهوری اسلامی ایران است/ فهیمی: بازخوردهای مناسبی از مخاطبان بین المللی «محفل» دریافت کرده‌ایم
خبرگزاری فارس – گروه هنر و رسانه: میزگرد «برنامه تلویزیونی محفل» با حضور حجت الاسلام روح الله حریزاوی، قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی و محمدرضا فهیمی مدیر گروه تلویزیونی مرکز هنری رسانه‌ای نهضت در خبرگزاری فارس برگزار شد.
«محفل» به عنوان بزرگ‌ترین برنامه قرآنی تلویزیون، از ابتدا تا انتهای ماه مبارک رمضان با حضور قاریان، حافظان و استعدادهای برتر قرآنی ایران و جهان با اجرای رسالت بوذری از شبکه سه سیما پخش شد.
حامد شاکرنژاد، احمد ابوالقاسمی، حجت الاسلام غلامرضا قاسمیان، رضوان درویش از سوریه و حسنین حلو از کشور عراق، کارشناسان و میزبانان ایرانی و بین‌المللی برنامه «محفل» بودند که هر روز پیش از افطار مهمان خانه مخاطبان می‌شد.
ویژه برنامه تلویزیونی «محفل» با ایده‌ای نوآورانه و با محوریت قرآن، توانست فضایی نشاط‌آور، شاد و سرگرم‌کننده همراه با تدبر در قرآن مجید را برای مخاطب رسانه ملی به ارمغان بیاورد و از سوی دیگر حضور مهمانانی با ملیت‌های گوناگون، رنگ متفاوتی به برنامه‌های رمضانی امسال تلویزیون بخشید.
گردهمایی این ویژه برنامه تلویزیونی شامگاه یکشنبه سوم اردیبهشت ۱۴۰۲ با حضور سردار محمدرضا نقدی معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمهدی خاموشی رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران، وحید جلیلی قائم مقام رئیس صدا و سیما در امور فرهنگی و داوران این برنامه در مرکز همایش‌های بین‌المللی برج میلاد برگزار شد.
در ادامه بخش نخست میزگرد برنامه تلویزیونی «محفل»، گفتگو با حجت الاسلام روح الله حریزاوی، قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی و محمدرضا فهیمی مدیر گروه تلویزیونی مرکز هنری رسانه‌ای نهضت را می‌خوانید.
حجت الاسلام روح الله حریزاوی، قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی در ابتدای سخنان خود در نشست برنامه تلویزیونی «محفل»، ضمن اشاره به اهمیت قرآن و تربیت قرآنی در متن جامعه اسلامی بیان کرد: دغدغه تربیت قرآنی جامعه از دغدغه‌های اساسی رهبران انقلاب اسلامی بوده است. هم حضرت امام خمینی (ره) بر تربیت قرآنی تأکید داشتند و هم رهبر معظم انقلاب (حفظه الله) که خودشان از شخصیت‌های برجسته قرآنی محسوب می‌شوند. ایشان از سال‌های پیش از انقلاب با جلسات طرح اندیشه کلی اسلامی قرآن که در مشهد برگزار می‌کردند تا اکنون که زعامت انقلاب اسلامی را بر عهده دارند این دغدغه را داشته‌اند.
قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی ادامه داد: اگر بخواهیم به شکلی آسیب شناسانه دلایلی را برای عدم انس جامعه با قرآن ذکر کنیم، یک مورد آن زبان فارسی است که به شکل طبیعی ایجاد فاصله خواهد کرد. در اینجا مترجمین برای فهم پذیر کردن قرآن وظیفه‌ای بر عهده خواهند داشت. البته کارهای مناسبی هم در سال‌های گذشته ایجاد شده است. کارهای خاصی هم انجام شده است، مانند ترجمه قرآن برای جوانان و نوجوانان که اجمالا هم مورد استقبال هم قرار گرفته است. اساسا مسئله ترجمه در کشور ما در حوزه ارتباط با قرآن مسئله مهمی است و هنوز هم نیاز به کار ویژه در این زمینه داریم. یک نکته مهم دیگر نیز ساز و کارهای فرهنگ عمومی است. ما مشکل ترجمه را در خیلی از کشورهای دیگر جهان داریم. در کشور ما به جهت قرابت بیشتر زبان فارسی به زبان عربی، به قرآن نزدیک‌تر محسوب می‌شویم تا ملل دیگری که استعمار در آن‌ها نفوذ بیشتری داشته و زبان فرانسوی و انگلیسی در آنجا پایه ریزی شده است.
حجت الاسلام حریزاوی افزود: در سبک زندگی برخی مناطق مراقبات هایی انجام شده که مردم با قرآن مأنوس هستند و بخشی از وقت خودشان را پای قرآن می‌نشینند. طبیعتا انسان وقتی وقت خاصی و ویژه‌ای را به قرآن اختصاص دهد راه فهم معانی برای او ایجاد خواهد شد. در بخش فرهنگی، خصوصا بخش هایی که با فرهنگ عمومی مردم کار دارند به رسیدگی و تمرکز نیاز داریم.
در کشور ما به جهت قرابت بیشتر زبان فارسی به زبان عربی، به قرآن نزدیک‌تر محسوب می‌شویم تا ملل دیگری که استعمار در آن‌ها نفوذ بیشتری داشته و زبان فرانسوی و انگلیسی در آنجا پایه ریزی شده است.
یادم هست سال‌ها قبل در دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور و بیمارستان‌ها تابلوهای کوچکی روی پرچین نرده های بیمارستان‌ها نصب شده بود که بخشی از یک آیه را با ترجمه مختصری درج شده بود. وقتی فرد به صورت گذرا مقابل آن آیه می‌گذشت به شکل یک پیام به لایه ناخودآگاه افراد رسوخ می‌کرد. در موضوع حفظ قرآن که مطالبه صریح مقام معظم رهبری هم بوده، باید بخشی از توجه و تمرکز مجموعه‌های فرهنگی و غیرفرهنگی به دایره آیات پرکاربرد و پرمعنایی که ناظر به وقایع روزمره زندگی هستند – که حدود هزار جمله در سازمان دارالقرآن کریم توسط کارشناسان استخراج شده – وارد محاورات روزانه مردم شود.
حجت الاسلام حریزاوی، قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی
وی ضمن اشاره به روش رهبر معظم انقلاب در کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن گفت: ایشان در کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، در هر بسته‌ای از مباحث چند آیه را انتخاب کرده‌اند، آن آیات را شرح و بسط می‌دادند و سپس تلاوت صورت می‌گرفت. وقتی به ترتیب نزول قرآن کریم رجوع می‌کنید، می‌بینید منطق نزول قرآن نیز همین گونه بوده است. خداوند نیز برای برقراری ارتباط معنایی از آیات کوتاه با یک سجع و نثر خاص استفاده کرده است. ما هم اگر بخواهیم به سراغ جامعه‌ای برویم که از قرآن فاصله گرفته و به عنوان یک ابزار ویترینی، باید به سراغ روش‌هایی برویم که خداوند متعال استفاده می‌کرده است.
حجت الاسلام روح الله حریزاوی در رابطه با پیوند قرآن و عدم بهره‌مندی جوامع مدرن از معنویت آن بیان کرد: ریشه مباحث برخی روشنفکران که به لطایف الحیل تلاش می‌کنند بهره مندی انسان از معنویت را کاهش بدهند، جایگزینی اخلاق به جای فقه است. یعنی برقرار نکردن یک رابطه معناداری بین عقلانیت، معنویت، سبک زندگی و رفتار که اصطلاحا به آن فقه می‌گوییم. وقتی یک نظام فکری بین این ۳ عنصر عقلانیت، معنویت و سبک زندگی وجود نداشته باشد، از ادبیات دیگری برای تعبیر دین استفاده می‌شود. حضرت آقا در مورد امام خمینی (ره) می‌فرمایند که ۳ عنصر تشکیل دهنده شخصیت امام همین موارد است؛ عقلانیت، معنویت و شجاعت و کنش انقلابی ایشان. دقیقا قرآن ما را به این سمت هدایت می‌کند و به همان اندازه آیات قرآن بهره مندی از استدلال و برهان دارد.
ریشه مباحث برخی روشنفکران که به لطایف الحیل تلاش می‌کنند بهره مندی انسان از معنویت را کاهش بدهند، جایگزینی اخلاق به جای فقه است. یعنی برقرار نکردن یک رابطه معناداری بین عقلانیت، معنویت، سبک زندگی و رفتار که اصطلاحا به آن فقه می‌گوییم.
محمدرضا فهیمی مدیر گروه تلویزیونی مرکز هنری رسانه‌ای نهضت نیز در خصوص نقطه شروع ویژه برنامه «محفل» گفت: تقریبا از حوالی ماه رمضان سال گذشته خلا شدید در بین برنامه‌های تلویزیونی حس می شد. تلویزیون یا برنامه تلویزیونی نداشت و یا در حوزه تعلیمی بود تا تشویقی و ترویجی. در برخی برنامه‌ها هم نیز قشر نخبگانی و تخصصی مخاطب برنامه‌ها در نظر گرفته می‌شد.
پس از پایان ماه مبارک سال پیش جلسات و مباحثاتی مبنی بر اینکه چگونه برنامه‌ای با محوریت عموم مردم تهیه و تولید شود، تشکیل شد. در جامعه ما قرآن به جهت ساحت مقدس آن و از باب تقدس، گویی در متن زندگی دخیل نیست و از بدنه جامعه جدا شده است. در دامنه تولیدات رسانه‌ای موجود نیز قرآن در برنامه‌های مختلف با غم و اندوه گره خورده بود. در آثار نمایشی نیز صرفا در مجالس ترحیم از قرآن استفاده می‌شود و عامه مردم با شنیدن قرآن، بر اساس تجربیاتی که داشتند حس خوبی دریافت نمی‌کردند.
فهیمی مدیر گروه تلویزیونی مرکز هنری رسانه‌ای نهضت
او افزود: مسائلی که گفته شد، به عنوان پایه‌های شکل‌گیری و ایده پردازی برنامه «محفل» به عنوان برنامه‌ای پر انرژی در حوزه قرآنی شد. خصوصا که امسال به جهت تلفیق ماه مبارک رمضان و عید نوروز، باید برنامه‌ای با ویژگی‌های طراوت و شاد تولید می‌شد که نهایتا به شکل گیری برنامه «محفل» ختم شد. در جهان اسلام تاکنون ویژه برنامه قرآنی با این ساختار تولید نشده است. تجربه‌ای پیش از این شکل نگرفته بود و از این حیث در برنامه سازی صورتی بدیع و نو داشت. از آنجایی که قرآن زبان مشترک و عامل اتحاد تمام مسلمانان جهان است، در نگاه ما از ابتدا نیز این برنامه صرفا برای مخاطب ایرانی تولید نشده بود. از سوی دیگر به جهت قرابت فرهنگی که میان کشورهای منطقه وجود دارد، بازخوردهای مناسبی را از مخاطبان بین المللی برنامه «محفل» دریافت کرده‌ایم. از همین رو در ترکیب میزبانان نیز سعی شد که از حضور اساتید برتر قرآنی جهان اسلام بهره مند شویم. گزینه های متعددی از ابتدا مطرح شدند که در نهایت به ترکیب فعلی رسیدیم.
از آنجایی که قرآن زبان مشترک و عامل اتحاد تمام مسلمانان جهان است، در نگاه ما از ابتدا نیز این برنامه صرفا برای مخاطب ایرانی تولید نشده بود.
قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی نیز در خصوص ترکیب میزبانان «محفل» گفت: اساتید حاضر در برنامه به شکلی هوشمندانه دعوت شده بودند. دو ایرانی از دونسل، دو غیر ایرانی از دو نسل و یک روحانی که توان ارتباط با نسل جوان را دارد. هم نسل جوان با اساتید قرآنی ارتباط برقرار کردند و هم با اساتید پیشکسوت ارتباطی رسمی و غیر رسمی برقرار شد.
پیش از این در یک بسته جامع حضور اساتید قرآنی لحاظ نمی‌شد. یا اساتید تدبر، تفسیر جداگانه مباحث خود را ارائه می‌کردند و یا اساتید حفظ، ترتیل و تلاوت در بسته‌های اختصاصی خود به صورت جداگانه حضور پیدا می‌کردند. یکی از ابتکارات خوب در طراحی «محفل» قرار گرفتن اساتید حوزه‌های مختلف قرآنی در یک قاب بود که موجب هم‌افزایی افراد حاضر در برنامه می‌شد.
حجت الاسلام حریزاوی افزود: از حیث نوآوری و نوآفرینی در تولید برنامه‌های قرآنی، «محفل» نقطه عطف نوآفرینی قرآنی در جمهوری اسلامی ایران است. در جریان سکولار با یک جریان نواندیش یا دگر اندیش مواجهیم که قرآن را برپایه اندیشه‌های خود تفسیر به رأی می‌کنند و سعی دارند تا اندیشه‌های غربی و نظام اندیشه‌ای باطلی که محصول تمدن اروپاست را به تعبیر آیت الله جوادی آملی اسلامیزه کنند. برای مثال گاهی می‌بینیم یک نظریه فاسد در علوم انسانی که پایه گذار آن یک ملحد و ضد ادیان و کتب آسمانی است، توسط یک اندیشمند آیاتی از قرآن به آن اندیشه آویزان می‌شود. حضرت امام خمینی (ره)، علامه طباطبایی و شهید مطهری هشدارهای اولیه این بدعت را سال‌های قبل از انقلاب در مقابل جریان ملحد و روشنفکری داده بودند.
پایان پیام/