گلابگیری کاشان، بالاتر از گل و گلاب
حضور در مراسم گلابگیری، فرصت آشنایی گردشگران را با طیف گسترده محصولات تولید شده با گل و فرهنگ‌وهنر منطقه مهیا می‌کند.
حضور گردشگر در مراسم گلابگیری کاشان و شهرها و روستاهای اطراف آن در حکم یک بازی دو سر برد برای تمام طرف‌های درگیر ماجرا، یعنی گردشگران، جوامع محلی و فعالان گردشگری است. گردشگران در بازدید از مراسم گلابگیری، ضمن آشنایی با آیینی کهن، با فرهنگ و هنرهای سنتی منطقه آشنا می‌شوند؛ جوامع محلی از فروش محصولات خود به گردشگران انتفاع می‌برند و فعالان حوزه گردشگری نیز به‌لحاظ اقتصادی از این جریان بهره‌مند می‌شوند.
مصطفی رمضانپور، عضو هیئت مدیره جدید انجمن صنفی راهنمایان گردشگری کاشان و آران‌وبیدگل، در خصوص اهمیت حضور گردشگران در مراسم گلابگیری برای گردشگران و جوامع محلی به خبرنگار کجارو گفت:
مراسم گلابگیری واقعا کمک شایانی به اقتصاد محلی است. وقتی گردشگر وارد منطقه یا روستا می‌شود متوجه می‌شود که تنها محصول گل، گلاب نیست و محصولات متنوع دیگری نیز از گل به دست می‌آید. از جمله محصولات تولید شده با گل می‌توان به روغن گل، عطر گل، مربای گل و حتی صابون گل اشاره کرد. بنابراین گردشگر با ورود به مناطق اطراف کاشان در زمان گلابگیری متوجه می‌شود که تنها محصول گل، گلاب نیست و طیف متنوعی از محصولات در این رابطه وجود دارد.
وی ادامه داد:
در کنار این موارد، گردشگر در زمان بازدید از مراسم گلابگیری، با دیگر محصولات شهر یا منطقه‌ای که برای گلابگیری به آن رجوع کرده، آشنا می‌شود. برای مثال «برزک» شاتوت دارد و اخیرا در همین رابطه جشنواره شاتوت نیز برگزار شد؛ بنابراین گردشگر با وارد شدن به منطقه برزک متوجه می‌شود که نه فقط گل و گلاب، بلکه شاتوت و البته صنایع دستی فاخری نیز در منطقه تولید می‌شود. با توجه به‌شکل‌گیری و معرفی این محصولات خواه‌ناخواه، محصولات و صنایع دستی جانبی دیگر نیز به گردشگر معرفی می‌شود و به فروش می‌رسد؛ همین امر به نوبه خود باعث می‌شود که مردم محلی به تولید صنایع دستی تشویق شوند.
رمضانپور ضمن اشاره به عواید اقتصادی حضور گردشگر در مراسم گلابگیری برای جوامع محلی ابراز داشت:
در زمان حضور گردشگران برای تماشای مراسم گلابگیری، بومگردی‌ها، هتل‌های سنتی، تورهای محلی و تورهای تجربه‌گرا در زمینه‌های مختلف از جمله در زمینه پخت غذاهای محلی و تورهای مرتبط با معرفی فرهنگ، تاریخ، مناطق طبیعی و جاذبه‌های گردشگری منطقه و روستا هم رونق می‌گیرند. طبیعتا از همین طریق صدها نفر از طریق مستقیم و غیرمستقیم مشغول به کار می‌شوند؛ بنابراین حضور گردشگر صرفا به رونق مزارع گل و کارگاه‌های گلابگیری کمک نمی‌کند بلکه مابقی صنایع همچون صنایع دستی، صنعت هتلداری و اقامتگاه‌های بومگردی نیز منتفع می‌شوند.
وی خاطرنشان ساخت:
در نظر داشته باشید که ورود گردشگر باعث می‌شود شهرداری و میراث فرهنگی نیز به فکر بازسازی و بهسازی معابر شهر و روستا بیفتند و از این طریق، آن شهر و روستا هم رونق می‌گیرد و امکانات آن افزایش می‌یابد. حتی می‌توان گفت مردمی که اصلا از لحاظ شغلی یا درآمدی هیچ‌گونه ارتباطی به صنعت گردشگری یا گل و گلاب ندارند هم به سبب تاثیرات جانبی گردشگری و آباد شدن شهر و روستا از منافع گردشگری بهره‌مند می‌شوند.
مزایای استفاده از راهنمایان گردشگری
منبع عکس: ghoghnos.net. عکاس: ناشناس
باوجود حضور گسترده مردم در مراسم گلابگیری، هنوز بخشی از آنان تمایلی به استفاده از راهنمایان گردشگری نشان نمی‌دهند. این در حالی است که استفاده از راهنمایان گردشگری، به‌خصوص در مورد تورهای گلابگیری می‌تواند امکان آشنایی با جاذبه‌های بیشتر و تجربه‌های متفاوت‌تری را فراهم کند.
رمضانپور، راهنمای گردشگری، در پاسخ به این پرسش که مزیت استفاده از راهنمای تور در تورهای گلابگیری چیست، ابراز داشت:
راهنمای گردشگری با توجه به سواد و علمی که دارد می‌تواند گردشگر را با آن منطقه و با گل‌وگلاب و عرقیجات آن منطقه آشنا کند؛ اما بحث مهم‌تر این است که راهنما در بسیاری از موارد گلابگیری یا برداشت گل را به‌صورت تخصصی ارائه می‌دهد و گردشگر این امکان را می‌یابد که گردشگری روستایی را به‌صورت تخصصی تجربه کند.
وی در تشریح تخصصی بودن خدمت گردشگری ارائه شده توسط راهنمایان حرفه‌ای به خبرنگار کجارو گفت:
من دیده‌ام که برخی از راهنمایان گردشگری تعامل و همکاری با کشاورز داشته و مهمانان خود را صبح زود به روستا می‌برند و در پروسه گل‌چینی به کشاورز کمک می‌کنند؛ یعنی گردشگر به‌مدت یک ساعت به داخل مزرعه رفته و گل می‌چیند و به این طریق هم به کشاورز کمک می‌شود و هم گردشگر از تجربه‌ای که به دست می‌آورد، لذت می‌برد.
این راهنمای گردشگری ادامه داد:
در مرحله بعد خود گردشگر گل‌هایی را که چیده به کارگاه گلابگیری می‌برد و داخل دیگ گلاب می‌ریزد. درب دیگ را بسته و سه تا چهار ساعت صبر می‌کند تا گلاب درست شود و در نهایت گردشگر از همان گلابی که خودش ساخته خریداری می‌کند. به نظرم به واقع این لذت هیچ‌گاه از خاطر گردشگر نمی‌رود. راهنمایان گردشگری می‌توانند اقداماتی از این دست را انجام دهند. توجه داشته باشید که در شرایط عادی ارتباط برقرار کردن گردشگر با کشاورز به‌هیچ‌وجه ساده و راحت نیست؛ اما حضور و فعالیت راهنمایان در این خصوص می‌تواند بسیار اثربخش باشد.
کمبودها و چالش‌های گردشگری در ایام گلابگیری
اگرچه مراسم گلابگیری کاشان بدون شک یکی از مهم‌ترین رویدادهای گردشگری کشور به شمار می‌رود و هر ساله انبوهی از گردشگران را به سوی خود می‌کشاند اما روند برگزاری آن دارای چالش‌ها و کمبودهای فراوانی است که نیاز به رسیدگی دارد.
ظرفیت اقامتی محدود برای اقامت گردشگران در دوران پیک سفر(زمان برگزاری مراسم گلابگیری) و محدود بودن رستوران‌های استاندارد که به‌لحاظ کمی و کیفی بتوانند پاسخگوی نیازهای گردشگران باشند از جمله مهم‌ترین چالش‌های موجود در این عرصه است.
رمضانپور راهنمای گردشگری کاشان با ذکر ضعف‌های زیرساختی در گردشگری مربوط کاشان ابراز داشت:
در سال‌های گذشته مشاهده کرده‌ایم که حجم انبوه گردشگرانی که برای مراسم گلابگیری به کاشان مراجعه می‌کنند حتی نمی‌توانند غذای رستورانی مورد نظر خود را تهیه کنند؛ یعنی در این مقطع رستوران‌ها پر بوده یا غذای آن‌ها به سرعت تمام می‌شد.
وی افزود:
در شهر کاشان به‌دلیل نبود زیرساخت‌های لازم وضعیت بسیار بدی ایجاد شده بود یعنی اقامتگاه گیر نمی‌آمد و حتی خانه‌‌های شخص پر از مسافر شده بود و هیچ اطلاع‌رسانی نیز انجام نشده بود که مسافر بداند در صورتی که اقامتگاه رزرو نکرده باشد به شهر کاشان سفر نکند. به‌دلیل همین وضعیت در سال گذشته در شهرها و روستاهای اطراف کاشان واقعا مسافران اذیت شدند و به نظرم باید راهکارهای اساسی برای حل این مشکلات زیرساختی و اطلاع‌رسانی صحیح به مسافران در خصوص میزان ظرفیت گردشگری مناطق گردشگر پذیر صورت گیرد.
با توجه به چالش‌ها و کمبودهای موجود در خصوص برگزاری مراسم گلابگیری در کاشان و شهرها و روستاهای اطراف، لازم است مسئولان امر، خصوصا مدیران اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان به موضوع ورود کرده و زمینه و امکانات لازم را برای عبور از این شرایط فراهم کنند.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد فرهنگ‌سازی در خصوص اهمیت استفاده از راهنمایان گردشگری در بازدید از مراسم گلابگیری باید صورت گرفته و مردم با اهمیت و مزایای استفاده از این نیروهای متخصص آشنا شوند. طبیعتا شکل گرفتن جریان حرفه‌ای سفر و گردشگری می‌تواند رنگ و بوی ویژه‌ای به مراسم گلابگیری کاشان بدهد و این رویداد محلی را تبدیل به یک رویداد ویژه و بین‌المللی کند که هر ساله پذیرای خیل عظیم گردشگران خارجی و داخلی، به‌شکل مطلوب و استاندارد است.
نظر شما در خصوص کم‌وکیف و نحوه برگزاری مراسم گلابگیری در کاشان و شهرها و روستاهای اطراف آن چیست؟ فکر می‌کنید چه نکاتی برای برگزاری بهتر این مراسم باید مد نظر قرار بگیرد؟
شایان ذکر است رسانه کجارو در راستای وظایف رسانه‌ای خود، آماده انتشار نظرات و دیدگاه‌های مختلف در خصوص چگونگی اجرای مراسم گلابگیری در پایتخت گلاب کشور است.
منبع عکس کاور: origiran.com. عکاس: ناشناس