مخاطب از طنز چه می‌خواهد؟
خبرگزاری فارس-گروه رادیو و تلویزیون: همه می‌دانیم که رسانههای جمعی نقش بسیار مهمی در ارائه الگو و فرهنگ‌سازی در جامعه برعهده دارند، امروزه تصور خانه‌ای که در آن تلویزیون وجود نداشته باشد، بسیار دور از ذهن است. تلویزیون یکی از پدیده‌های مهم ارتباطی قرن اخیر است که با ارائه و تغییر و تحول در باورها، ارزش‌ها، اخلاق، رفتار و سبک زندگی افراد جامعه به ویژه کودکان، به مثابه الگوهای جدیدی عمل می‌کند که در بسیاری از مواقع، پیشتر و بیشتر سازنده فرهنگ است و یا فرهنگ را دستخوش، از الگوهای قدیمی و سنتی مثل خانواده، مدرسه و دوستان تغییر قرار می‌دهد. بنابراین نباید و نمی‌توان نقش تلویزیون را در اجتماعی شدن و فرهنگ‌پذیری جامعه نادیده گرفت.
یکی از بزرگترین رسالت‌های رسانه ملی امیدآفرینی و انتشار حال خوب میان مردم جامعه است، اتفاقی که اگر به درستی انجام شود تعداد بسیار زیادی از مشکلات و معضلات اجتماعی حل خواهد شد.
*نقش تربیتی رسانه ملی
این تأثیر تاجایی اهمیت دارد که حجت‌الاسلام محمدتقی رهبر قاضی دیوان عالی کشور با اشاره به نقش مهم صدا و سیما در فرهنگ‌سازی، گفته است: « رسانه ملی با اطلاع‌رسانی حقوقی به جوانان و خانواده‌ها نقش موثری در آسیب‌شناسی و فرهنگ‌سازی برای پیشگیری از جرم ایفا می‌کند».
در بررسی نقش تلویزیون در تربیت، «نظریه پرورش» می‌تواند به خوبی زوایای نقش آفرینی تلویزیون را در تربیت نشان دهد. طبق این نظریه، هنگامی که ما از سهم مستقل تلویزیون بحث می‌کنیم، مقصود این است که گسترش برخی دیدگاه‌ها، باورها و نگرش ها و حفظ و نگهداری آنان، می تواند از پیام‌های تلویزیونی و در اثر استفاده زیاد از این رسانه، تحقق یابد.
گربنر که نظریه پرداز این تئوری است، معتقد است بینندگانی که ساعات زیادی را به تماشای تلویزیون می‌پردازند، اطلاعات و ایده‌های خاصی را رده بندی می‌کنند. از نظر تربیتی، آنچه که در اثر تماشای تلویزیون برای مخاطب پدید می‌آید، گربنر آن را «پرورش» می‌نامد. طبق نظریه پرورش، تلویزیون منبع مهمی در تولید ارزش‌های اجتماعی، ایدئولوژی‌ها و دیدگاه‌ها است.
*مخاطب چه می‌خواهد؟
شاید برای ساخت یک برنامه تلویزیونی مهم‌ترین عامل بررسی سلیقه مخاطب باشد، چندی پیش مطلبی در خبرگزاری با فارس با عنوان درباره چهار شگفت‌انگیز! / خندیدن به چه قیمتی؟ منتشر شد، برای واکاوی این مهم تلاش می‌کنیم تا نظرات ذیل این مطلب را بررسی کنیم.
به زبانی دیگر این گزارش بر پایه نظرات مخاطبان خبرگزاری فارس درباره یک برنامه طنز نه چندان با کیفیت نگارش شده است تا از طریق دسته بندی و خوانش آن‌ها(نظرات مخاطبان) بتوانیم به صورت دقیق‌تری سلیقه و رویکرد مخاطبان را درباره برنامه‌های طنز دریافت کنیم.
*به هر چیزی باید خندید؟
یکی از مخاطبین در بخشی از نظرش نوشته است: «مسخره کردن مردم کجاش خنده داره یکم فکرتون و به کار بندازین تا بتونین برنامه مفید بسازیم نه دلقک بازی»
برخی از نظرات هم نگاه مثبتی به این برنامه دارند؛ امین در یکی از نظرات نوشته است: «خیلی هم برنامه خوبی است و باعث خنده مردم میشود و اگر قصد مسخره کردن مردم بود پس چرا از خودشون اجازه میگیرن؟»
اما یکی دیگر از مخاطبان در پاسخ به این مطلب نوشته است:« خییییلی برنامه خوبی است!!!!!!؟؟؟؟ ازهمان تکه‌هایی که ازاین برنامه (لودگی،مسخرگی،نگاه ازبالا به پایین به ویژه بازیگران که به گفته نویسنده مطلب-کاش دست کم دلقک بودند)دیدم، درردیف خجالت آورترین برنامه هاهست.»
تعدادی از نظرات هم شاید از افرادی نزدیک به تیم تولید گذاشته شده باشد، مانند نظری که کاربر فاطمه گذاشته و نوشته است: «عالیه کارتون بچه‌ها با خانواده برنامتون رو میبینیم و شاد میشیم اگه این کامنت‌ها رو میخونین: حسام مهرداد صالح سالار با قدرت ادامه بدید در پناه خدا»
که یک کاربر دیگر در پاسخ نوشته است:«کجای این برنامه مسخره کردن مردم، عالیه!!!!؟؟؟هرچندازمردم هم توقع داشتم تفاوت بین دوربین مخفی تا این مسخره کردن ها را بفهمند!»
*مخاطب حاشیه را می‌فهمد
در یکی از نظرات مخاطبی به حاشیه پیش آمده برای این برنامه و پخش تصاویری غیر اخلاقی هنگام پخش آن اشاره کرده و نوشته است: «واقعا برنامه فوق‌العاده بی‌کیفیت هستش و اصلا باعث خنده و شادی نمیشه. ارزش دیدن و وقت گذاشتن اصلا نداره و بنظر من اون سوتی هم از قصد بوده چون برنامه زنده که نیست و چندین بار تدوین میشه فقط برای اینکه برنامه سر زبان‌ها بیفته».
همچنین محمد رسولی از دیگر مخاطبان فارس نوشته است: «شخصا اسم این برنامه را چهار نفرت انگیز گذاشته‌ام. متاسفانه برنامه‌ای بسیار سخیف و توهین آمیز. توهین به مخاطب و افرادی که در قاب دوربین این اشخاص قرار میگیرند. ای کاش فیلترهای صدا و سیما کارایی بهتری داشتند و اجازه قرار گرفتن هر برنامه‌ای را برای آنتن نمی‌دادند. با سپاس از دقت شما».
کاربر مجتبی هم نوشته است: «با نظرتان کاملا موافقم. نمونه جالب اجرای طنز برنامه سید خندان است که اجرای آقای شهبازی تا کنون خوب جلو رفته و لودگی ندارد.کلی سوژه های جالب در کشور هست که اصلا بهش فکر نشده برای خنداندن مردم.»
کاربر دیگری نوشته است:«بنده از خداوند متعال ۵۰سال عمر گرفتم و در انواع جایگاه‌های متکلم، مخاطب، ارباب رجوع، مسئول پاسخگو و دنیای صنعت، تجارت و ورزش سیر کردم. تا این حد از ابتذال و توهین به مخاطب و مضحکه کردن افراد طرف این بازیگران را ندیده‌ام.
*فرهنگ ایرانی هرچیزی را نمی‌پذیرد
یکی از مخاطبان فارس در دفاع از برنامه «چهار شگفت انگیز» نوشته است:«شما با چه فرمولی به این برنامه فقط به خاطر سبک خاص اون که سالهاست در دنیا استفاده میشه و مخاطبان خودش رو داره می تازید ؟ همه برنامه های تلویزیون میلی باید کاملاً مودبانه و خشک و بی روح باشه وقتی افرادی کودک درونشون رو آزاد می گذارند میشه مسخره بازی و لودگی!!؟»
مخاطب دیگری در پاسخ به این نظر نوشت:«با فرمولی که درکش برای شما سخته. اولا به خاطر سبکش نیست و محتواشه. به خاطر سبک هم بود، سبک مبتذل، محتوای مبتذل تولید میکنه. ثانیا توضیح کافی بود. هر مسخره‌بازی‌ای که در دنیا به اسم دوربین و مخفی و غیره رواج داره نباید در یک جامعه دینی و با فرهنگ احترام و مراعات هم استفاده بشه. اگر شما این مفهوم ساده رو نمی‌فهمی مشکل خودته. اعتراف کردی که از کاملا مؤدب بودن و بزرگانه عمل کردن وحشت داری و هنوز کودک درونت هدایتت میکنه نه عقل درون»
مخاطب دیگری هم ذیل این مطلب نوشت:« اتفاقا منم وقتی دیدم باخودم گفتم اوه این چیه پخش میشه طرف میره مردمو سرکار میذاره و بعد میخنده میخوای بخندی به خودت بخند جناب تو اون قسمت طرف میرفت میگفت اقا ببخشید من خوشحالم فلان اتفاق بی اهمیت برام افتاده بعد اونم میومد تبریک بگه هی مسخره بازیه برید به خودتون بخندید نه مردمی که از روی خوش بینی با چندتا غریبه حرف میزنن و حس خوب میدن بهشون.»
برای ادامه راه شما را دعوت می‌کنم تا باقی نظرات این مطلب را بخوانید، نظرات سفارشی را هم می‌توانید شناسایی کنید تا متوجه صف‌کشی رسانه‌ای تیم تولید هم بشوید.
*«بگو بخند» ورژن جدید «چهارشگفت انگیز»
برنامه جدید «بگو بخند» به تهیه کنندگی مسعود شریعت نیا، کارگردانی شهاب عباسی و اجرای عبدالله روا از سه شنبه ۲ خرداد ماه ساعت ۲۰ روی آنتن شبکه نسیم رفت.
داوران این برنامه بیژن بنفشه خواه، نعیمه نظام دوست، هومن برق نورد و شهرام شکیبا هستند که گروه‌‌های شرکت کننده از تمامی کشور را در عرصه‌های مختلف هنری همچون بازیگری، موسیقی، تئاتر و … در ۴ مرحله رقابتی به داوری می‌گذارند.
اما شاید عجیب‌ترین بخش این برنامه حضور کمدین‌های «چهارشگفت انگیز» در «بگو بخند» است، شبهه مربیانی که می‌توانند طنز «چهارشگفت انگیز» را به کمدین‌های آینده تلویزیون منتقل کنند.
*کلام آخر
اصل صحبت همواره یک نکته مهم است، صدا و سیما می‌تواند بزرگترین فرهنگ‌ساز جامعه باشد، حتی جامعه‌ای که به تماشای برنامه‌های رسانه ملی می‌نشیند می‌تواند ذائقه و سلیقه خود را از تلویزیون و امثال آن گرفته و حتی تا چندی دیگر موافق با پخش این برنامه‌ها باشند اما حتی در آن روز هم فراموش نکنید که همین برنامه‌ها بودند سلیقه افراد جامعه را تغییر داده‌اند.
برنامه‌هایی که اغلب مدام تکرار می‌شوند و تنها با نام تلنت‌شو اجرا و فقط گروه داوران را تغییر می‌دهند؛ رضا استادی منتقد تلویزیون در این رابطه و در مصاحبه با یکی از رسانه‌ها گفته است: «قطعا طنز برای تلویزیون لازم است اما مهم است که برنامه‌های طنز توسط چه کسانی و باچه رویکرد و تنوعی ساخته شود؟ اگر رویه تکرار همین موضوع‌های دستمالی شده باشد که سالهاست در حال تماشای آن هستیم قطعا اتفاق مثبتی نیست اما اگرتصمیم به تحول در این حوزه گرفته شود باید از آن استقبال کرد».
در آخر اینکه رسانههای جمعی مانند تلویزیون، بیشترین ظرفیت را برای فرهنگ‌سازی و اشاعه بهترین رفتارهای انسانی دارند. خندیدن و خنداندن از بهترین کارها و در عین حال از دقیق‌ترین کارهاست. ساخت برنامه‌هایی با محوریت شادی، مانند هر کار بااهمیت دیگری باید به دست کاردان سپرده شود.
پایان پیام/