پوتین: اکثر مبادلات ما با شریکان نزدیک با ارزهای ملی انجام می‌شود
به گزارش گروه بین‌المل خبرگزاری فارس، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه روز جمعه آمارهای جدیدی از مبادلات کشورهای با ارزهای ملی دو کشو ارائه کرد.
روسیه و شرکای تجاری اصلی این کشور مثل چین و هند بعد از اقدام آمریکا و کشورهای غربی در تحریم مسکو به استفاده از ارزهای ملی مانند روبل و یوان روی آوردند.
پوتین گفت: «امروز حدود ۹۰ درصد از مبادلات با کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا با روبل انجام می‌شوند. بیش از ۸۰ درصد مبادلات با چین به روبل و یوان انجام می‌شوند.»
اتحادیه اقتصادی اوراسیا ائتلافی به رهبری روسیه است که پنج کشور پساشوری شامل ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و روسیه را گرد هم می‌آورد.
داده‌هایی که وبگاه خبرگزاری راشاتودی منتشر کرده نشان می‌دهد تجارت دوجانبه میان روسیه و چین بین ماه ژانویه تا مه به بیش از ۹۳ میلیارد دلار رسید. این رقم افزایش ۴۰.۷ درصدی نسبت به یک سال قبل‌تر را نشان می‌دهد.
صادرات چین به مسکو هم نیز ۷۵ درصد رشد کرد. این رقم بیشترین افزایش رقم صادرات چین از زمان آغاز عملیات روسیه در اوکراین محسوب می‌شود و نشان می‌دهد که روسیه با بیشترین سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از شریکان تجاری چین در سطح جهان است.
رئیس‌جمهور روسیه همچنین گفت دولت روسیه در حال اماده کردن مکانیسم‌هایی جدید است تا بتواند پاسخگوی تقاضاهای جدید برای تجارت غیردلاری در مبادلات برون‌مرزی باشد.
ماه گذشته، معاون نخست وزیر روسیه، الکساندر نواک اعلام کرد که مسکو در تجارت انرژی با همه شرکای خارجی خود از ارز ملی استفاده خواهد کرد. او گفت که بیشترین تسویه حساب‌های این حوزه به ارز یوان و روبل انجام می‌شود و مسکو قصد دارد در صادرات انرژی به طور کلی از یورو و دلار دست بردارد.
مسکو و پکن، به ویژه بعد از اقدام کشورهای غربی در تشدید تحریم‌ها علیه روسیه به بهانه جنگ اوکراین هر دو تلاش کرده‌اند وابستگی خود به دلار و یورو را در تجارت بین‌المللی کاهش دهند.
ولادیمیر پوتین پیشنهاد داده که یوان چینی باید در تجارت خارجی روسیه، نه تنها در معاملات با چین، بلکه با کشورهای آفریقا و آمریکای لاتین نیز به طور گسترده‌تر استفاده شود.
سیاست‌گذاران هندی هم در ماه‌های اخیر گام‌هایی در جهت گذار از دلار به روبل و روپیه در تجارت دوجانبه با مسکو برداشته‌اند.
ایالات متحده آمریکا از آغاز قرن بیست و یکم با شور و شوق بیشتری از سلطه‌اش بر نظام مالی دنیا جهت جنگ‌افروزی اقتصادی علیه کشورهای مخالف خود استفاده کرده.
دو دانشمند علوم سیاسی آمریکا به نام‌های «ایان برمر» و «کلیف کوپچان» مفهومی به نام «سلاح‌انگاری امور مالی» (Weaponization of Finance) را برای اشاره به سیاست‌های برخی کشورها در استفاده از نظام‌های مالی به عنوان ابزارهایی برای اعمال دیپلماسی زورمندانه علیه کشورهای مخالف ابداع کرده‌اند.
به باور این دو دانشمند، ایالات متحده آمریکا در حال حاضر به جای توسل به مولفه‌هایِ سنتیِ برتریِ امنیتی خود-شامل ائئلاف‌هایی مانند ناتو و نهادهای چندجانبه مانند بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول- به استفاده از نظام مالی به عنوان سلاح‌هایی برای پیشبرد سیاست خارجی و امنیتی خود رو آورده و از تهدیدِ قطع دسترسی به بازارها و بانک‌های این کشور به عنوان اهرم فشار علیه کشورهای مخالف خود استفاده می‌کند.
اما کارشناسان می‌گویند طی سال‌های اخیر، توسل مفرط آمریکا به تحریم‌ها بدون توجه به اصل حاکمیت مستقل کشورهای دیگر، نشانه‌هایی را پدید آورده مبنی بر اینکه این سلاح دائماً در دستان آمریکا نخواهد بود.
اکنون کارشناسانی در داخل خود آمریکا هشدار می‌دهند که روند فروپاشی نظام تحریم‌ها آغاز شده و در این روند، به ویژه تحریم‌های آمریکا علیه ایران، آن هم به خصوص در دوران ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» اثرگذار بوده است.
«دونالد ترامپ» بعد از به قدرت رسیدن در سال ۲۰۱۶ از تحریم‌ها به نحوی که آشکارا با دولت‌های قبل‌تر از او تفاوت داشت استفاده کرد. موسسه حقوقی «گیبسون دان» که در لس‌آنجلس مستقر است سال ۲۰۲۱ گزارش داد که طبق داده‌های گردآوری‌شده توسط این موسسه، دولت ترامپ در دوران ۴ ساله خود در کاخ سفید بیش از ۳۹۰۰ اقدام تحریمی مجزا علیه طرف‌های مختلف انجام داده است.
بعد از اتمام دوران ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ»، وزارت خزانهداری آمریکا در دولت «جو بایدن» رسماً اعتراف کرد که نحوه استفاده دولت قبلی آمریکا از تحریم‌ها به تضعیف سلطه آمریکا بر نظام مالی دنیا منجر شده است. خزانهداری آمریکا اکتبر ۲۰۲۱ گزارشی رسمی منتشر کرد که نشان می‌داد استفاده از تحریم‌ها از سال ۲۰۰۰ به این سو ۹۳۳ درصد افزایش پیدا کرده و به خصوص در دوران ترامپ موجب کاهش استفاده از دلار، حتی از سوی متحدان آمریکا شده است.
در بخشی از گزارش خزانهداری آمریکا آمده است: «دشمنان آمریکا-و برخی از متحدانمان- همین حالا در حال کاهش دادن استفاده از دلار و تماس خودشان با نظام مالی آمریکا در تراکنش‌های برون‌مرزی هستند. با آنکه چنین تغییراتی دلایل متعددی فراتر از تحریم‌های مالی آمریکا دارند، بایستی نسبت به اینکه چنین روندهایی ممکن است اثربخشی تحریم‌های ما را از بین ببرند هوشیار باشیم.»
شاید تنها اشاره به تسریع روند دلارزدایی از اقتصاد روسیه از سال ۲۰۱۸ به این سو مثال خوبی باشد برای توضیح درباره نقشی که دولت ترامپ در تضعیف جایگاه نظام مالی آمریکا داشته؛ گزارش اکونومیست در ژانویه ۲۰۲۰ حاکی است بانک مرکزی روسیه از سال ۲۰۱۸ دارایی‌های خودش از اوراق قرضه خزانهداری آمریکا را از نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار به زیر ۱۰ میلیارد دلار رساند (نقل از اکونومیست، ژانویه ۲۰۲۰). این روند از آن زمان به بعد هم با همین سرعت ادامه پیدا کرد، به گونه‌ای که اول بهمن‌ماه همین امسال گزارش شد روسیه سهم خود را از سرمایه‌گذاری در بدهی‌های آمریکا در ماه نوامبر به میزان ۱.۳ میلیارد دلار کاهش داده و و به ۲.۴ میلیارد دلار رسانده است.
رئیس بانک مرکزی روسیه یکی از دلایل حرکت به سوی دلارزدایی از اقتصاد کشورش را تحریم‌ها دانسته و گفته بود: «احساس می‌کنم فضای جهانی در حال تغییر است. به تدریج داریم به سمت یک نظام پولی چند ارزی در دنیا حرکت می‌کنیم.» این اظهارات رئیس بانک مرکزی روسیه با اظهارات «مارک کارنی»، رئیس بانک انگلستان همخوان است که آگوست ۲۰۲۰ پیش‌بینی کرد که نظام مالی دلارمحور دوام چندانی نخواهد داشت.
طبق گفته کارشناسان، جرقه تلاش‌ها برای ایجاد قطب‌های جدید در نظام مالی دنیا بعد از اخراج ایران از سامانه سوئیفت زده شد. اما در نهایت، اندازه اقتصاد ایران به گونه‌ای نبود که اقتصادهای بزرگ‌تر جهان شرق و شرکای تجاری آنها در اروپا را به دنبال کردن جدی این مسیر ترغیب کند. به همین دلیل است که اکنون تحریم‌ها علیه روسیه قابلیت تغییر دادن میدان بازی را دارند. این واقعیت که تحریم‌های گسترده و جامع قرار نیست همیشه شمشیری باشند که علیه جهان جنوب به بیرون کشیده می‌شوند احتمالاً باعث خواهد شد مجموعه‌ای از کشورهای ثروتمندتر در جستجوی تضعیف سلاح تحریم‌ها برآیند.
مقاوم‌ترین بخش نظام مالی غرب‌محور احتمالاً دلار آمریکا خواهد بود. بسیاری اشاره کرده‌اند که ارز ذخیره‌ای دنیا تنها یک بار در تاریخ جهان عوض شده است. با این حال، بر پایه برخی شواهد می‌توان گفت که حفظ جایگاه دلار هم تضمین‌شده نیست. در واقع، طبق گزارش صندوق جهانی پول، سهم دلار از ارز دخیره‌ای دنیا به ۵۲ درصد کاهش یافته که کمترین رقم در ۲۵ سال اخیر است.
برخی از کارشناسان در ماه‌ها و سال‌های گذشته هشدار داده‌اند که اتکای بیش از اندازه آمریکا به تحریم‌ها برای پیشبرد مسائل سیاست خارجی و امنیتی این کشور باعث تضعیف جایگاه دلار شده و در نتیجه تغییر ارز ذخیره‌ای دنیا اتفاقی دور از ذهن نیست و ممکن است در آینده‌ای نه چندان دور رخ دهد.
ولادیمیر پوتین، هنگام آغاز عملیات روسیه در اوکراین، یکی از اهداف مسکو را «غیرنظامی کردن اوکراین» اعلام کرده بود. اینکه آیا او به این هدف خواهد رسید یا نه مسئله‌ای است که در آینده احتمالاً نه چندان دور مشخص خواهد شد، اما عملیات روسیه ممکن است در تحولی بسیار راهبردی‌تر به غیرنظامی کردن سیستم مالی دنیا هم منجر شود.
در حال تکمیل…