توقف آمار صعودی بهره‌وری واگنهای باری/ ضرورت ارتقای عملکرد ناوگان
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، بررسی آمار عملکرد دولت دوازدهم در حوزه حمل و نقل، خصوصا حمل و نقل ریلی به عنوان یکی از مهم‌ترین مدل‌های حمل و نقل در کشور نشان می دهد که نه تنها در ۸ سال گذشته بر خلاف تاکیدات اسناد بالادستی و سیاست‌های کلی نظام، توجهی ویژه به این بخش مهم از اقتصاد نشده است، بلکه می‌توان ادعا کرد که در ۳ سال اخیر، این بخش مهم از حمل و نقل کشور، مورد غفلت و بی توجهی قرار گرفته و افت در شاخص‌های عملکردی آن محسوس است. جایگاه ریل در اقتصاد ملی همچنان نامطلوب است بخش حمل‌ونقل ریلی از مهم‌ترین زیرساخت‌های اقتصادی مورد نیاز در کشورهای دارای مساحت زیاد و با اندازه اقتصاد بزرگ است، بدون کارکرد درست این بخش، تقریباً هیچ یک از کشورهای پهناور دنیا نمی‌تواند صاحب اقتصاد بزرگی باشد، به بیان دقیق‌تر، توسعه کافی زیرساخت و ناوگان در این بخش و بهره‌برداری درست از آنها، می‌تواند از طریق کاهش بهای تمام شده محصولات و خدمات تولیدی کشورها موجب افزایش قدرت رقابت فعالان اقتصادی آنها شود. در قوانین و اسناد بالادستی اقتصادی-اجتماعی ایران، طی ۱۵ سال گذشته، هدف‌گذاری‌های نسبتاً خوبی برای توسعه بخش ریلی و افزایش سهم این بخش در حمل بار و مسافر برون‌شهری به ترتیب تا ۳۰ درصد و ۲۰ درصد از کل حمل‌ونقل کشور تعریف شده بود اما متأسفانه هیچ یک از دولت‌‌های کشور در این دوران، موفق به رشد دادن سهم این بخش از وضع زمان تحویل‌گرفتن آن نشده‌اند. کارنامه دولت تدبیر و امید نیز در این زمینه، اگر چه در مقاطعی با رشدهای اندکی در برخی ابعاد مثلاً در توسعه شبکه موجه بوده است، اما مجموعاً با افت و خیز رفتار کرده و این دولت نتوانسته است جایگاه این بخش را در اقتصاد ملی به هدف‌گذاری مد نظر نزدیک‌تر کند. * توقف آمار صعودی بهره‌وری واگنهای باری یکی از شاخص هایی که می تواند در بررسی میزان عملکرد دولت در حوزه حمل و نقل ریلی راهگشا باشد، شاخص بهره‌وری واگنهای باری موجود در شبکه حمل و نقل ریلی کشور است، بهره‌وری واگنهای باری را با شاخص‌های مختلفی می‌توان نمایش داد. یکی از مهم‌ترین این شاخص‌ها، مقدار عملکرد حمل بار سالانه هر واگن باری بر حسب تن کیلومتر است، این شاخص در فاصله سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ با افزایش از مقدار ۹۶۱ هزار تن کیلومتر تا ۱ میلیون و ۲۸۵ هزار تن کیلومتر، حدود ۳۴ درصد رشد داشته است که خوشبختانه رشد خوبی به حساب می‌آید، در عین حال روند رشد این شاخص در دو سال پایانی دولت یعنی از ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹، متوقف شده و حتی حدود ۱ درصد افت را نشان می‌دهد. مقدار این شاخص در کشورهای توسعه یافته به مراتب بیشتر است و تعداد زیادی از چنین کشورهایی توانسته‌اند برای سالیان متمادی مقدار آن را در سطحی بیش از سالانه ۳ میلیون تن کیلومتر به ازای هر واگن باری نگه دارند. لازم به ذکر است که در سال ۱۳۹۹ و در پی شیوع ویروس کرونا، با کاهش تعداد قطارهای مسافری و در نتیجه خلوت‌تر شدن شبکه ریلی مواجه شدیم و به‌همین دلیل انتظار می‌رفت شرکت راه‌آهن از این فرصت برای افزایش عملکرد و بهره‌وری واگنهای باری استفاده کند که متأسفانه این انتظار محقق نشد. در نمودار زیر میزان افت این شاخص در بازه زمانی بعد از سال ۱۳۹۷ قابل مشاهده است؛ لازم به ذکر است که در این سال، تغییر در ساختار مدیریتی وزارت راه و طبیعتا تغییر در شبکه مدیران شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران به صورت توامان اتفاق افتاد. * بهره‌وری شبکه ریلی ایران حتی در بهترین سال‌ها هم یک سوم میانگین جهانی بود در همین رابطه، محمد جواد شاهجویی، کارشناس اقتصاد حمل و نقل به خبرنگار فارس می‌گوید: طی سال‌های ۹۲ تا ۹۷ در مجموع، راه‌آهن نسبت به گذشته خود در حال پیشرفت در شاخص‌های عملکردی بود، اما از سال ۹۷ به بعد مجموعه شاخص‌های عملکردی از جمله میزان بهره‌وری واگن های باری، میزان بهره وری واگنهای مسافری، تعداد لکوموتیوهای فعال، بهره وری شبکه خطوط و در نهایت میزان عملکرد کل شبکه حمل و نقل ریلی کشور با کاهش مواجه شد. وی اظهار داشت: ذکر این نکته هم ضروری است که حتی در سال ۹۷ که به عبارتی بهترین سال ریلی کشور از نظر میزان عملکرد بود نیز، در مقایسه با مجموعه کشورهای های ریلی دنیا، میزان عملکرد شبکه حمل و نقل ریلی کشور، یک سوم بود. این کارشناس اقتصاد حمل و نقل توضیح داد: به بیان دیگر حتی در بهترین سال ریلی کشور، هنوز هم فاصله معنا‌داری با میانگین کشورهای دنیا داشتیم، این شکاف با کشورهای پیشروی ریلی به مراتب بیشتر بود به طوری که مثلا بهره‌وری شبکه ریلی کشور مثل چین ۱۰ برابر شبکه ریلی ایران بود. انتهای پیام/