جنگ افغانستان؛ شکستی که به نام بایدن ثبت شد
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، گرچه چهار رئیس‌جمهور آمریکا در وضع کنونی افغانستان سهیم هستند، اما تلاش پایانی بایدن برای خروج آمریکا از باتلاق افغانستان که دولت بوش در سال ۲۰۰۱ آغازگر آن بود، به قدری تحقرآمیز بوده که هیچ یک از آنها حاضر نیست مسئولیت آن را بپذیرد. بایدن در سخنرانی روز دوشنبه خود از زیر بار مسئولیت صحنه‌ای که امروز افغانستان با آن مواجه است، شانه خالی کرد و تسلط سریع و کامل طالبان بر افغانستان را با اشاره به توافق دولت ترامپ با طالبان به گردن سلف خود انداخت، از «اشرف غنی» رئیس‌جمهور متواری افغانستان ابراز ناامیدی کرد و بابت عملکرد نیروهای امنیت ملی افغانستان که تا همین چند هفته قبل می‌گفت قادر به حفظ کشور هستند، تاسف خورد. اما تلاش او برای تلقین این ایده که این بهترین تصمیمی بوده که می‌توانسته اتخاذ کند، باعث کم‌رنگ شدن این شکست و بی‌اخلاقی آمریکا و کاهش انتقادها و فشار افکار عمومی در داخل و خارج این کشور نشده و در روزهای گذشته جمهوری‌خواهان که به دنبال بهره بردن از این بحران سیاست خارجی دولت جوان بایدن به نفع خود در انتخابات ریاست‌جمهوری آتی هستند به شدت وی را مورد حملات لفظی قرار داده‌اند و در این بین بایدن حتی در میان دموکرات‌ها هم حامی جدی نداشته است. حتی دونالد ترامپ هم که ابتدا از برنامه بایدن برای خروج نظامیان آمریکایی استقبال کرده بود، به منتقد این روزهای وی تبدیل شده و گفته که او به دلیل افتضاح افغانستان باید استعفا کند. تصمیمات رئیس‌جمهور ایالات متحده برای خارج کردن عجولانه و بی‌برنامه نظامیان این کشور از افغانستان که منجر به سقوط دولت کابل و تسلط طالبان شد، حتی از سوی مردم آمریکا نیز مورد تایید قرار نگرفت. نظرسنجی جدیدی که که توسط گروه «ترافالگار» انجام شده، نشان داد که ۶۹ درصد از مردم آمریکا از تصمیمات بایدن درخصوص افغانستان و خروج از این کشور ناراضی هستند و فقط ۲۳ درصد از شرکت‌کنندگان عملکرد او را تایید می‌کنند. ادعاهای بایدن و مقام‌های دولتش در توجیه عملکردشان بایدن در سخنرانی خود از کاخ سفید بعد از تسلط طالبان بر کابل، به شدت از برنامه خروج از افغانستان دفاع کرد و گفت: می‌دانم تصمیم من مورد انتقاد قرار خواهد گرفت، اما ترجیح می‌دهم آن انتقاد را به جان بخرم تا این که این (خروج از افغانستان) را به رئیس‌جمهور پنجم منتقل کنم. او در ادامه علیرغم این که ایالات متحده در دو دهه گذشته به دنبال دموکراتیزه کردن افغانستان با پیروی از مدل آمریکا بود، مدعی شد مأموریت واشنگتن در افغانستان هیچ‌گاه ملت‌سازی یا ایجاد دموکراسی نبود. «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید که «برِت برون» مشاور امور تعاملات جهانی «باراک اوباما» از بایدن خواسته او را به دلیل بی‌کفایتی و رساندن افغانستان به وضعیت کنونی برکنار کند، با رد انتقادها در آمریکا و در دفاع از عملکرد دولت بایدن گفت خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان بهترین گزینه برای اجتناب از ادامه جنگ آمریکا در این کشور برای سه دهه بود. او با تکرار سخنان بایدن، مدعی شد: «به رغم این حقیقت که ما ۲۰ سال و ده‌ها میلیارد دلار (در افغانستان برای ارتش این کشور) هزینه کردیم، نمی‌توانستیم به آنها برای جنگیدن اراده بدهیم و آنها هم تصمیم گرفتند که چنین کاری نکنند». اصرار واشنگتن بر رد احتمال تصرف کابل و تکرار تجربه ویتنام سخنرانی حق به جانب روز سه‌شنبه بایدن، برای بسیاری یادآور لحن محکم او حدود پنج هفته قبل بود که با خوشبینی درباره آنچه که ممکن است با نزدیک شدن مهلت خروج در ۳۱ اوت (نهم شهریور) در افغانستان رخ دهد، حرف زده بود. بایدن گفته بود که تخلیه تحقیرآمیز آمریکا از ویتنام حدود نیم قرن قبل و صحنه خارج کردن مردم و نجات آنها [با بالگرد] از پشت بام سفارت آمریکا تکرار نخواهد شد. اما روز دوشنبه تصاویری تراژیک از کابل مخابره شد که مانند تجربه آمریکا از سایگون ویتنام بود. هزاران شهروند افغان که بسیاری از آنها به عنوان مترجم و دستیار به نیروهای آمریکایی کمک کرده بودند در فرودگاه کابل جمع شدند. در تصاویری دلخراش برخی از آنها که تلاش کردند ناامیدانه با قرار گرفتن در محل چرخ یک هواپیمای آمریکایی از افغانستان خارج شوند، روی زمین سقوط کردند و جان باختند. بایدن همین یک ماه قبل هم به رغم برآورد جامعه اطلاعاتی آمریکا که از تصرف قریب‌الوقوع کابل بعد از خروج نظامیان آمریکایی خبر می‌داد، مدعی بود که ۷۵ هزار طالب در مقابل ارتش ۳۰۰ هزار نفری افغانستان که آمریکا آنها را مانند هر ارتش مجهزی در جهان آموزش داده و تجهیز کرده شانسی برای موفقیت ندارند. مقام‌های دولت بایدن به رغم آگاهی از توان ارتش افغانستان و از وضعیت جنگی و روانی آن مدعی بودند نیروهای افغانستانی قادر به ممانعت از پیشروی طالبان هستند و خطر قریب‌الوقوعی متوجه کابل نیست. «جان کربی» سخنگوی پنتاگون شامگاه جمعه در کنفرانس خبری خود مدعی شد کابل در حال حاضر با خطر فوری مواجه نیست و گفت: «سرعت پیشروی زمینی طالبان به این معنا نیست که برتری‌هایی که نیروهای دولتی افغانستان دارند، وجود ندارد. همچنان اعتقاد داریم که نیروهای افغانستانی قادر به برتری زمینی بوده و ما به حمایت هوایی از آنها ادامه خواهیم داد.» انتقادهای داخلی و خارجی از خروج غیرمسئولانه آمریکا از افغانستان در روزهای گذشته بسیاری از جمهوری‌خواهان که یک سال پیش از تصمیم ترامپ برای خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان حمایت کرده بودند، بایدن را مورد حمله لفظی قرار داده‌اند. «برایان تایلر کوهن» یک چهره رسانه‌ای در آمریکا خبر داد که حزب جمهوری‌خواه یک صفحه از وبسایت اینترنتی این حزب با موضوع افغانستان و مواضع دولت دونالد ترامپ درباره لزوم خروج آمریکا از این کشور را حذف کرد. او به جمهوری‌خواهان موضع دولت ترامپ در امضای توافق با طالبان و اعمال فشار دولت سابق آمریکا به دولت افغانستان برای آزادی زندانیان طالبان را یادآوری کرد. «میچ مک‌کانل» رهبر جمهوری‌خواهان سنا که از ابتدا حامی حفظ نظامیان آمریکایی در افغانستان بود هم با بیان این که در نشست‌های نظامی که او در آنها شرکت داشت مسئله توانایی طالبان در به دست گرفتن دوباره قدرت مطرح بود، از بایدن انتقاد کرد. این سناتور آمریکایی همچنین در توییتی پیش از تسلط طالبان بر کابل، با بیان این که افغانستان به سمت یک فاجعه عظیم، قابل پیش‌بینی و پیشگیری می‌رود، افزود دولت بایدن مقام‌های آمریکایی را در موقعیت ضعفی قرار داده که از افراط‌گراها خواهش کنند در حالی که برای تسخیر کابل آماده می‌شوند، از سفارت آمریکا چشم‌پوشی کنند. «آدام کینزینگر» نماینده جمهوری‌خواه کنگره که از کهنه‌سربازانی است که در جنگ افغانستان حضور داشته، در مصاحبه‌ای گفت هرج و مرج در کابل باعث شد سایگون شبیه دنیای دیزنی به نظر برسد. نتیجه نهایی این است که بسیاری از آمریکا ناامید خواهند شد. او در ادامه گفت: ما قطعاً دوباره در جایی درگیر جنگ خواهیم شد. چگونه می‌توانیم مردم محلی را متقاعد کنیم که کار را به نتیجه خواهیم رساند، وقتی آنها (مردم افغانستان) را رها کردیم؟ «کوین مک کارتی» رهبر اقلیت جمهوری‌خواهان مجلس نمایندگان آمریکا هم خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان را «ناشیانه» توصیف کرد. وی در پیامی توییتری نوشت: «من به شدت از سوء مدیریت دولت بایدن در خروج ناشیانه از افغانستان نگران هستم. همچون خروج شکست‌خورده وی از عراق، این نیز برای ملت ما شرم‌آور است». «تام کاتن» سناتور جمهور‌خواه روز شنبه قبل از ورود طالبان به کابل، در پیامی توییتری نوشت: «شکست مفتضحانه در افغانستان قابل پیش‌بینی نبود، پیش‌بینی شده بود. عقب‌نشینی بدون برنامه‌ریزی جو بایدن در حال حاضر موجب تحقیر آمریکا شده و هزاران آمریکایی که در کابل هستند را در معرض خطر قرار داده است. کاتن در ادامه از رئیس‌جمهور آمریکا خواست تا زمان تأمین امنیت کارکنان آمریکایی، «تمامی مبارزان طالبان» در نزدیکی کابل را نابود کند. «بن ساس» سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی جو بایدن و دونالد ترامپ را به دلیل «دکترین ضعف» که به گفته وی منجر به وضعیت کنونی در افغانستان شده است، مورد انتقاد قرار داد. جورج بوش پسر که در زمان ریاست‌جمهوری او آمریکا جنگ اشغالگرانه علیه افغانستان را آغاز کرد، با انتشار یک بیانیه اعلام کرد که با «اندوه عمیق!» حوادث این کشور را تماشا می‌کند. «دیوید پترائوس» ژنرال بازنشسته ارتش آمریکا و مدیر سابق سیا که قبلاً به عنوان فرمانده ارشد آمریکایی در افغانستان خدمت می‌کرد، گفت که پیشرفت‌های طالبان نشان داد که تصمیم برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان یک اشتباه جدی بود. «مایک پامپئو» در مصاحبه با شبکه «فاکس نیوز» مدعی شد او و دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا «مدل‌های بازدارندگی» متعدد و قابل اجرایی را در نظر داشتند تا از وقوع آنچه امروز در افغانستان رخ داده، جلوگیری شود. او گفت نگرانی واقعی در افغانستان متوجه طالبان نیست بلکه بیم اصلی از این است که بازگشت آنها به قدرت زمینه را برای حضور دوباره القاعده و همچنین داعش فراهم کند. دیدار پامپئو با عبدالغنی برادر در دوره ترامپ «جان بولتون» مشاور امنیت ملی سابق آمریکا هم گفت که خروج فاجعه‌بار آمریکا از افغانستان به عنوان رویکرد مشترک دونالد ترامپ و جو بایدن در تاریخ ثبت خواهد شد. «بن والاس» وزیر دفاع انگلیس هم با انتقاد از رویکرد آمریکا در خصوص خروج نظامیان از افغانستان، سعی کرد مسئولیت لندن و خیانت به افغانستان را رد کند. وی مدعی شد هنگامی که آمریکا قصد خروج از افغانستان را اعلام کرد، جانشینی برای خود در این کشور مشخص نکرد و نیروهای انگلیسی به تنهایی قادر به مدیریت اوضاع نبودند. نمایندگان پارلمان انگلیس که از زمان حمله آمریکا به افغانستان عضو این مجلس بوده‌اند اعلام کردند، تصمیم لندن برای قطع حمایت نظامی از دولت مستقر در کابل، تمامی «دستاوردهای» دو دهه قبل را از بین می‌برد. «جانی مرسر» که چند ماه پیش از سمت مشاور وزیر دفاع استعفا کرد به بی‌بی‌سی گفت: «فکر می‌کنم مشاهده نابودی تمام آنچه اینقدر سخت برای به دست آوردن آن و ایجادش در افغانستان تلاش کرده‌ایم به شدت تحقیرآمیز است». «تام تانگنهات» رئیس کمیته امور خارجه پارلمان انگلیس گفت بحران فعلی را می‌توان نتیجه اشتباهات تک تک سه رئیس‌جمهور قبلی آمریکا دانست. «فیلیپ هاموند» وزیر خارجه اسبق انگلیس هم انگشت اتهام را به سمت واشنگتن نشانه گرفت و در گفت‌وگو با رادیو تایمز گفت: «فکر می‌کنم که باید صادقانه گفت خروج در این مقطع زمانی نتیجه یک سوءقضاوت از سوی بایدن بوده است». «ماتئو رنزی» نخست‌وزیر پیشین ایتالیا نیز از کسانی بود که از بایدن به دلیل بی‌برنامگی در خروج انتقاد کرد و گفت که معتقد است رئیس‌جمهور آمریکا اشتباهی تاریخی را در افغانستان مرتکب شد. «ضمیر کابلوف» نماینده ویژه ریاست‌جمهوری روسیه در امور افغانستان در سخنانی در یک بحث آنلاین در اندیشکده روسی «صندوق دیپلماسی عمومی گورچاکوف» گفت وضعیت وخیم کنونی در افغانستان ناشی از اشتباهات استراتژیک ایالات متحده و متحدانش است. کابلوف افزود: ایالات متحده زمانی که به جای کمک به بهبود وضعیت این کشور، به ایجاد شبکه پایگاه‌های نظامی در خاک افغانستان اقدام کرد، یک اشتباه بزرگ مرتکب شد. «ماریا زاخارووا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه هم در واکنش به تحولات اخیر افغانستان گفت که جهان با وحشت نظاره‌گر پیامد یکی دیگر از تجارب تاریخی واشنگتن است. رسانه چینی «سی‌جی‌تی‌ان» نوشت تحولات افغانستان نشان داد که آمریکا غیرقابل اعتماد و فاسد است و مسئول وقایع افغانستان و تجزیه احتمالی این کشور خواهد بود. در این تحلیل گفته شده برنامه خروج نظامی آمریکا در حالی که به دلایل زیادی مدتی طولانی به تاخیر افتاده بود اما بسیار غیرمسئولانه انجام شد زیرا این امر فقط طالبان را تشویق کرد تا فوراً حمله کنند و خلاء امنیتی ایجاد شده توسط ایالات متحده را پر کنند. بنابراین به نظر می‌رسد که دولت آمریکا تصمیم گرفت افغانستان را به دلایل نامشخص و غیر مرتبط با اهداف اعلام شده ترک کند. «وانگ یی» وزیر خارجه چین در پاسخ به تماس تلفنی «آنتونی بلینکن» همتای آمریکایی خود، خروج عجولانه این کشور از افغانستان را محکوم کرد. وانگ گفت که خروج بی‌قاعده و سریع نظامیان آمریکایی از افغانستان «تأثیرات منفی جدی» در افغانستان خواهد داشت و تاکید کرد واقعیت‌های میدانی در افغانستان نشان داد که یک مدل خارجی را نباید خودسرانه در کشوری که شرایط تاریخی و فرهنگی متفاوتی دارد، به کار برد. نحوه خروج آمریکا از افغانستان حتی مورد انتقاد مقام‌های پیشین متحد صهیونیست واشنگتن هم قرار گرفت. «عاموس یدلین» رئیس پیشین اطلاعات نظامی ارتش رژیم صهیونیستی در واکنش گفت، این عقب‌نشینی همانطور که به تصویر کشیده شده یک «فرار تحقیرآمیز» است. «یوسی کوپرواسر» ژنرال بازنشسته صهیونیست هم گفت: سرعت فروپاشی دولت افغانستان دلیلی دیگر بر سختی‌ای است که غرب به صورت کلی و اطلاعات آمریکا به صورت ویژه در درک جهان اسلام با آن روبروست. «عاموس گلعاد» رئیس پیشین بخش تحقیقات در سازمان اطلاعات ارتش رژیم صهیونیستی نیز تصریح کرد: شاهد شکست فجیع اطلاعات آمریکا در طول مرحله تصمیم‌گیری‌ها هستیم و ما باید واقعا بیدار باشیم تا اینها در منطقه ما رخ ندهد. رسانه‌های رژیم صهیونیستی هم در این باره گزارش کردند، خروح آمریکایی‌ها از افغانستان آنطور که دولت آمریکا می‌گوید عقب‌نشینی نبوده بلکه فرار بوده است. کانال ۱۳ تلویزیون رژیم صهیونیستی در این خصوص گزارش داد خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان و رها کردن کسانی که با آنها در افغانستان همکاری می‌کردند، برای تمام متحدان آمریکا در غرب آسیا وحشتناک و رعب‌آور است. «این خبر بدی برای اسرائیل است، بیایید به این حقیقت عادت کنیم ممکن است در برابر ایران تنها باشیم. برای این دولت (آمریکا) این موضوع مهم نیست. این اتفاق بسیار سختی است و باید ما را نگران کند». کانال ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی هم اعلام کرد: آمریکا ۸۸ میلیارد دلار در طول ۲۰ سال برای ارتش افغانستان خرج کرد، این یک داستان وحشتناک است. همه این پول‌ها ظرف یک ماه از بین رفت. این یک نمونه و نماد است که نیروهای ضد آمریکا در منطقه به آن اشاره می‌کنند، هر کسی که به آمریکا تکیه کند عاقبتش این است، خودش را تنها و در معرض انتقام از طرفی مانند طالبان می‌یابد. انتهای پیام/