خاطره‌بازی در قدیمی‌ترین کافههای تهران
کافه‌ها از قدیم، همواره بخشی از خاطرات مردم را رقم می‌زنند. کافههای قدیمی تهران از جمله مکان‌های خاطره‌انگیزی است که آشنایی با آن‌ها قطعا لذت‌بخش خواهد بود.
کافه‌ها همیشه مکانی برای گذراندن اوقات فراغت، هم‌صحبتی و دورهمی، به دور از دغدغه‌ها بود‌ه‌اند و بخشی از هویت فرهنگی هر جامعه‌ای به شمار می‌آمده‌اند. برخلاف امروز که هزاران کافه در پایتخت فعالیت می‌کنند، کافههای قدیمی تهران در ۱۰۰ سال گذشته محدود بودند. این کافه‌ها به‌دلیل قدمت، خاطره‌انگیزی و شخصیت‌های فرهیخته‌ای که در آن‌ها وقت می‌گذراندند، ارزش تاریخی و فرهنگی زیادی در میان مردم دارند. در این مقاله به معرفی قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین آن‌ها پرداخته‌ایم.کافههای قدیمی تهران کدامند؟کافه لقانطهکافه نادریکافه گل رضاییهکافه قنادی فرانسهکافه قنادی لردکافه قنادی اوریانتکافه قنادی مینیونکافه قنادی فردوسیکافه فیروزکافه شهرداریکافه رستوران کوچینیکافه ماسکوتکافه لقانطه منبع عکس: cafeyab.comکافه لقانطه نخستین کافه در ایران است که در سال ۱۲۸۵ در دوره مظفرالدین شاه، توسط «غلامحسین خان مولایی» که از دانشجویان ایرانی در پاریس بود، در خیابان باب همایون تهران و به سبک کافههای اروپا تاسیس شد. این کافه در زمان مشروطه برای روشنفکران به یک پاتوق تبدیل شد. نام کافه لقانطه در زبان ترکی عثمانی به معنی کافه است.کافه لقانطه نخستین کافه ایران است که در سال ۱۲۸۵ تاسیس شددر ورودی کافه حوض کاشی‌کاری و زیبایی روی سنگ‌فرش پیاده‌راه ساخته شده بود که آب فواره آن از نهرآب کنار پیاده‌راه تامین می‌شد. دور حوض نیز با گلدان‌های پر از گل و گیاهان زینتی تزئین شده بود. این کافه در روزهای گرم تابستان امکان نشستن در فضای باز روبه‌روی کافه را برای مشتریان فراهم می‌کرد.از نکات جالب درباره کافه لقانطه، داشتن شعبه‌های مختلف در سطح شهر است. شعبه دوم این کافه در سال ۱۳۰۰ در باغ نظامیه یا عمات میرزا آقاخان نوری، شعبه سوم روبه‌روی میدان بهارستان و شعبه چهارم در خیابان لاله‌زار و در کنار سینما مترو پل شروع به کار کرد.کافه لقانطه منوی مشهوری داشت که قیمت‌های آن گران به‌حساب می‌آمد و مشتریان آن در بیشتر مواقع ثروتمندان و سیاست‌مداران و نویسندگان بودند که با کالسکه یا درشکه به کافه می‌آمدند و تا نیمه‌های شب در این کافه به خوش‌گذرانی می‌پرداختند. اولین بستنی پایتخت در کافه لقانطه سرو شد. بستنی زعفرانی سنتی پسته‌ای، فالوده و قهوه قجر از محبوب‌ترین گزینه‌های منوی کافه لقانطه بودند و هستند. علاوه بر این‌ها، انواع شربت مانند شربت بهلیمو، سکنجبین، آلبالو، ریواس و البته چای، قهوه فرانسه و اسپرسو، شیرکاکائو و قلیان نیز در منوی کافه دیده می‌شود که می‌توانید در کنار یک موسیقی اصیل و قدیمی در فضا و چیدمان خاطره‌انگیز کافه لقانطه، از سرو نوشیدنی و غذای خود لذت ببرید.کافه‌ای که امروز در در باغ موزه قصر فعالیت می‌کند، با همان چیدمان و همان منو خاطره‌انگیز و قدیمی، در سال ۱۳۹۶ برای زنده نگه داشتن نام و یاد کافه لقانطه شروع به‌کار کرده است.آدرس: تهران، انتهای خیابان مطهری، بعد از تقاطع خیابان شریعتی، باغ موزه قصر (مشاهده روی نقشه)ساعات کار: همه روزه به‌جز شنبه‌ها ۸:۳۰ تا ۲۳:۳۰شماره تماس: ۸۸۴۴۲۲۹۹(۰۲۱)کافه نادریمنبع عکس: tehran.irشاید کمتر کسی است که نام کافه نادری به گوشش نخورده باشد. این کافه به‌رغم محیط ساده و بی‌آلایش، از محبوب‌ترین پاتوق‌های خاطره انگیز و پر حس و حال پایتخت است.کافه نادری از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین کافههای تهران است که در سال ۱۳۰۶ توسط «خاچیک مادیکیانس» که یک مهاجر ارمنی بود، به سبک معماری باوهاس آلمان طراحی و افتتاح شد. این مکان ابتدا یک شیرینی‌پزی بود و به مرور زمان تصمیم گرفته‌شد که در بالای آن کافه و هتل نیز راه‌اندازی شود.کافه نادری پاتوق افراد زیادی به‌خصوص شاعران، نویسندگان و روشنفکران بوده است که خاطرات خود را در آن رقم زده‌اند و همین موضوع یکی از دلایل خاطره‌انگیز شدن این کافه است. از جمله این افراد می‌توان به صادق هدایت، بزرگ علوی، احمد شاملو، جلال‌آل‌احمد، نیما یوشیج، سیمین دانشور، احمد فردید، نصرت رحمانی و اخوان ثالث اشاره کرد. در یکی از دیوارهای این کافه که دیوار مشاهیر نام دارد، عکس‌های این نویسندگان و شاعران نصب شده است.از دلایل دیگر محبوبیت کافه نادری منوی جدید و متفاوت آن در میان کافههای دیگر بود. در این منو غذاهای فرنگی بیفتک، شاتوبریان، بیف استراگانف و نوشیدنی‌های خوش‌طعمی چون قهوه ترک، قهوه فرانسه و کافه گلاسه و البته بستنی به چشم می‌خورد. شاتوبریان معروف‌ترین غذای کافه نادری است که پیشنهاد می‌شود اگر به این کافه سرزدید، حتما آن را امتحان کنید. در این کافه علاوه بر غذاهای فرنگی، غذاهای ایرانی نیز سرو می‌شود.کافه نادری دارای دو سالن و یک حیاط پشتی است؛ سالن اول برای سرو نوشیدنی‌ها، دسر و بستنی و سالن دوم برای سرو غذا اختصاص داده شده است. این دو سالن درمجموع گنجایش ۱۴۰ نفر را دارد.آدرس: تهران، خیابان جمهوری، ضلع شرقی پل حافظ، نرسیده به چهارراه استانبول، پلاک ۵۲۴ (مشاهده روی نقشه)ساعات کار: ۱۰ تا ۱۹شماره تماس: ۶۶۷۲۰۷۹۱(۰۲۱)کافه گل رضاییهمنبع عکس: seeiran.irکافه گل رضاییه یکی از کافههای خاطره‌انگیز و قدیمی پایتخت است که ثبت میراث فرهنگی شده است. این کافه در سال ۱۳۱۰، در خیابان سی تیر، توسط «گارگنا آوانسیان» که یکی از ارامنه تهران بود، شروع به کار کرد و در سال ۱۳۲۴ فردی به نام «عزیزالله خوشامن» آن را خریداری کرد. هم‌اکنون این کافه زیبا توسط شروین، نوه عزیزالله خوشامن اداره می‌شود.کافه گل رضاییه نیز مانند کافههای دیگر پاتوق افراد روشن‌فکر به‌خصوص نویسندگان، هنرمندان و خبرنگاران بود. از جمله این روشنفکران می‌توان به صادق هدایت، فروغ فرخراد و شاملو اشاره کرد. اکنون نیز کارکنان سفارت‌های اطراف و هنرمندان بنیاد فارابی، مانند پرویز پرستویی، حامد بهداد و بهرام رادان گاهی به این کافه سر می‌زنند.کافه گل رضاییه پاتوق صادق هدایت، فروغ فرخزاد و شاملو بودمدیریت کافه، حس و حال قدیمی کافه و تهران قدیم را با پخش موسیقی، چیدمان اشیای قدیمی و عکس‌های اشخاص مشهور در سراسر کافه، حفظ کرده است. نور قرمز فضای کافه نیز یکی از دلایل خاص شدن این کافه است. کافه ۱۰ میز و حدود ۵۰ صندلی برای پذیرش مهمانان دارد.کافه گل رضاییه در دو وعده صبحانه و ناهار مشغول به فعالیت است و منویی شامل صبحانه، نوشیدنی، پیش‌غذا و غذای اصلی دارد. صبحانه ساده ایرانی منوی صبحانه کافه را تشکیل می‌دهد. از پیش‌‌غذاهای محبوب این کافه نان و پنیر و گردو و سبزی است که یادآور خاطرات هر فردی می‌تواند باشد. برای امتحان کردن غذای اصلی و پرطرفدار این کافه، کوفته مخصوص و کتلت روسی پیشنهاد می‌شود.آدرس: تهران، خیابان جمهوری، خیابان ۳۰ تیر، بالاتر از موزه آبگینه، پلاک ۱۷۲ (مشاهده روی نقشه)ساعات کار: ۸:۳۰ تا ۱۰:۳۰- ۱۲:۳۰ تا ۱۶شماره تماس: ۶۶۷۰۷۲۹۰(۰۲۱)کافه قنادی فرانسهمنبع عکس: missone.irکافه قنادی فرانسه در واقع زمانی که در سال ۱۳۴۴ افتتاح شد، یک قنادی بود و علت این نام‌گذاری، شیرینی‌پز ماهر فرانسوی به نام «ژیلبرت بارو» بود که در آن کار می‌کرد. او از سال ۵۷ به کشور خود بازگشت؛ ولی کافه تا به امروز به فعالیت خود ادامه داده است. این کافه به‌سبب موقعیت قرارگیری‌اش درخیابان انقلاب، برای دانشجویان، اساتید و کتاب‌فروشان آن منطقه بسیار خاطره‌انگیز است.طراحی کافه قنادی فرانسه به سبک «آرت دکو» است و محیط بسیار آرام و دلنشینی دارد. به‌دلیل اینکه اکثریت قشر دانشجو، از مشتریان این کافه هستنند، منویی با قیمت‌های نسبتا پایین دارد و همین نشانه مشتری‌مداری کافه است.کافه قنادی فرانسه در طول مدت نیم‌قرن فعالیت خود به‌سبب شیرینی‌ها، کیک‌ها و دسرهایش محبوبیت زیادی در میان مردم کسب کرده است. لطیفه، نان‌خامه‌ای، ناپلونی، چیزکیک، پای سیب و آناناس، تارت میوه و مافین از خوش‌طعم‌ترین آن‌ها به حساب می‌آیند و امتحان کردن آن‌ها پیشنهاد می‌شود. علاوه بر بخش قنادی انواع نوشیدنی‌ها سرد و گرم در این کافه به‌صورت بیرون‌بر ارائه می‌شود؛ مانند قهوه، شیرکاکائو، کافه گلاسه، میلک‌شیک.آدرس: تهران، خیابان انقلاب، تقاطع وصال شیراز، ضلع جنوب غربی تقاطع، پلاک ۱۲۷۲ (مشاهده روی نقشه)ساعات کار: ۹ تا ۲۱شماره تماس: ۶۶۴۶۱۳۷۴(۰۲۱)کافه قنادی لردمنبع عکس: fidilio.comدر خیابان ویلا در محله کریم‌خان، در نزدیکی کلیسا سرکیس کافه قنادی قدیمی و خاطره‌انگیزی به نام لرد، از سال ۱۳۴۴ با دکور سفید رنگ خود مشغول به فعالیت است. در زبان ارمنی «لرد» به‌معنای خدای بزرگ است. این کافه به شیرینی‌های ارمنی و خوش‌طعم‌اش معروف است و به عاشقان گاتا، تارت، پروک و غیره پیشنهاد می‌شود حتما سری به آن بزنند.گاتا، تارت و پروک از شیرینی‌های محبوب کافه قنادی لرد هستندطبقه همکف کافه لرد، قنادی و نیم‌طبقه آن با میز و صندلی به مشتریان اختصاص داده شده است. در کنار شیرینی یا دسرتان می‌توانید سفارش یک نوشیدنی گرم یا سرد بدهید و در نیم‌طبقه کافه نوش‌جان کنید؛ با وجود قهوه‌های معروف و خوش‌عطر، در این کافه چای سرو نمی‌شود.صاحبان کافه قنادی دختر و پسری جوان ارمنی بودند که ابتدا در کافه قنادی فرانسه مشغول به کار بودند؛ اما بعد از نامزدیشان صاحب آن بعد از مدتی اجازه کار به آن‌ها نمی‌دهد. این زوج مغازه‌ای را در خیابان ویلا خریداری می‌کنند و کافه قنادی لرد را افتتاح می‌کنند.آدرس: تهران، استاد نجات الهی، ویلا، نرسیده به خیابان کریم‌خان زند، پلاک ۸۶ (مشاهده روی نقشه)ساعات کار: ۸:۳۰ تا ۲۱:۳۰شماره تماس: ۸۸۹۰۰۸۳۳(۰۲۱)کافه قنادی اوریانتمنبع عکس: snapproom.comاوریانت کافه قنادی اصیل با رنگ و بوی قدیمی است که در سال ۱۳۲۱ در محله دروازه دولت، توسط ارمنی‌ها فعالیت خود را آغاز کرد. با وجود گذشت هشت دهه از شروع به کار این کافه، هنوز فضا و سبک قدیمی و خاطره‌انگیز خودش را حفظ کرده است. از نشانه‌های این کافه قدیمی چراغ نئون قرمز رنگ نمای آن است که نظر هر رهگذری را به خود جلب می‌کند.منوی کافه اوریانت مانند منوهای قدیمی تنها شامل انواع نوشیدنی و شیرینی است. این کافه قهوه ترک‌های ویژه‌ای دارد که در کنار شیرینی‌هایش شما را به زمان‌های قدیم می‌برد. از شیرینی‌های مجبوب کافه پروک، ناپلونی و گاتا را می‌توان نام برد. پروک یک نوع پای زردآلو با تزیین پودر قند است. در کنار قهوه نیز شکلاتی با طعم دلنشین پرتقال سرو می‌شود.میز و صندلی‌های کافه اوریانت محدود و تمام آن‌ها دو نفره و چوبی هستند. تمام دکوراسیون و وسایل این کافه از قدیم باقی‌مانده است و در نگهداری و مراقبت ار آن‌ها بسیار دقت شده است. به نظر می‌رسد که در چند دهه قبل طبقه دوم کافه نیز پذیرای مهمانان بوده است؛ ولی اکنون اجازه ورود به آن را نمی‌دهند.آدرس: تهران، خیابان مفتح جنوبی، دروازه دولت، نرسیده به انقلاب، بعد از کوچه موثق (مشاهده روی نقشه)ساعات کار: ۸:۳۰ تا ۲۰تلفن تماس: ۸۸۳۴۷۸۱۰(۰۲۱)کافه قنادی مینیونمنبع عکس: fidilio.comکافه قنادی مینیون در سال ۱۳۱۳ توسط آقای «تربوغنوسیان» و خانواده‌اش در خیابان سعدی شروع به‌کار کرد. خانواده تربوغنوسیان اهل اوکراین بودند؛ اما به‌دلیل انقلاب کمونیستی به ایران مهاجرت کردند. در ابتدا این کافه به‌عنوان نانوایی مشغول به فعالیت بود و پس از مدتی تبدیل به شیرینی‌پزی شد.خانواده تربوغنوسیان دستگاه شکلات‌سازی خود را از اروپا وارد کردند. شکلات‌های دست‌ساز این کافه بسیار پرطرفدار و مشعور است واژه مینیون در زبان فرانسوی به معنی ظریف است.دانلود 360p| 720pآدرس: تهران، خیابان سعدی، نبش خیابان برادران قائدی، پلاک ۶۶۵ (مشاهده روی نقشه)ساعات کار: ۹ تا ۱۹:۳۰تلفن تماس: ۷۷۶۸۶۲۵۳(۰۲۱)کافه قنادی فردوسیاز جمله کافههای قدیمی و خاطره‌انگیز دیگر به کافه قنادی فردوسی می‌توان اشاره کرد که دهه ۳۰ افتتاح شد. این کافه کمی بالاتر از کافه نادری در چهارراه استانبول قرار داشت که متاسفانه اکنون تغییر کاربری داده است. کافه فردوسی پاتوق چهره‌ها و نویسندگان معروفی از جمله صادق هدایت، بزرگ علوی، و جلال آل‌احمد بود و حضور آن‌ها به کافه رنگ و بوی دیگری داده بود.صاحب کافه فردوسی پیرمردی ارمنی بود که به سیبیل‌های پرپشت و بلندش معروف بود. جالب است که این کافه را به اسم کافه سیبیل نیز می‌شناختند. در این کافه مانند هر کافه قدیمی نوشیدنی به‌همراه شیرینی سرو می‌شد.کافه فیروزاز دیگر کافههای قدیمی پایتخت کافه فیروز را می‌توان نام برد که دهه ۳۰ و ۴۰ در مکانی در فاصله بین کافه نادری و کافه فردوس در خیابان جمهوری مشغول به کار بود؛ اما متاسفانه اکنون از این کافه نشانی باقی نمانده است.کافه فیروز به‌عنوان قنادی نیز فعالیت داشت و در آن شیر، چای و شیرینی گاتا سرو می‌شد. از دلایل شلوغ بودن این کافه نسبت به کافه نادری و کافه فردوسی، ارزان بودن منو آن نسبت به این دو کافه بود.کافه فیروز نیز مانند کافههای قدیم دیگر تهران، پاتوق افراد فرهیخته مانند جلال‌آل‌احمد و دوست‌دارانش بود و در زمینه شعر و داستان فعالیت داشت. در دو دهه اخیر شاعران و نویسندگانی مانند نصرت رحمانی و خسرو گلسرخی به این کافه هویت بخشیدند.در دهه ۴۰ پس از تعطیلی کافه فردوس، کافه فیروز از مشتریان کافه فردوس مانند مهدی اخوان ثالث، محمود آزاد، مشرف تهرانی، شمس آل‌احمد، جلال خسروشاهی، فروغ فرخزاد، سهراب سپهری و بیوک مصطفوی پذیرایی می‌کرد. جلال آل‌احمد به‌دلیل علاقه‌اش به چای لیوانی، آن را به منو کافه اضافه کرد.کافه ریویرادر اواخر دهه ۴۰، در ابتدای خیابان سی‌تیر، کافه‌ای به سبک غربی با نام ریویرا مشغول به فعالیت شد. این کافه نیز اکنون تغییر کاربری داده است و تبدیل به مغازه شده است؛ اما یاد و خاطره آن برای بعضی هنوز زنده است. کافه ریویرا گنجایش ۲۰ تا ۳۰ نفر را داشت و سقف کوتاه آن از دلایل جذابیتش بود که باعث می‌شد تابستان فضا خنک و در تابستان گرم و صمیمی باشد. این کافه نیز مانند کافههای قدیمی دیگر، پاتوق افراد روشن‌فکر و دنیادیده بود.به‌دلیل نزدیکی کافه ریویرا به مدارس، دانش‌آموزان زیادی در ساعات فراغت مشتری آن بودند. منو این کافه را انواع استیک، بستنی، کافه گلاسه و نوشیدنی‌های گرم تشکیل می‌داد.کافه شهرداریکافه شهرداری از کافههای قدیمی و خاطره‌انگیز است که در سال ۱۳۴۶ به فعالیت خود پایان داده است. این کافه از سال ۱۳۵۱ تاکنون جای خود را به تئاتر شهر داده است. این کافه در مرکز شهر قرار داشت و در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ مردم در روزهای آخر هفته به این کافه می‌آمدند و در کنار آن از تماشای سیرک لذت می‌بردند. این کافه بیشتر پاتوق افراد روشن‌فکر و هنرمند بود.کافه رستوران کوچینی کافه رستوران کوچینی از کافههای قدیمی معروف است که در خیابان فلسطین قرار داشت. این کافه را ویدا قهرمانی، بازیگر سینما، با هدف رشد استدادهای هنری ساخت و می‌توان گفت نوعی کافه گالری به شمار می‌آمد. برخلاف کافههای دیگر که پاتوق شاعران و نویسندگان بود، کافه کوچینی پاتوق خواننده‌ها و نوازنده‌ها، از جمله فرهاد مهراد بود. فرهاد ترانه معروف جمعه را نخستین بار در این کافه خواند.کافه ماسکوتکافه ماسکوت نیز از کافههای قدیمی تهران است که صاحب آن پیرمردی فرانسوی به نام ایزاک بود. فضای کوچک ۲۰ متری این کافه شامل میز و صندلی‌های محدودی بود. این کافه از ساعات اولیه غروب شروع به کار می‌کرد و تا پاسی از شب مشغول به فعالیت بود. از دیگر پاتوق‌های صادق هدایت کافه ماسکوت بود. او نزدیکی‌های غروب، بعد از کافه فردوسی، راهی کافه ماسکوت می‌شد. اکثر مشتریان کافه از دوستان و آشنایان صادق هدایت بودند.غذاهای کافه ماسکوت خاص بود و در هر منویی دیده نمی‌شد. منو کافه شامل خیار، گوجه فرنگی، عدس و لوبیا پخته، تخم‌مرغ آب‌پز، کلم‌پیچ خرد‌شده، کاهو، اسفناج پخته، ترب، تربچه، سبزی خام و غیره بود. صاحب کافه برای مشتریانی که نیمرو می‌خواستند، یک پریموس نیز داشت.پرسش‌های متداولکافه‌های قدیمی تهران کدامند؟کافه لقانطه، کافه نادری، کافه گل رضاییه، کافه قنادی فرانسه، کافه قنادی لرد، کافه قنادی اوریانت و کافه قنادی مینیون از جمله کافههای قدیم تهرانند.نخستین کافه در ایران کدام کافه است؟کافه لقانطه نخستین کافه در ایران است که در سال ۱۲۸۵ و در دوره مظفرالدین شاه افتتاح شد.کدام کافه‌ها پاتوق نویسندگان مشهور بودند؟کافه نادری، کافه گل رضاییه و کافه ماسکوت، کافه فردوسی و کافه فیروز از جمله پاتوق‌های نویسندگان و شاعران بزرگ بودند.منوی معروف کافه نادری شامل چه غذاهایی است؟در منوی کافه نادری غذاهای فرنگی بیفتک، شاتوبریان، بیف استراگانف و نوشیدنی‌های خوش‌طعمی چون قهوه ترک، قهوه فرانسه و کافه گلاسه و البته بستنی به چشم می‌خورد.منبع عکس کاور: tehran.ir