شگردهای رسانه‌ای در علوم شناختی| تکنیک بیستم: فرار درجا
خبرگزاری فارس- گروه رسانه: رسانه اصطلاحا این ظرفیت را دارد که عده ای را بزرگ یا فردی را به طور کلی حذف کند. این خصلت رسانه باعث می شود گاهی برخی نام ها در رسانه ها برجسته شود. اما گاهی این اثر رسانه کاملا معکوس می شود. به عبارتی جنجال خبری راه می افتد و تصور می شود که همه جامعه را در برگرفته است، در صورتی که در واقعیت خبر خاصی نیست! این تکنیک رسانه را اصطلاحا ” فرار در جا “ می گویند.
رسانه های بیگانه با توجه به اینکه حضور واقعی در جامعه ایران ندارند و از لندن و واشنگتن به سوی ایران موج منفی می فرستند بسیار نیاز دارند که این احساس را برای خود و مخاطبان شان ایجاد کنند که بسیار موثرند. در این شگرد رسانه ای یک هدف دیگر هم نهفته است و آن هم اینکه رسانه ها با این شیوه می خواهند خود را موثر معرفی کنند و در فضای جریان ضد انقلاب، اعتبار و البته بودجه ای پیدا کنند.
علیرضا داودی کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی در گفت وگو با فارس، ضمن تشریح کارکرد رسانه های فارسی زبان بیگانه درخصوص تکنیک ” فرار در جا “ گفت: در حوزه علوم شناختی، خیلی وقت ها رسانه به مخاطبش می آموزد فرار کند تا گیر نیافتد، اما جالب اینجاست فرار در محیطِ یک در یک اتفاق می افتد، این فرارِ درجا یعنی مخاطب آن رسانه درجایکه هست حس فرار به آن دست می دهد.
داودی افزود: قاعدتا این فرار، فرارِ فیزیکی نیست بلکه فرارِ ذهنی و روانی است.
او افزود: در حوزه علوم شناختی به شما می گویند، اگر از این مسیر حرکت بکنید و در این مسیر قدم بردارید و به آن مسیر متصل بشوید، توانستید فرار کنید، یا خیلی ها را می توانید فراری بدهید در حالی که همه این، مسیری است که از این مسیر تا آن مسیر، کلا یک مسیرِ یک در یک محدود در ذهن است برای همین می آیند شروع می کنند به طراحی های سه بعدی و در واقع همان در ”فرارِ درجا“.
کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی گفت: عمدتا حسِ ”خویش روشن فکر پنداری“ در همین فرارِ درجا به شخص دست می دهد، ”خویش اطلاعات داشتن پنداری“ در همین فرار درجا به آدم دست می دهد و اینکه مثلا مخالف ”خیلی موثر“ هستم، همین جا به آن مخاطب دست می دهد و یا اینکه من حرکتی را انجام دادم اثرش را گذاشتم و پیش خود تصور می کند از اثرِ خیلی ها موثرتر است به آن دست می دهد.
داودی ادامه داد بنابراین وقتی رسانه می آید پدیده ای را ایجاد می کند و شما نسبت به پدیده احساس می کنید خیلی کارکرد بالایی دارید، خیلی توانستید در جاهای مختلف نشرش دهید و یا اینکه خیلی توانستید در آن موضوع موثر باشید، دقیقا همان نقطه ای که شما درجا نشستید و دارید آن کار را انجام می دهید ، در حالی که نه یک قدم پیش رفتید و نه یک قدم جلو آمدید، نه یک قدم عقب رفتید.
کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی تاکید کرد ” فرار درجا “ زمانی است که تکنیک های شناختی روی ذهن برای رضایت از ” درجا زدن “ نسبت به پدیده ای که دریافت کردند با حس حرکت به جلو ، ایجاد می کند.
وی افزود: عمدتا پدیده های اجتماعی در عرصه های لوکال یعنی استانی و منطقه ای که اتفاق می افتد حاصل می شود، مسئله قومیتی ، آنجا که رنگ و بوی صنفی و قشری پیدا می کند، در حوزه عملیات های شناختی درجا است در حالی که فرد احساس می کند توانسته از چنبره حاکمیت، از تور حکومت فرار کند در حالی که اساسا نه توری وجود دارد و نه چنبره ای و نه موضوعی، بلکه فرارِ درجاست.
داودی کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی گفت : نهایت تکنیک ” فرار درجا “ در حوزه شناختی، این است که مخاطب را به شناختی از توانمندی خودش می رسانند ، که اساسا فیک است، حس می کند در حال فرار است از بند ایجاد شده، در حالی که فیک است، همان یک در یک را توانسته حرکت کند ، یک در یک حرکت کردن که توانمندی ندارد این اتفاق را ” فرار درجا “ می گویند.
کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی ادامه داد خیلی وقت ها ، خیلی افراد در رسانه ها مصاحبه هایی را می کنند که انتهای مصاحبه اعتراض به وضع موجود است، انواع و اقسام استدلال ها و تحلیل ها را می آورند که مخاطب را بشورانند و حس می کنند عجب اثر عمیقی توانستند نسبت به مثلا فلان پدیده اجتماعی یا اقتصادی، بالا رفتن قیمت ها، علت تجمعات و یا ایجاد نارضایتی در جامعه ایجاد کنند، این حس را در مخاطب ایجاد می کنند که مثلا فرد توانستد از فضای بسته ای که حاکمیت ایجاد کرده ، نمی تواند اعتراض کند، فرار کند و در یک رسانه بیگانه بیاید و صدای خودش را مثلا به جهانیان برساند پس توانسته فرار کند و اثر بگذارد در حالیکه اساسا اصل موضوع فیک است و اینکه همه چیز در فضایی یک در یک و درجاست و اینجاست که مخاطبان در این فضا دچار یک سری اعوجاجات جدی می شوند.
شگردهای رسانه های بیگانه برای تغییر ذهن مخاطب فارسی زبان هر روز بیشتر می شود، شناختن و درک این جنگ شناختی قسمتی از سواد رسانه‌ای مورد نیاز امروز ایران‌مان است . بنابراین رسانه ها تلاش می کنند مطابق اهدافی که دارند در این فرآیند دخالت کنند. ایجاد، تغییر یا تقویت باورها، از کارکردهای رسانه ها در همراه سازی مخاطبان است.
مجموعه برنامه کوتاه ” روایت رنگ‌ها “ روایتی از تکنیک های جنگ شناختی است که در شبکه رادیوییِ رادیو گفت و گو تولید و پخش می شود.
تکنیک های رسانه ای در دنیای امروز وارد فضای علوم شناختی شده است از این رو رادیو گفت و گو مجموعه برنامه‌ای ۹۰ قسمتی برای آشنایی مخاطبان با این تکنیک ها را تدارک دیده است.
”روایت رنگ‌ها“ نام این مجموعه برنامه‌ی تخصصی در حوزه علوم شناختی با محوریت شگردهای رسانه‌ای در انحراف افکار عمومی است که ماموریت این شبکه، در جریان سازی موثر بر نخبگان و کنشگران جامعه ایرانی را محقق کرده است.
این مجموعه برنامه که در قالب ساختارهای نوین طراحی و تولید شده، در هر قسمت و در گفت و گو با دکتر علیرضا داودی کارشناس مسائل رسانه و متخصص علوم شناختی، با رویکردی تخصصی و تحلیلی و با مصداق‌های عینی به افشای تکنیک های رسانه های بیگانه و معاند در جهت تخریب ذهن مرم ایران می پردازد.
”روایت رنگ‌ها“ هر روز ساعت ۱۱:۵۵ دقیقه از رادیو گفت و گو موج اف ام ردیف ۱۰۳.۵ مگاهرتز تقدیم علاقه‌مندان می‌شود.