آنالیز ایران با دراگان؛ اژدها وارد می‌شود!
به گزارش ورزش سه، نمایش تیم ملی مقابل عراق پیشرفت چشم‌گیری نسبت به دیدار گذشته داشت و این خود گویای تأثیر حضور کادرفنی کنار تیم در روز‌های اخیر بوده است. دومین نمایش تیم ملی فوتبال ایران در مرحله‌ی سوم و نهایی مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، با برتری قاطع ۳-۰ ملی‌پوشان کشورمان به پایان رسید. ایران با ارائه‌ی یک بازی برتر در سراسر ۹۰ دقیقه، با ۳ گل جهانبخش، طارمی و قلی‌زاده، از سد شاگردان دیک ادووکات هلندی در تیم ملی عراق گذاشت تا به تنهایی و با ۶ امتیاز، بالاتر از کره ۴ امتیازی، صدرنشنین شود.
ایران در حالی پای به این میدان می‌گذاشت که نسبت به دیدار اول تغییرات زیادی را به خود می‌دید؛ بی‌شک مهم‌ترین تغییر مربوط به بازگشت دراگان اسکوچیچ و وحید هاشمیان به نیمکت تیم ملی پس از رفع کرونا بود. اما در چینش نفرات و آرایش پایه‌ی ۳-۳-۴ ایران، سردار آزمون با رفع محرومیت به نوک پیکان تیم ملی اضافه شده بود تا مهدی طارمی به عنوان بال چپ به کار گرفته شود و علی‌رضا جهانبخش هم از بال چپ به بال راست آید، صادق محرمی با رفع مصدومیت جزیی‌اش در پست دفاع راست جلوتر از حردانی و سلمانی به ترکیب اصلی آمده بود، سعید عزت‌اللهی که در دیدار با سوریه عملکرد خوبی داشت، در این مسابقه از ابتدا جایگزین میلاد سرلک مصدوم شده بود و امید نورافکن در دفاع چپ به کار گرفته شد تا با انتقال او به این پست، وحید امیری یک خط جلوتر آید و به عنوان بازوی چپ عزت‌اللهی فعالیت کند.
آن سوی میدان، ادووکات تیمش را با ۳ تغییر نسبت به دیدار کره راهی میدان کرده بود؛ در پست دفاع چپ و با مصدومیت علی عدنان، بهترین فوتبالیست عراق، ضرغام اسماعیل جایگزین او شده بود و طارق همام و صفا هادی هم به ترکیب اولیه اضافه شده بودند. عراق در این دیدار کار را با آرایش پایه‌ی ۱-۴-۱-۴ آغاز کرد. آن‌ها اگر قصد داشتند از جلوی زمین تیم ما را پرس کنند، آرایش خود را به ۳-۲-۱-۴ تغییر می‌دادند. پرسینگی که البته چندان موفقیت‌آمیز نبود.
آرایش ۱-۴-۱-۴ عراق در فاز دفاع.
تلاش عراق برای اجرای پرسینگ از جلو با آرایش ۳-۲-۱-۴. عتوان و العماری سعی در «Mark» نوراللهی و امیری دارند.
نیمه‌ی اول؛ ساخت بازی موفق + دفاع فشرده‌ی ایران
ایران همانند نیمه‌ی دوم بازی با سوریه و اغلب بازی‌های خود زیر نظر اسکوچیچ، ساخت بازی خود را از عقب زمین با آرایش ۳-۲-۳-۲ پیگیری می‌کرد؛ آرایشی که منجر به تشکیل دو مثلث، یکی در سمت راست و با حضور محرمی، نوراللهی و جهانبخش و دیگری در سمت چپ با حضور نورافکن، امیری و طارمی، می‌شد. مثلث سمت چپ ایران به دلیل جابه‌‌جایی‌هایی که بین طارمی و امیری شکل می‌گرفت، غیرقابل‌پیش‌بینی‌تر و در نتیجه موفق‌تر از مثلث سمت راست ایران بود. رد‌پای آرایش ۳-۲-۳-۲ ایران و جابه‌جایی میان طارمی و امیری را روی صحنه‌ی گل اول تیم به وضوح می‌توان دید.
آرایش ۳-۲-۳-۲ ایران هنگام ساخت بازی از عقب زمین.
مثلث سمت راست زمین. حضور جهانبخش در گوشه‌ی راست زمین منجر به کشیده شدن ضرغام به آن فضا شده، در نتیجه فضایی میان ضرغام و هادی برای نوراللهی فراهم می‌شود. نوراللهی به آن فضا فرار می‌کند. در ادامه‌ی این صحنه، احمد یک پاس کات‌بک را به آزمون می‌دهد که ضربه‌ی دیدنی سردار را دروازه‌بان عراق به سختی مهار می‌کند.
آرایش ۳-۲-۳-۲ ایران هنگام ساخت بازی در این تصویر هم مشخص است. در این صحنه، امیری و طارمی جا عوض کرده‌اند؛ تمایل ذاتی امیری به بازی در جناحین باعث شده او به گوشه‌ی چپ آید و با حرکت خود مدافع راست عراق، کریم، را به آن فضا بکشاند، در نتیجه طارمی که از قبل به وسط آمده بود، از فضای ایجاد شده میان هادی و کریم فرار کند و از همان فضا به جهانبخش پاس گل دهد. هم‌چنین از پاس طولی عالی و خط‌شکن امید نورافکن هم نباید به سادگی گذشت. امید در مجموع با عملکرد درخشان خود چه در بازی‌سازی و چه در نبرد‌های ۱ به ۱، جواب اعتماد کادرفنی را داد.
اما شاید مهم‌تر از موفقیت ایران در ساخت بازی، دفاع تیمی بسیار خوب ایران در اکثر دقایق این مسابقه بود. یکی از مشکلات تیم ما زیر نظر اسکوچیچ در دیدار‌های قبلی، فشرده نبودن طولی تیم به خصوص هنگام اجرای «High-press» و هم‌چنین شیفت‌های ضعیف بازیکنان ایران به جناحین بود. اما در این مسابقه شاهد بودیم که هر دوی این نقیصه‌ها رفع شده اند. گل زودهنگام ایران به تیم این فرصت را داد تا با آرایش ۱-۴-۱-۴ «Mid-block» رو به دفاع آورد که گهگاهی در حالت «Low-block» تبدیل به ۱-۵-۴ هم می‌شد. حمایت‌های عالی طارمی و جهانبخش از نورافکن و محرمی در دو جناح باعث شد ایران از این مناطق هم به عراقی‌ها فرصت خاصی ندهد
دفاع ایران با آرایش ۱-۴-۱-۴ و با فشردگی طولی مناسب. احمد و امیری، به ترتیب عتوان و العماری را Mark کرده‌اند.
دفاع ایران با آرایش ۱-۵-۴ در وضعیت Low-block. به فضای بسیار کم بین خط دفاع و هافبک ایران برای فعالیت بازیکنان عراقی دقت کنید.
دفاع ایران با آرایش ۱-۴-۱-۴ و با فشردگی طولی مناسب. احمد و امیری، به ترتیب عتوان و العماری را Mark کرده‌اند.
دفاع Mid-block و Low-block ایران با قطع توپ‌های پرتعداد در زمین خودی و حریف همراه شد که این قطع توپ‌ها فرصت ضدحمله زدن را برای تیم ما فراهم می‌کرد. برای مثال، هر دو گل دوم و سوم ایران، روی انتقال از دفاع به حمله‌ای به دست آمد که با قطع توپ‌های احمد نوراللهی پایه‌گذاری شده بود.( ایران در این مسابقه ۱۷ قطع توپ و عراق ۱۱ قطع توپ داشت).
نیمه‌ی دوم؛ تعویض اجباری سعید و واکنش خوب کادرفنی به بحران
حوالی دقیقه‌ی ۶۰ بود که مصدومیت عزت‌اللهی از ناحیه‌ی سر، منجر به تعویض او شد که یکی از کلیدی‌ترین بازیکنان دو بازی اخیر تیم ملی بوده است. رأس عقب خط هافبک سه‌نفره‌ی ایران که کنترل‌کننده‌ی ریتم بازی ایران هم بود، مجبور به خروج از میدان شد و کادرفنی در تغییری که در نگاه اول هجومی به نظر می‌رسید و برای تیمی که بازی را از حریفش جلوست چندان منطقی نبود، دستور حضور سامان قدوس را به جای سعید صادر کرد. اما واقعیت این بود که با توجه به مصدومیت سرلک و عدم تجربه‌ی ملی نفراتی چون نیک‌نفس یا حتی سلمانی، عملاً گزینه‌ی در دسترس دیگری برای ایران روی نیمکت وجود نداشت. با حضور قدوس، نوراللهی تبدیل به رأس عقب خط هافبک شد و حال قدوس و امیری را به عنوان دو بازوی راست و چپ خود می‌دید. تمایل ذاتی سامان به بازی در منطقه‌ی ۱۴ باعث شد در برخی صحنه‌ها، در جناح راست ایران، تنها دو بازیکن، جهانبخش و محرمی، حضور داشته باشند و عملاً نیم‌فضای راست زمین که می‌توانست محل حضور قدوس باشد، برای ما بدون بازیکن باشد. در نتیجه کم‌تر شاهد شکل‌گیری مثلث در سمت راست زمین در نیمه‌ی دوم بودیم.
عدم حضور سامان قدوس در سمت راست زمین و نیم‌فضا، منجر به تحت فشار قرار گرفتن جهانبخش می‌شود.
بالا؛ هیت‌مپ نوراللهی در نیمه‌ی اول، زمانی که او به عنوان بازوی راست سعید فعالیت می‌کرد.
پایین؛ هیت‌مپ قدوس در نیمه‌ی دوم، زمانی که او به عنوان بازوی راست نوراللهی فعالیت می‌کرد.
می‌بینید که به مقدار اندکی حضور قدوس در مرکز زمین بیش‌تر از نوراللهی بوده و احمد حضور فعال‌تری در جناح راست داشته است.
اما با حضور قدوس، آرایش تیم ایران هنگام دفاع هم تغییر یافت و به ۲-۳-۱-۴ تبدیل شد که هنگام دفاع عمیق و با قرارگیری قدوس کنار نوراللهی، تبدیل به ۲-۴-۴ خطی هم می‌شد. در آرایش ۲-۳-۱-۴، ایران به‌خوبی کانال‌های میانی زمین را می‌بست و به محض انتقال توپ به جناحین، کل تیم به سرعت به همان جناح شیفت می‌شد و عملاً فرصت ارسال چندانی به عراق نمی‌داد. در این میان، جایگیری‌های قدوس به هنگام دفاع چه در کنار نوراللهی و چه هنگام شیفت به سمت راست زمین برای کمک به جهانبخش و محرمی، تحسین‌‌برانگیز بود.(
دفاع ایران با آرایش ۲-۳-۱-۴. امیری و جهانبخش، به جای Mark دو مدافع کناری عراق، داخل‌تر آمده و سعی در مهار عتوان و جاستن دارند؛ در نتیجه دو مدافع کناری عراق کاملاً آزاد گذاشته شده اند.
جمع‌بندی
پیشرفت تیم ایران در این مسابقه نسبت به دیدار با سوریه به وضوح قابل رؤیت بود. تیم ما برخلاف دیدار قبل، در این بازی در ضد‌حملات خوب عمل کرد و با ارائه‌ی بازی سریع‌تر و طولی‌تر در انتقال‌های مثبت، توانست از سرعت مهره‌هایی چون طارمی، آزمون و امیری بهره ببرد و ۲ گل را از همین طریق بزند. در فاز دفاع ما شاهد فشردگی طولی و عرضی مناسب تیم و شیفت‌های مناسب به هر دو جناح بودیم، در فاز حمله و ساخت بازی هم اشتباه اولیه دیدار با سوریه تکرار نشد. هم‌چنین در چنین بازی‌های فیزیکی، موفقیت در نبرد‌های هوایی و تصاحب توپ‌های دوم بسیار مهم است. تیم ما در زمینه‌ی نبرد‌های هوایی ۶۹/۶٪ موفق بود و مطابق آمار «یازده»، ۳۳ بار هم توپ‌های دوم را تصاحب کرد که این عدد برای عراق روی ۲۱ بود. تمامی نکات بالا، منجر به رقم زدن نهمین برد متوالی تیم ملی با دراگان اسکوچیچ و حفظ رکورد ۱۰۰٪ پیروزی‌های او شد. رکوردی که می‌تواند ۱۵ مهر‌ماه و با برتری مقابل امارات، تبدیل به طولانی‌ترین روند بر‌‌د‌های متوالی تیم ملی شود و شروع رویایی ایران را در مرحله‌ی نهایی مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر تداوم ببخشد.
علی کمانگری
منبع داده‌های آماری: Opta
نهمین برد متوالی ایران با اسکوچیچ، ما را با اقتدار به صدر جدول گروه‌مان برد.