سایه گل ترابی روی نقاط ضعف تیم یحیی (آنالیز)
به گزارش ورزش سه، مصاف پرسپولیس ایران و استقلال تاجیکستان مطابق انتظار در شهر دوشنبه برای سرخ‌پوشان با دشواری‌هایی همراه بود. پرسپولیس که با اقتدار و به عنوان صدرنشین به مرحله‌‌ی ۱/۸ مسابقات صعود کرده بود، باید به مصاف نماینده تاجیکستانی می‌رفت که بزرگ‌ترین شگفتی‌ساز دور گروهی لیگ قهرمانان آسیا بود و موفق شده بود در یکی از دیدار‌های خود، الهلال عربستان ( ۶ بازیکن ترکیب اولیه‌ی الهلال در آن دیدار مشابه دیدارش با استقلال ایران بود) را با نتیجه‌ی ۴-۱ نقره داغ کند.
سرخ‌ها در نقل‌وانتقالات، سه مهره‌ی کلیدی فصل گذشته‌ی خود، کنعانی، نوراللهی و مغانلو رو از دست داده بودند و هواداران پرسپولیس منتظر بودند تا ببینند خرید‌های یحیی گل‌محمدی همانند فصل قبل می‌توانند جای خالی ستاره‌های جداشده را پر کنند یا خیر.
پرسپولیس بازی را با آرایش ۲-۴-۴ همیشگی خود شروع کرد؛ گل‌محمدی در این مسابقه ترجیح داده بود آل‌کثیر و پاکدل را روی نیمکت بنشاند و از زوج امیری-عبدی در خط حمله استفاده کند. دلیل این تصمیم یحیی، احتمالاً مرتبط با جدایی احمد نوراللهی بود. زوج هافبک میانی جدید پرسپولیس، سرلک و اسدی، برخلاف نوراللهی، تمایل چندانی به بازی در جناحین یا نیم‌فضاها ندارند و یحیی برای این که بتواند در جناحین زمین مثلث‌های خود را تشکیل دهد، علاوه بر مدافع کناری و بال هر سمت، به وحید امیری هم نیاز داشت تا به هر یک از جناحین متمایل شود و برتری عددی را برای سرخ‌ها ایجاد کند.
آن سوی میدان، استقلال تاجیکستان هم با آرایش ۲-۳-۵ وارد میدان شده بود.
آرایش ۲-۳-۵ بسیار فشرده‌ی تاجیکی‌ها به هنگام دفاع. آن‌ها هم از نظر طولی و هم عرضی فشردگی عالی دارند.
تیم تاجیکستانی هیچ برنامه‌ای برای ساخت بازی از عقب زمین نداشت. آن‌ها برای فرار از زیر پرسینگ احتمالی پرسپولیس از جلو یا مرکز زمین، اغلب ضربات شروع مجدد را توسط دروازه‌بان‌شان بلند می‌زدند. خاسانوف، دروازه‌بان تاجیکی‌ها، در این دیدار ۲۰ ضربه‌ی بلند داشت. بعد از این ارسال‌ها، استقلال سعی داشت با برتری در نبرد‌های هوایی یا تصاحب توپ‌های دوم، به سرعت به سمت دروازه سرخ‌ها هجوم آورد. آن‌ها در ۱۸ دقیقه‌ی اول مسابقه توانستند از همین طریق یک ضربه‌ی کرنر و یک شوت در چهار‌چوب از پشت محوطه‌ی جریمه را ثبت کنند و در یک صحنه هم فرشاد فرجی مجبور به ارتکاب خطا در پشت محوطه و دریافت کارت زرد شد. اما در ادامه‌ی مسابقه، سلطه‌ی بازیکنان پرسپولیس در نبرد‌های هوایی با موفقیت ۶۸/۳٪ و افزایش هماهنگی میان سرلک و اسدی که منجر به تصاحب بیش‌تر توپ‌های دوم می‌شد، باعث شد نماینده تاجیکستان صاحب موقعیت چندانی نشود.
پس از ضربه‌ی بلند خاسانوف، رضا اسدی موفق نمی‌شود در نبرد هوایی ضربه‌ی سر را بزند.
فرجی در ادامه‌ی صحنه‌ی قبل ضربه‌ی سر را می‌زند، اما توپ دوم نصیب تاجیکی‌ها می‌شود و خیلی راحت زویرف در منطقه‌ی ۱۴ در موقعیت شوت‌زنی قرار می‌گیرد که ضربه‌ی او توسط لک مهار می‌شود.
دفاع فوق‌فشرده و دوندگی بی‌امان تاجیکی‌ها، بلای جان پرسپولیس
همان‌‌طور که اشاره شد، استقلال با آرایش ۲-۳-۵ و با حالت «Low-block» از پرسپولیس دفاع می‌کرد. فاصله‌ی بین خطوط سه‌گانه‌ی تاجیکی‌ها در کم‌ترین وضعیت ممکن بود. هم‌چنین آن‌ها با دوندگی بی‌امان و آگاهی محیطی مناسب بازیکنان‌شان، به‌خوبی از یک سمت زمین به سمت دیگر شیفت می‌شدند. سرمربی استقلال تاجیکستان برای از بین بردن برتری عددی پرسپولیس در هر جناح و برهم‌زدن مثلث‌های این تیم، ۴ بازیکن را به هر سمت زمین متمایل می‌کرد؛ مدافع میانی متمایل به همان سمت، پیستون همان سمت، امیربیک ژوربائف( شماره ۲۰) و یکی از بین زوریف یا علی‌شیر( بسته به جناح بازی). بنابراین آن‌ها اغلب در کناره‌ها مقابل پرسپولیس برتری عددی ۴ به ۳ داشتند. این اتفاق پیش‌تر و در دو دربی اخیری که استقلال هم با آرایش ۵ دفاعه مقابل سرخ‌ها صف‌آرایی کرده بود، گریبان سرخ‌ها را گرفته بود. در چنین مواقعی، تعویض مداوم منطقه‌ی بازی می‌توانست بالاخره شکافی را در یکی از دو سمت زمین ایجاد کند، اما این رخداد هم در تیم پرسپولیس به‌جز در یکی دو صحنه و توسط رضا اسدی، اتفاق نیفتاد.
حضور ۴ بازیکن استقلال در سمت راست زمین در مقابل آقایی، سرلک، ترابی و امیری در نهایت باعث می‌شود سرلک توپ را لو دهد.
تأثیر مهره‌های جداشده روی بازی پرسپولیس
حسین کنعانی‌زادگان، شهریار مغانلو و احمد نوراللهی سه جداشده‌ی پرسپولیس در فصل نقل‌وانتقالات بودند. در این بخش به بررسی تأثیر عدم حضور این سه بازیکن در افت نمایش پرسپولیس مقابل استقلال تاجیکستان می‌پردازیم.
کنعانی‌زادگان، یکی از بازی‌ساز‌ترین مدافعان میانی فوتبال ایران، در فصول گذشته با حمل توپ خوب خود می‌توانست توپ را تا مرکز زمین حمل کند و مقابل هافبک‌های حریف برتری عددی ایجاد کند. هم‌چنین او توانایی بسیار بالایی در ارسال پاسهای طولی زمینی داشت که می‌توانست خط هافبک تیم حریف را بشکند و توپ را مستقیم به ۱/۳ تهاجمی پرسپولیس برساند.
این یک نمونه از پاسهای طولی خط‌شکن کنعانی در لیگ برتر و مقابل ذوب‌آهن است؛ پاسی که به مقصد نوراللهی ارسال شده و در نهایت منجر به گل آفساید مهدی عبدی می‌شود.
در غیاب او، سید‌جلال و فرجی زوج خط دفاع پرسپولیس در این مسابقه بودند.
همه‌ی ما از بازی با پای نسبتاً ضعیف حسینی باخبریم و نمی‌توان از او انتظار حمل توپ داشت. اما جلال توانایی خوبی در ارسال پاسهای بلند قطری دارد که در این دیدار چندان شاهدش نبودیم.
از ۴۹ پاس سید‌جلال در این دیدار، ۳۲ پاس به مقصد فرجی و آقایی، دو بازیکنی که روی دست او بازی می‌کردند، ارسال شده است. تصویر بالا گراف ۱۷ پاس دیگر جلال است که به مقصد اسدی( ۸)، ترابی( ۵) و سرلک( ۴) ارسال شده است. از این ۱۷ پاس، تنها پاسهای مورب ارسالی به ترابی ارزشمند محسوب می‌شوند.
هم‌چنین فرشاد فرجی که به عنوان یک مدافع میانی بازی‌ساز از شهرخودرو به پرسپولیس اضافه شد، در این مسابقه حمل توپ خاصی نداشت و تنها یکی از معدود پاسهای روبهجلوی او، نیمه‌ی زمین را رد کرد. چنین عملکردی از فرجی می‌تواند جای او را در دیدار‌های آتی به دیگر مدافعان میانی پرسپولیس، علی نعمتی و علی‌رضا ابراهیمی، که از قضا بسیار هم پا‌به‌توپ هستند، بدهد.
فرشاد فرجی در این دیدار ۴۷ پاس ارسال کرده که ۳۴ تای آن‌ها به مقصد نعمتی و سید‌جلال بوده که روی دست او بازی می‌کرده‌اند. این گراف ۱۳ پاس دیگر فرجی است که به آقایی( ۳)، سرلک(۳)، اسدی(۵)، ترابی(۱) و عالیشاه(۲) ارسال شده است. تنها ۱ پاس روبهجلوی فرشاد نیمه‌ی زمین را رد کرده و تنها ۳ پاس قطری با رنج مناسب ارسال شده است.
یکی دیگر از دلایلی که در فصل گذشته شاهد عملکرد درخشان کنعانی در زمینه‌ی ارسال پاسهای طولی بودیم، به حضور شهریار مغانلو در جلوی زمین پرسپولیس بازمی‌گشت. مغانلو از معدود مهاجمان حال حاضر فوتبال ایران است که بازی پشت به دروازه را به‌خوبی بلد است و می‌تواند با قرار دادن بدن خود میان توپ و بازیکن حریف، فضا را برای دریافت پاس مستقیم از مدافعان و هافبک‌ها ایجاد کند. اما در این بازی، ما شاهد چنین حرکاتی از سوی مهدی عبدی نبودیم و او آن‌قدر در جلوی زمین و نزدیک محوطه حریف بازی می‌کرد که عملاً نمی‌توانست به ساخت بازی تیم از عقب کمک کند.
در نهایت راجع به تأثیر احمد نوراللهی در بازی پرسپولیس هم باید به این نکته اشاره داشت که احمد در بسیاری از بازی‌های فصول گذشته، با اضافه شدن‌‌های ناگهانی و دیرهنگام خود به محوطه‌ی جریمه هنگام ارسال‌ها که اصطلاحاً به «Late run» معروف است، پرسپولیس را در موقعیت گل‌زنی قرار می‌داد. اما در این مسابقه ما شاهد بودیم که میلاد سرلک و رضا اسدی بسیار اندک به محوطه‌ی جریمه اضافه می‌شدند. هم‌چنین عدم تمایل این دو به بازی در جناحین و نیم‌فضاها هم باعث می‌شد تا امیری، یکی از دو مهاجم پرسپولیس در این بازی، برای ایجاد برتری عددی به یکی از کانال‌های کناری برود، در نتیجه به هنگام ارسال به محوطه، تنها عبدی و بال مخالف سمت توپ( ترابی یا عالیشاه) در محوطه حضور داشتند که عملاً نمی‌توانستند مقابل سه مدافع تاجیکی کاری از پیش ببرند.
برتری عددی ۴ به ۳ استقلال مقابل پرسپولیس در جناح راست زمین، عدم اضافه شدن سرلک به محوطه‌ی جریمه، شکل‌گیری موقعیت ۳ به ۲ در محوطه‌ی جریمه.
همین مسئله هم باعث شد تا در ۱۰ دقیقه‌ی پایانی، آل‌کثیر و پاکدل به زمین آیند تا این دو در کنار ترابی یا عالیشاه، حضوری سه نفره درون محوطه حریف داشته باشند.
این بار به هنگام ارسال سیامک، موقعیت ۳ به ۳ در محوطه‌ی جریمه شکل گرفته و حرکت پاکدل و آل‌کثیر به تیر یک باعث ایجاد فضا در تیر دو برای ترابی می‌شود که ضربه‌ی او از روی خط دروازه برگشت داده می‌شود.
در صحنه‌ی گل پرسپولیس هم موقعیت ۳ به ۳ درون محوطه‌ی حریف شکل گرفته است. این از معدود صحنه‌هایی‌ست که رضا اسدی بعد از حمل توپ خوب خود و رساندن آن به ترابی، خود هم به محوطه‌ی حریف اضافه شده است.
جمع‌بندی
پرسپولیس در نهایت توانست در تک دیدار حذفی و روی حرکت انفرادی ترابی به پیروزی دست یابد و به جمع ۸ تیم برتر آسیا راه پیدا کند. این خود به تنهایی دستاورد بزرگی برای گل‌محمدی و کادرش محسوب می‌شود. بخشی از نقاط ضعف دیده شده در بازی سرخ‌پوشان هم به خستگی ملی‌پوشان‌شان چون ترابی و امیری و دیر اضافه شدن مهره‌هایی چون پاکدل و اسدی برمی‌گردد. یادمان نرود که پرسپولیس سال گذشته هم در اولین دیدار خود با خرید‌های جدیدش مقابل التعاون که با برتری ۱-۰ سرخ‌ها به پایان رسید، نمایش دل‌چسبی ارائه نداد و روی درخشش خیره‌کننده‌ی حامد لک آن سه امتیاز حیاتی را کسب کرد؛ بنابراین باید منتظر ماند و دید کادرفنی پرسپولیس در ادامه چگونه جای خالی ستاره‌های جداشده را پر خواهد کرد. آن‌ها پیش‌تر و در نیم‌فصل اول فصل گذشته نشان داده‌اند که در روز‌های کمبود بازیکن می‌توانند بسیار انعطاف‌پذیر باشند و تغییرات مطلوبی را در نقش‌های بازیکنان و شعاع‌های حرکتی‌شان ایجاد کنند تا آن‌ها را در برنامه‌های تاکتیکی خود بگنجانند.
علی کمانگری
منبع داده‌های آماری: Opta
ضربه ترابی پرسپولیس را به جمع ۸ تیم پایانی رقابت‌ها فرستاد، اما جای خالی نفرات جداشده را کاملاً می‌شد در ترکیب پرسپولیس حس کرد.