لزوم هدایت سرمایه هلدینگ‌های پتروشیمی به احداث پتروپالایشگاه/اهداف ادغام صنایع پالایشی و پتروشیمی
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «طرح تشکیل شرکت ملی صنایع پالایشی و پتروشیمی» مطرح کرده است، یکپارچگی صنایع پالایشی و پتروشیمی به تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر و افزایش حاشیه سود این واحدها منجر می‌شود.
در نمودار زیر جریان‌های مواد تولیدی میان واحدهای پالایشی و پتروشیمیایی (واحد کراکر بخار و آروماتیک‌سازی) در قالب پترو پالایشگاه ارائه شده است.
همانطور که در نمودار مشخص است یکپارچگی صنایع پتروشیمی و پالایشی موجب اشتراک جریان مواد در واحدهای مربوط و کاهش اتلاف مواد و تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر نسبت به فراورده‌های حاصل از پالایشگاه‌های مرسوم و قابل استفاده در صنایع پتروشیمی می‌شود.
این درحالی است که هم اکنون بسیاری از جریان‌های مواد در پالایشگاه‌ها مانند پروپیلن و برش‌های هیدروکربوری چهارکربنه و اتان موجود در گاز خشک، خروجی واحد هیدروکراکینک، نفتای تقطیر مستقیم، نفتای کراکینگ، ریفرمیت و نفت سفید یا به عنوان سوخت در پالایشگاه مصرف می‌شود یا عمدتاً به عنوان سوخت فروخته می‌شود، درحالی که این مواد با جداسازی می‌توانند به محصولات با ارزش افزوده در صنعت
پتروشیمی تبدیل شوند.
در نمودار زیر به طور خلاصه پتانسیل تبادل جریان‌های مواد و جریان محصولات تولیدی در واحدهای پالایشی و پتروشیمی یکپارچه نشان داده شده است.
مدیریت پالایشگاه‌های کشور توسط شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی که وظیفه تأمین پایدار عرضه سوخت در کشور را دارد و برنامه‌ریزی، مدیریت و مالکیت مجزای این صنعت نسبت به صنایع پتروشیمی سبب شده است که بخش زیادی از موادی که قابلیت استفاده در صنعت پتروشیمی و ایجاد ارزش افزوده بالا را دارند، به عنوان سوخت توسط پالایشگاه‌ها به فروش برسند.
*افزایش سودآوری واحدهای یکپارچه صنایع پالایشی و پتروشیمی
براساس آمار موجود، در حالت مطلوب ادغام و یکپارچه‌سازی دو صنعت پالایش و پتروشیمی، میزان تولید محصولات پتروشیمیایی از کل تولیدات واحد پتروپالایشگاهی، سهم حدود ۴۰ درصدی خواهد داشت که سهم ارزشی این محصولات، حدود ۶۰ درصد خواهد بود.
در نمودار زیر میزان تولید محصولات و ارزش افزوده حاصل در مدل‌های متفاوت یکپارچه‌سازی صنایع پالایشی و پتروشیمی با اضافه کردن واحدهای پتروشیمیایی مختلف ارائه شده است.
همانطور که از آمار نمودار مشخص است ارزش افزوده پالایشگاه‌های موجود در ازای تولید محصولات پتروشیمی حدود ۱۵ درصد خواهد بود. این رقم در صورت ایجاد یک مجتمع پتروپالایشگاهی و اضافه شدن یک واحد آروماتیک به پالایشگاه موجود به ۲۸ درصد افزایش می‌یابد، حال چنانچه مجتمع پتروپالایشگاهی با اضافه شدن واحد آروماتیک و کراکر بخار تأسیس شود، ارزش افزوده ایجاد شده تا ۴۲ درصد افزایش می‌یابد.
ایجاد ارزش افزوده بیشتر نه تنها ناشی از تولید مواد پیچیده‌تر، بلکه ناشی از صرفه‌جویی در هزینه‌ها و استفاده مشترک از منابع به ویژه یوتیلیتی است. مدل‌های مختلف ادغام در لایه عملیاتی در نمودار زیر نشان داده شده است.
*لزوم هدایت سرمایه هلدینگ‌های پتروشیمی برای احداث پتروپالایشگاه‌ها
یکپارچگی میان مجتمع‌های پتروشیمی و پالایشی بسته به نسل پتروپالایشگاه‌ها متفاوت است، نسل اول مدلی است که دو مجتمع پتروشیمی و پالایشگاهی، کاملاَ جدا از همدیگر احداث شده و جریانات تبادلی میان آنها محدود است.
نسل دوم مدلی است که دو مجتمع پتروشیمی و پالایشگاه، تحت یک مجتمع یکپارچه احداث شوند، اما مدیریت آن کاملاً مجزا باشد. در این مدل برخلاف مدل قبلی امکان استفاده از برخی جریانات یوتیلیتی به صورت مشترک مقدور است، همچنین بر اساس ساختار قراردادی تبادل خوراک، جریانات میان بخش پالایشگاهی و پتروشیمی تبادل می‌یابد و با توجه به نزدیکی این واحدها هزینه تبادل جریانات کمتر است.
نسل سوم در این مدل که حد نهایی در مفهوم پتروپالایشگاهی است، هر دو واحد به صورت یکپارچه در یک سایت و همچنین تحت مدیریت واحد عمل می‌کنند، براساس گزارش‌های موجود بیشترین شاخص سوددهی در این مدل به دست می‌آید، تبادل یوتیلیتی به صورت بهینه صورت می‌گیرد و با توجه به استفاده مشترک در سیستم سوخت مجتمع و هزینه پایین انتقال خوراک، هزینه‌های استفاده از نیروی کار مشترک و امور مربوط به لجستیک، هزینه‌ها کاهش می‌یابد؛ این یکپارچگی می‌تواند با ایجاد واحدهای میان‌دستی و پایین‌دستی متعدد و ایجاد پارک شیمیایی تداوم یابد.
قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت خام و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی، با هدف ایجاد واحدهای نسل سوم تحت عنوان پتروپالایشگاه‌ها در سال ۱۳۹۸ به تصویب رسید، اما یکپارچگی در لایه‌های مختلف حکمرانی «تشکیل شرکت ملی صنایع پالایشی و پتروشیمی» هدف غایی طرح صنایع پالایشی و پتروشیمی به ویژه لایه برنامه‌ریزی، توسعه‌گری و عملیات است که یکپارچگی لایه برنامه‌ریزی در وزارت نفت و لایه توسعه‌گری در شرکت‌های تابعه مربوط صورت می‌گیرد.
تلفیق این دو صنعت علاوه بر تبادل مواد در واحدهای مختلف یک مجتمع می‌تواند به جریان سرمایه از طریق شکل‌گیری کنسرسیوم‌ها و تأثیرگذاری بیشتر هلدینگ‌های پتروشیمی و حتی منابع داخلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی در تأمین سرمایه موردنیاز طرح‌های توسعه پالایشگاه‌های موجود و ایجاد پتروپالایشگاه‌ها بینجامد.
انتهای پیام/