لوازم خانگی ایرانی|جای خالی شورای رقابت در قیمت‌گذاری/پرونده گران فروشی روی میز تعزیرات
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، پس از نامه نگاری تولیدکنندگان لوازم خانگی در مورد احتمال از سرگیری واردات لوازم خانگی به کشور و دستور رئیس جمهور برای ادامه ممنوعیت واردات لوازم خانگی کٌره‌ای، شاهد افزایش قیمت برخی تولیدات لوازم خانگی در کشور بودیم که اعتراض مردم و مسئولان دولتی و مجلس را به همراه داشت.
این اتفاق انتظار مردم برای کنترل دقیق قیمت‌ها و وجود یک نهاد کنترل‌گر مانند شورای رقابت را افزایش داده است ، به طوری که نظارت کارشناسی بر نحوه تعیین قیمت لوازم خانگی وجود داشته باشد و در شرایطی که واردات ممنوع است، امکان تبانی بین تولیدکنندگان داخلی یا قیمت‌گذاری آزاد برای تولیدات انحصاری وجود نداشته باشد.
هرچند به گفته فعالان صنعت لوازم خانگی، تعداد تولیدکنندگان در این صنعت بسیار زیاد است و احتمال ایجاد انحصار در تولیدات وجود ندارد، اما باید توجه داشت که سهم کارخانه‌ها در این بازار چندان با یکدیگر برابر نیست و برخی برندها سهم چشمگیری نسبت به سایر برندها دارند که نقش پررنگ تری در قیمت‌گذاری لوازم خانگی دارند.
در عین حال، تولید برخی محصولات توسط تعداد محدودی از تولیدکنندگان صورت می گیرد که ممکن است انحصار در تولیدات را به همراه داشته باشد.
طی روزهای اخیر شاهد بودیم که افزایش قیمت لوازم خانگی از سوی پنج شرکت از ۱۲ شرکتی که خواستار ممنوعیت واردات لوازم خانگی بودند، صورت گرفت. هرچند به گفته دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران، این رشد قیمت‌ها برخلاف توافق تولیدکنندگان با وزارت صنعت بوده است.
عباس هاشمی گفت: درست است که گاهی افزایش قیمت محصولات باید براساس رشد مؤلفه‌های تولید اتفاق بیفتد، اما انجمن صنایع لوازم خانگی ایران به عنوان بزرگترین تشکل در صنعت لوازم خانگی با مسئولان سازمان حمایت توافق کرده بود که اگر قیمت مؤلفه‌های تولید مانند نرخ ارز، تورم و حقوق و دستمزد تا ۵ درصد افزایش یافت، تشکل این تعهد را می‌دهد که واحدهای تولیدکننده درخواستی برای افزایش قیمت تولیداتشان نداشته باشند و اگر بالای ۵ درصد بود با بررسی کارشناسی و محاسبات، قیمت‌ها در سامانه ۱۲۴ درج شود.
* افزایش ۱۰ درصدی قیمت برخی لوازم خانگی داخلی
محمدعلی اسفنانی، مدیر کل تعزیرات استان تهران نیز در این مورد با بیان اینکه براساس اظهارات رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی برخی از تولیدات داخلی حدود ۵ تا ۱۰ درصد افزایش قیمت داشتند، گفت: از آنجا که لوازم خانگی مشمول قیمت‌گذاری دستوری نمی‌شود و بازار و عرضه و تقاضا قیمت آن را مشخص می‌کند، برخی از این فرصت، سوء استفاده کرده و قیمت کالاهای تولیدی را افزایش می‌دهند.
وی ادامه داد: بر اساس اظهارات رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی، برخی از تولیدات داخلی حدود ۵ تا ۱۰ درصد افزایش قیمت داشتند، البته قیمت محصولات تولیدی برندهای مهم و کارخانه‌های بزرگ افزایشی نداشته است.
وی با بیان اینکه افزایش قیمت باید توجیه منطقی داشته باشد و سازمان حمایت از مصرف‌کننده آن را تایید کند، افزود: اگر سازمان حمایت از مصرف‌کننده افزایش قیمت را تایید نکند، رشد بهای لوازم خانگی، گران فروشی بوده و باید با آن برخورد تعزیراتی شود.
اسفنانی در پاسخ به این پرسش که آیا در روزهای اخیر گزارشی مبنی بر گران فروشی لوازم خانگی به سازمان تعزیرات رسیده است، گفت: بله، به صورت معمول هر روزه گزارش‌هایی از گران فروشی همه کالاها به دست ما می‌رسد.
* اهمیت ورود شورای رقابت به قیمت‌گذاری لوازم خانگی
وجود دستگاهی دقیق و کارشناس در بحث قیمت گذاری لوازم خانگی از جمله خواسته‌های مشتریان بازار لوازم خانگی است تا از تبانی تولیدکنندگان و یا قیمت گذاری به دور از انصاف لوازم خانگی جلوگیری شود. یکی از نهادهای ناظر که می‌تواند در این زمینه وارد شود، شورای رقابت است.
هرچند طی سال‌های گذشته مصوبات این شورا برای افزایش قیمت خودرو، اعتراضاتی را از سوی مردم به همراه داشت، اما به گفته کارشناسان، وجود یک دستگاه تنظیم‌گر در قیمت‌گذاری محصولاتی که تولید انحصاری دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است و چه بسا اگر طی سال‌های گذشته شورای رقابت بر قیمت‌گذاری خودروها نظارت نداشت، تاکنون باید رشدهای بیشتری را در قیمت خودروها شاهد می‌بودیم.
در عین حال، اگر ایرادی به نحوه قیمت‌گذاری توسط شورای رقابت وارد باشد، باید آن ایرادات برطرف شود، نه اینکه چنین نهاد ناظری کنار گذاشته شود.
رضا شیوا، رئیس شورای رقابت در مورد ورود این شورا به موضوع قیمت‌گذاری لوازم خانگی با بیان اینکه شورای رقابت هنوز بررسی شرایط بازار لوازم خانگی را آغاز نکرده است، گفت: در صورت محدودیت واردات و مشکلات تولید و عرضه این اقلام به‌نظر می‌رسد، ورود شورای رقابت در دور جدید به بررسی موضوع انحصار در بازار لوازم خانگی ضروری است.
وی با تأکید بر اینکه بهتر است این موضوع در دستور کار بررسی اعضای جدید این شورا قرار گیرد، افزود: در سال‌های گذشته وضع بازار و تامین لوازم خانگی به دلیل فعالیت مشترک برخی برندهای خارجی و تولید داخل این اقلام متعادل بوده و مصرف‌کنندگان شاهد عرضه محصولات مختلف از چند برند داخلی و خارجی با قیمت و کیفیت متفاوت بودند، به همین دلیل ضرورتی برای اقدام شورای رقابت در این عرصه وجود نداشت.
شیوا افزود: با تداوم ممنوعیت واردات لوازم خانگی سهم قاچاق این اقلام از بازار به ویژه در محصولاتی مانند یخچال فریزر ساید بای ساید، ماشین ظرفشویی یا اسپیلت، افزایش یافته است. علاوه بر آن، محدویت تولید و عرضه این اقلام موجب عرضه انحصاری محصولات معدود برندهای تولیدکننده شده که مشکلات عرضه و افزایش قیمت را به دنبال داشته است.
رئیس شورای رقابت گفت: با این روند باید شورای رقابت دستورالعمل قیمت‌گذاری آن دسته از لوازم خانگی را که تولید و عرضه انحصاری آنها در اختیار یک یا چند برند است، تدوین کند.
وی تأکید کرد: تنها راه ساماندهی بازار و رسیدن به قیمت منصفانه کالاها و خدمات در بازارهای انحصاری، رشد عرضه است و شورای رقابت نیز با تعیین دستورالعمل قیمت‌گذاری در بازارهای انحصاری سعی در عرضه این اقلام با قیمت‌گذاری منصفانه دارد. بر این اساس، تعیین ضوابط و دستورالعمل قیمت‌گذاری آن دسته از لوازم خانگی که بازاری انحصاری دارند، می‌تواند در دستور کار بررسی شورای رقابت قرار گیرد.
* خریدار در بازار کم است؛ مردم بیشتر دنبال تعمیرات می‌روند
هرچند قیمت لوازم خانگی به مروز طی ماه‌های گذشته دستخوش تغییر شده ، اما بازار همچنان در رکود به سر می برد و خریدار چندانی وجود ندارد. برخی مشتریان که نیاز ضروری به لوازم خانگی ندارند فعلا برای خرید دست نگه داشته اند تا شاید بتوانند کالای مورد نظر خود را با قیمتی پایینتر خریداری کنند. در این شرایط افزایش قیمت اخیر نیز انگیزه برخی مشتریان بازار لوازم خانگی را برای خرید کالای جدید کاهش داده است.
محمدحسین رحیمی، عضو هیأت مدیره اتحادیه لوازم خانگی در این مورد با بیان اینکه بازار لوازم خانگی در آرامش به سر می‌برد، به فارس گفت: افزایش قیمت لوازم خانگی منتفی شده است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر خریدار لوازم خانگی در بازار وجود دارد، ولی به اندازه قبل که کالاها ارزان بودند، فروش نداریم، افزود: طبیعی است که با افزایش قیمت لوازم خانگی، مصرف‌کنندگان رغبت کمتری به خرید لوازم خانگی نو داشته باشند. به عنوان مثال وقتی قیمت یک ماشین لباسشویی از ۳ میلیون تومان به ۵ میلیون تومان رسیده است، به اندازه قبل تقاضای خرید در بازار وجود ندارد.
به گفته رحیمی، در حال حاضر بیشتر خرید لوازم خانگی توسط زوج‌های جوان و به عنوان جهیزیه صورت می‌گیرد که ۵۰ تا ۶۰ درصد فروش بازار به این بخش اختصاص دارد و در این زمینه دو نهاد دولتی نیز جهت ارائه جهیزیه ارزان قیمت به مردم اقداماتی را انجام داده‌اند.
وی توضیح داد: بخشی از لوازم خانگی موجود در بازار نیز همواره بابت جایگزینی محصولات فرسوده خریداری می‌شده که در حال حاضر به دلیل بالا بودن قیمت‌ها نسبت به قبل، مردم ابتدا به سراغ تعمیر وسایل معیوب خود می‌روند و پس از آن ممکن است برای خرید محصول جدید اقدام کنند.
* دلالان، لوازم خانگی را گران کردند
هرچند گزارش ها حاکی از افزایش قیمت کارخانه‌ای برخی محصولات لوازم خانگی است اما جواد حسینی کیا، نائب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس معتقد است: این گرانی‌ها کار دلالان است.
وی در این مورد با اشاره به جلسه کمیسیون صنایع مجلس با نمایندگان وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادی و دارایی، سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و اتحادیه‌های تولیدکنندگان لوازم خانگی، گفت: براساس گزارش ارائه شده در حال حاضر کالا به میزان کافی در انبارها موجود است.
وی افزود: طبق توضیحات ارائه شده در این نشست، تولید لوازم خانگی در ۶ ماه نخست سال جاری نسبت به سال گذشته حدود ۹ درصد رشد داشته و از مرداد ماه تاکنون قیمت لوازم خانگی در واحدهای تولیدی افزایشی نداشته و گرانی رخ داده ناشی از فعالیت دلالان در بازار است.
حسینی کیا اضافه کرد: مقرر شد سازمان حمایت از مصرف‌کننده با تشدید نظارت میدانی، با گران‌فروشان برخورد کند. از سوی دیگر انجمن‌های تولیدکننده لوازم خانگی موظف شدند که اطلاعیه صادر کرده و در آن بیان کنند که در هفته‌های گذشته افزایش قیمتی نداشته اند.
وی تصریح کرد: در این نشست وزارت صنعت، معدن و تجارت به ویژه سازمان حمایت از مصرف کننده موظف شد که با سوداگران که موجب التهاب و نابسامانی بازار لوازم خانگی شده‌اند، برخورد کنند.
* وعده وزیر صنعت برای بررسی قیمت لوازم خانگی
در این مورد سید رضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز از اصلاح افزایش قیمت خارج از ضابطه لوازم خانگی خبر داد.
وی درباره علت افزایش قیمت اخیر لوازم خانگی ایرانی اظهار داشت: در موضوع افزایش قیمت لوازم خانگی ایرانی، بررسی‌ها در وزارت صمت در حال انجام است و اگر به این نتیجه برسیم که در افزایش قیمت‌ها، ضوابط رعایت نشده باشد، به گونه‌ای عمل خواهیم کرد که قیمت اصلاح شود.
در عین حال، یکی از راه‌های کاهش قیمت لوازم خانگی داخلی، افزایش تیراژ تولیدات است که در این زمینه اگر بخشی از تولیدات به صادرات اختصاص یابد تاثیر بیشتری در کاهش قیمت تمام شده کالا خواهد داشت. برای این کار باید اعتمادسازی ویژه ای برای مشتریان بازار لوازم خانگی نسبت به تولیدات ایرانی صورت گیرد.
آرمان خالقی، عضو هیأت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت در این مورد به فارس گفت: افزایش کیفیت قطعات لوازم خانگی یکی از الزامات بالا بردن اعتماد مردم به لوازم خانگی ایرانی است. طی سال های گذشته سیاست ها طوری بوده که بیشتر قطعات اصلی در این صنعت از طریق واردات تأمین می‌شده و محصول نهایی تحت لیسانس شرکت‌های خارجی و یا با مشارکت آنها تولید و عرضه شده است.
وی ادامه داد: به این ترتیب، رقابت اصلی بین محصول نهایی بوده در حالی که در دنیا صنعت لوازم خانگی بر لبه تکنولوژی حرکت می‌کند و به همین دلیل رشد صنعت قطعه‌سازی تأثیر زیادی در تولید محصولات نهایی دارد که اگر قطعه‌سازان ایرانی تقویت شوند می‌توانند تأثیر بالایی بر تولید محصولات با تکنولوژی بالا داشته باشند.
در هر حال با ممنوع شدن واردات لوازم خانگی، وزارت صنعت وظیفه دشواری نسبت به قبل برای کنترل قیمت و بازار لوازم خانگی دارد تا علاوه بر رضایت مندی مشتریان زمینه رشد و توسعه تولیدات داخلی نیز فراهم شود. باید دید در نهایت قیمت گذاری لوازم خانگی به چه سرنوشتی دچار خواهد شد، آیا دستگاهی مانند شورای رقابت وارد عرصه قیمت‌گذاری می‌شود یا خیر؟
به گزارش فارس برخی مخاطبان سامانه «فارس من» با ثبت سوژه‌ای با عنوان «چرا بعد از توقف واردات، لوازم خانگی ایرانی گران شد» خواستار پیگیری این موضوع شدند.
انتهای پیام/ب