دلایل افت ۳۱ پله‌ای ایران در ارتباط دانشگاه با صنعت/ برای جبران این عقب‌ماندگی چه باید کرد؟
گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس؛ در شرایطی که هر روز بر ابعاد تحریم‌ها افزوده می‌شود و مردم به صورت روز‌افزون تحت فشار قرار می‌گیرند نقش دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در حل مشکلات صنعت و جامعه بیشتر می‌شود و انتظار می‌رود دانشگاه‌ها با ارائه راهکارهای خلاقانه و علمی، شتاب حل مشکلات کشور را بیشتر کنند.
روند استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها نه تنها در سال‌های اخیر بهتر نشده است بلکه با افت ۳۱ پله‌ای بدتر نیز شده است. اما وضعیت در سایر کشورها بسیار متفاوت است؛ در کشورهای پیشرفته مانند کشورهای عضو OECD نیمی از تحقیق و توسعه بوسیله دانشگاه‌ها انجام می‌شود؛ همسایه‌های ایران نیز از نظر رتبه شاخص ارتباط با صنعت بدون استثنا بهتر از کشورمان هستند. افت زیاد جایگاه ایران در شاخص ارتباط دانشگاه با صنعت نه تنها وجهه ایران در جهان و منطقه را خراب می‌کند بلکه نشان دهنده این است که مدیریت کارآمدی در کشور برای مدیریت ارتباط دانشگاه با صنعت وجود ندارد.
چه نهادی مسئول مدیریت ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه است؟
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از آنجایی که اختیارات لازم برای مدیریت دانشگاه‌ها را دارد و اداره‌ای نیز تحت عنوان اداره ارتباط با صنعت در آن شکل گرفته است مسئول مدیریت ارتباط دانشگاه‌ها با صنعت است.
شورای عتف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در راستای ارتباط بهتر دانشگاه‌ها با صنایع با ایجاد ابزارهایی مثل پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد و ادارات ارتباط با صنعت و نیز سامانه‌هایی مثل ساتع و سمات سعی کرده‌اند این ارتباطات شکل بهتری به خود بگیرد. از سوی دیگر با ایجاد ظرفیت قانونی مثل بند «ب» و «ج» ماده ۶۴ برنامه ششم، بند «و» تبصره ۹ ماده واحده سعی شده است اعتبارات پژوهشی دستگاه‌های اجرایی به سمت دانشگاه‌ها هدایت شود. مجموعه این عوامل در کنار برگزاری مسابقه در هفته‌های پژوهش بین دانشگاه‌های مختلف برای انتخاب ایده برتر، در نظر گرفتن فرصت مطالعاتی برای اعضای هیئت علمی و نیز برگزاری جلسات مشترک بین صننعت و دانشگاه مجموعه ابزارها و روش‌هایی هستند که وزارت علوم در چند دهه اخیر سعی کرده است برای ارتباط بهتر دانشگاه با صنعت و جامعه استفاده نماید.
چرا وضعیت ایران در شاخص ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه نامطلوب است؟
غیرکارآمد بودن و عدم اثرگذاری ابزارهای یاد شده به این دلیل است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از روش‌ها و مدل‌های نخ‌نما شده و سنتی استفاده می‌کند. این ابزارها به دلیل نداشتن ساز و کار مطلوبی دارای تأثیرات حداقلی بوده‌اند. ابزارهای ایجاد شده توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بویژه ادارات ارتباط با صنعت و جامعه، تخصص و انگیزه لازم را برای برقراری ارتباط با صنعت ندارند.
برای اثرگذاری بیشتر این نهادها، این وظیفه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بود که در بدو تأسیس، سیاست‌گذاری لازم برای تخصصی و انگیزه‌مندی آن‌ها را طراحی و اجرا می‌کرد. نهادهای موجود بویژه اداره ارتباط با صنعت شامل کارمندان و مدیران دولتی هستند که تخصص کافی برای تهیه درخواست پروپوزال (RFP)، مدیریت پروژه، تهیه اطلس فناوری‌ها و طرح‌های دانشگاه، بازاریابی و بازارسازی برای فناوری‌های توسعه داده شده در دانشگاه، ارزش‌گذاری فناوری، دسترسی به شبکه سرمایه‌گذاران، صندوق‌ها و شتابدهنده‌ها، ارائه خدمات ثبت پتنت و مالکیت معنوی، تیم‌سازی و هدایت هسته‌های پژوهشی و فناورانه، ارائه تضامین حقوقی و … را ندارند.
چاره کار چیست؟
لازم است وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از ابزارهای به روز و کارآمدتری که اثرگذاری بیشتری داشته باشند استفاده نماید. یکی از ابزارهای مهم که کشورهای مختلف از آن استفاده می‌کنند شرکت‌های خصوصی تبادل فناوری دانشگاهی هستند. این شرکت‌ها با شناخت دقیق شبکه‌های صنعتی، دقیق نمودن تقاضاهای این صنایع و ارائه آن به مجریان توانمند دانشگاهی کار بهم‌رسانی بین دانشگاه و صنعت را انجام داده و حق‌الزحمه دریافت می‌کنند. علاوه بر بهم‌رسانی این شرکت‌ها قادر هستند نزدیک به ۱۸ خدمت دیگر نیز به دانشگاه و صنعت ارائه دهند. وجه تفاوت این شرکت‌های خصوصی و تخصصی با ابزارهای ایجاد شده قبلی این است که این شرکت‌ها تخصصی و انگیزه بالایی برای ارتباط بین صنعت و دانشگاه را دارند. این مدل در بسیاری از کشورها به کار گرفته شده و نتایج بسیار موفقی در به هم رسانی صنایع و دانشگاه داشته است.
انتهای پیام/