راهنمای رصد آسمان شب، آبان ۱۴۰۰
شاید تماشای آسمان شب از میان آلودگی نوری شهر‌ها را غیرممکن بدانید؛ ولی باید یادآوری کنیم که هنوز پدیده‌هایی وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها لذت ببرید و برای دقایقی از تنش‌های روزمره فاصله بگیرید.
برای تماشای بسیاری از این رویدادها به ابزار گران‌قیمت نیاز ندارید و کافی است دست‌کم ۱۵ دقیقه پیش از شروع رصد به پشت‌بام یا هر فضای باز دیگری بروید تا چشم‌هایتان به شرایط تاریکی عادت کند. حتی اگر با صورت‌های فلکی و جهت‌یابی در آسمان شب آشنایی ندارید، جای نگرانی نیست؛ چراکه اپلیکیشن‌های نقشه آسمان برای گوشی‌های هوشمند با استفاده از حسگرهای موجود در این گجت‌ها، پس از تایپ نام هدف مدنظر، شما را به‌سمت آن هدایت می‌کنند. بسیاری از این اپلیکیشن‌ها به قابلیت دید شب مجهز هستند تا با تبدیل تمام نور‌های موجود در صفحه‌نمایش به رنگ قرمز، به حفظ سازگاری چشم‌های شما با تاریکی کمک کنند.
راهنمای نشانها
دشواری سطح ۱: رویدادهای قابل مشاهده با چشم غیرمسلح
دشواری سطح ۲: رویدادهای قابل مشاهده با دوربین دوچشمی
دشواری سطح ۳: رویدادهای قابل مشاهده با تلسکوپ کوچک (دهانه کوچک‌تر از ۱۰۰ میلی‌متر)
دشواری سطح ۴: رویدادهای قابل مشاهده با تلسکوپ بزرگ (دهانه بزرگتر از ۱۰۰ میلی‌متر)
هشدار نزدیکی به خورشید: مشاهده خورشید با دوربین دوچشمی و تلسکوپ بدون فیلتر مناسب، به چشمان شما آسیب دائمی می‌رساند.
آسمان شب در آبان ۱۴۰۰
با پشت سر گذاشتن ۳۰ روز از آغاز پاییز، وارد ماه آبان شده‌ایم. روز‌ها همچنان کوتاه‌تر می‌شوند و ساعات طولانی‌تری برای رصد آسمان شب در اختیار داریم. اما احتمالا بر تعداد شب‌های ابری هم افزوده خواهد شد؛ بنابراین فرصت رصد را در شب‌هایی که آسمان صاف است از دست ندهید.
دوشنبه ۳ آبان: بیشترین کشیدگی غربی سیاره عطارد (صبحگاهی)
«بیشترین کشیدگی» به وضعیتی گفته می‌شود که یک سیاره داخلی، در آسمان بیشترین فاصله را از خورشید دارد و بهترین فرصت برای رصد آن خواهد بود. این وضعیت هر ۴۰ تا ۷۰ روز یکبار برای عطارد اتفاق می‌افتد.
صبحگاه دوشنبه ۳ آبان، عطارد در بیشترین کشیدگی غربی خواهد بود و حدود نیم ساعت پیش از طلوع آفتاب می‌توانید این سیاره درخشان را در ارتفاع حدود ۱۰ درجه‌ای از افق شرقی تماشا کنید. برای تماشای این رویداد به افقی بدون وجود موانع زمینی نیاز خواهید داشت.
جمعه ۷ آبان: بیشترین کشیدگی شرقی سیاره زهره (شامگاهی)
چهار روز پس از رسیدن عطارد به بیشترین کشیدگی غربی، سیاره زهره نیز به بیشترین کشیدگی شرقی خواهد رسید. ۳۰ دقیقه پس از غروب آفتاب، سیاره درخشان زهره در ارتفاع ۱۶ درجه‌ای افق غربی خودنمایی می‌کند. با استفاده از یک تلسکوپ کوچک می‌توانید هلال سیاره زهره که نیمی از قرص سیاره را روشن کرده، ببینید.
جمعه ۱۴ آبان: ماه نو
ماه نو در ساعت ۰:۴۵ بامداد جمعه ۱۴ آبان اتفاق می‌افتد و برای مشاهده آن باید تا غروب این روز منتظر بمانید. ولی حتی در این شرایط هم برای مشاهده هلال ماه نو از ایران، نیاز به ابزار اپتیکی خواهید داشت.
جمعه ۱۴ آبان: سیاره اورانوس در مقابله
همچنین پس از غروب آفتاب می‌توانید سیاره اورانوس را در تمام مدت شب رصد کنید، زیرا در این روز اورانوس در وضعیت مقابله قرار می‌گیرد و در نقطه مقابل خورشید در آسمان دیده می‌شود. این بهترین فرصت برای مشاهده سیاره اورانوس در طول سال خواهد بود. با یک دوربین دوچشمی یا تلسکوپ کوچک می‌توانید این سیاره را مانند یک ستاره تشخیص دهید ولی برای مشاهده قرص آن نیاز به تلسکوپ‌های قدرتمند‌تر و حداقل بزرگنمایی ۱۵۰ برابر دارید.
دوشنبه ۱۷ آبان: مقارنه ماه و سیاره زهره
پس از تاریک شدن آسمان در غروب دوشنبه ۱۷ آبان می‌توانید هلال باریک ماه را در کنار سیاره پرنور زهره به آسانی مشاهده کنید. تقریبا نیم ساعت پس از غروب آفتاب سیاره زهره در ۴ درجه‌ای سمت راست ماه قرار دارد. برای رصد و عکاسی از این پدیده تا ۲ ساعت پس از غروب آفتاب فرصت دارید.
چهارشنبه ۱۹ آبان: مقارنه ماه و سیاره زحل
در این روز ماه به ۴ درجه‌ای جنوب زحل می‌رسد و اگر تا به حال زحل را در آسمان ندیده‌اید، می‌توانید به کمک ماه آن را پیدا کنید. رصدگران تازه‌کار هم می‌توانند از این فرصت برای رصد زحل با تلسکوپشان استفاده کنند.
پنجشنبه ۲۰ آبان: مقارنه ماه و سیاره مشتری
یک روز پس از دیدار ماه با زحل، قمر زمین به ملاقات سیاره مشتری می‌رود. مشتری پس از خورشید، ماه و سیاره زهره، چهارمین جرم پرنور در آسمان زمین است و بدون کمک ماه هم به سرعت توجه شما را به سمت خود جلب می‌کند. با وجود این اگر تا به حال مشتری را در آسمان ندیده‌اید، می‌توانید از این فرصت استفاده کنید. ماه در این روز در ۵ درجه‌ای جنوب مشتری خواهد بود.
چهارشنبه ۲۶ آبان: اوج بارش شهابی اسدی
بارش شهابی اسدی تاریخچه جالبی دارد و تقریبا هر ۳۳ سال یکبار با افزایش چشمگیر تعداد شهاب ها، مردم زمین را حیرت‌زده می‌کند. منشا این بارش، دنباله‌دار تمپل-تاتل است که هر ۳۳ سال یکبار با عبور از نزدیکی مدار زمین، ذرات خود را در مسیر باقی می‌گذارد و توفان شهابی به‌پا می‌کند.
ولی در سال‌های دیگر، تعداد شهاب‌های قابل مشاهده در آسمان تاریک و بدون حضور نور ماه به ۱۵ شهاب در هر ساعت می‌رسد. امسال برای مشاهده این بارش شهابی از زمان تاریک شدن آسمان پس از غروب آفتاب ۲۵ آبان تا طلوع آفتاب ۲۶ آبان فرصت دارید ولی با توجه به اینکه ماه در آسمان حضور دارد، شهاب‌های کم نور در روشنایی ماه محو خواهند شد و تعداد کمتری از آن‌ها را می‌توان مشاهده کرد. کانون این بارش در صورت فلکی شیر (اسد یا Leo) قرار دارد و بهترین زمان برای مشاهده آن از حدود ساعت ۴:۳۰ بامداد که ماه به زیر افق می‌رود تا پیش از طلوع آفتاب است.
جمعه ۲۸ آبان: ماه کامل
اگر به مقاله‌های راهنمای رصد آسمان شب علاقه دارید، دیدگاه خود را برای بهتر شدن آن با زومیت به اشتراک بگذارید.
در این مقاله، مهم‌ترین رویدادهای نجومی آبان ۱۴۰۰، از ماه نو تا اوج بارش شهابی اسدی و چگونگی رصد آن‌ها را مرور می‌کنیم.