کارگردان «مبارک»: برای انیمیشن در ایران هزینه نمی کنند/ نیروهای متخصص از کشورمان مهاجرت کردند!

خبرگزاری فارس-گروه رادیو و تلویزیون: امروزه انیمیشن جزو آثار پر درآمد و پرمخاطب در دنیاست و سرمایه گذاری های قابل توجهی در ساخت انیمیشن ها می شود. در ایران هم طی سالهایی تولید انیمیشن شیب خوبی به خود دید اما دوباره افت کرد و حالا هم در حوزه سینما سالی شاید یک کار درخور و قابل توجه در ایران تولید شود. در این باره با «محمدرضا نجفی امامی» کارگردان فیلم «مبارک» اولین فیلم رئال انیمیشن ایرانی گفت و گو کردیم که متن کامل آن را در ادامه می خوانید:

** برای شروع خودتان را معرفی کنید.

-محمدرضا نجفی امامی هستم و مدت ۲۵ سال است که به کار انیمیشن و جلوه های ویژه برای سینما و تلویزیون مشغول هستم. فعالیت اصلی ام با انیمیشن شروع شد و از سه بعدی شروع کردم و الان فعالیت اصلی ام انیمیشن و جلوه های ویژه است.

** مقطع مدیریت آقای ضرغامی در صداوسیما اوج تولید انیمیشن در کشور ما بود و افت و خیزش از آن زمان شروع شد که ما متوجه شدیم توانایی این را داریم که کارهایی مثل فیل شاه و مبارک بسازیم. با این تفاسیری که آقای ضرغامی گفته بود: «می خواهیم قطب انیمیشن خاورمیانه شویم»، چقدر این موضوع به تحقق پیوسته است؟

-واقعیت این است که انیمیشن و جلوه های ویژه در ایران خیلی کند جلو می رود وگرنه بچه های توانمند بسیاری در ایران داریم. همین الان بسیاری از این افراد به خاطر اینکه در ایران جدی گرفته نشدند به خارج از ایران رفتند و کار می کنند. یک دوره ای خیلی خوب بود و ما خوب کار می کردیم و پروژه های سینمایی و تلویزیونی داشتیم و اتفاقا تولیدات خوبی هم برای تلویزیون داشتیم اما با توجه به شرایط مالی و بودجه این اتفاق ها خیلی کم شد. خودتان هم می بینید انیمیشن سازی فیلم های سینمایی و جلوه های ویژه سنگین برای فیلم های سینمایی جلو می رود اما به کندی جلو می رود. من فکر می کنم مسئولین، انیمیشن و جلوه های ویژه را جدی نمی گیرند و قدرتی که این صنعت در فرهنگ سازی و آموزش و جذابیت بصری و تصویری می تواند داشته باشد را باور ندارند. در صورتیکه می دانید سینمای هالیوود و بالیوود از این تکنولوژی و صنعت در همه جا استفاده می کنند وحتی در این بخش بزرگ نمایی می کنند و با جلوه های ویژه خودشان را بیشتر از آنچه هستند به ما نشان می دهند.

 

** فضای کار در حوزه انیمیشن سازی در ایران با شرکت های معتبری مثل دیزنی چه تفاوت هایی دارد؟

-فکر می کنم بیشترین تفاوتش در مدیریت و کیفیت و بخش مالی است. چون واقعا آنها در کارهایشان خیلی هزینه و سرمایه گذاری و وقت می گذارند اما در ایران واقعا چنین اتفاقی نمی افتد. شاید باورتان نشود اما در این ۲۵ سالی که فعالیت می کنم خیلی اذیت شدم تا به افرادی بقبولانم که از این تکنیک ها در فیلم ها و انیمیشن ها استفاده کنید اما جدی نمی گیرند! من به خیلی از مسئولین گفتم اما به ندرت این حرف ها را جدی می گیرند. زمانی که فیلم مبارک را ده سال پیش ساختم می خواستم فصل دومش را بسازم و شخصیت های انیمشنی زیادی را درگیر فضای رئال کنم مثل اسپایدرمن،‌ هارک، ترنسفورمرز اما هر کاری کردم نتوانستم بودجه بگیرم و مجبور شدم برای این و آن کارهای دیگری در زمینه جلوه های ویژه انجام بدهم. نمونه های زیادی هست و بزرگترین کارم در بخش جلوه های ویژه سال گذشته بود در سریال روزهای ابدی به کارگردانی جواد شمقدر یو تهیه کنندگی محسن علی اکبری که از شبکه یک پخش شد. آن کار برای من اتفاق بزرگی بود و شانس آوردم که پروژه را به من دادند که هر چه توانایی در جلوه های ویژه داشتم را در آن کار پیاده کنم. آقای علی اکبری و شمقدری به من اعتماد کردند و این کار را به من سپردند و ۸۰۰ دقیقه جلوه های ویژه در این سریال انجام دادم آنهم با آن حجم و تکنیکی که برای اولین با ردر ایران اجرا کردیم اما چه فایده یک کار! این کارها باید بیشتر تولید شود و همه باید به این سمت بیایند تا ما به کارهایمان عظمت دهیم. حالا این را نمی دانم که کارگردان ها دوست دارند به این سمت بیایند؟ چون به نفع خودشان است.

** از فضای آن کار راضی بودید؟ و از اینکه آنچه در فکر و ذهن تان می گذشت را توانستید به راحتی پیاده کنید؟

-من آن کار را از نظر تکنیک جلوه های ویژه خیلی دوست دارم و از نظر خودم کیفیت آن کار عالی بود و یکی از بهترین کارهایم هست و هر چه تجربه داشتم در آن کار پیاده کردم. روزهای ابدی به طرز عجیب و غریبی فضاسازی شد و همه را با تکنیک فول سی جی گرفتیم و چقدر از کروماکی سیار در آن کار استفاده کردیم که هر فردی در ایران این کار را انجام نمی دهد و تکنیک هالیوود است.

** در روند تولید انیمیشن یک بحثی،‌ بحث ابزار،‌تکنولوگی و نرم افزار برای پیاده کردن آنچه در ذهن است. به نظر شما آنچه که در دنیا در سطح تولید یک انیمیشن با کیفیت لازم است در ایران هم موجود است یا نه؟

-باید مثالی بزنم تا بتوانم بهتر این را توضیح دهم. الان مهم ابزار نیست بلکه نیروی متخصص مهم است. خیلی از شرکت ها را می شناسم که مدیرانشان با من تماس می گیرند و می گویند امامی ما در بخشی از کار به مشکل برخوردیم و مسئول این بخش می گوید سیستم جواب نمی دهد و می گوید سیستم خوب حدود ۳۰۰ میلیون تومان هزینه دارد. اولین حرفی که به آنها می زنم این است که واقعا آن آدم، آدم ۳۰۰ میلیونی هست؟ چنین کارهایی تا به حال انجام داده است؟ پس اولین گزینه این است که باید ببینیم آن فردی که دارد آن کار را انجام می دهد چه تخصصی دارد و بعد از آن به سراغ ابزار برویم. اگر فرد با تخصص باشد بعد به سمت تکنیک و ابزار و سخت افزار و نرم افزار می رویم. درست است در ایران یکسری ابزارها و سخت افزارها موجود نیست اما ما کیفیت مان هم در آن مرحله نیست. ما اول باید کیفیت مان به آن مرحله برسانیم بعد درباره باقی موارد صحبت کنیم.

حدود یکسالی است که غیر از کارهای تولید و فنی وارد بخش تهیه کنندگی جلوه های ویژه و انیمیشن شدم. به خیلی از بچه ها می گویم اول از همه خودتان را به همان مرحله ای که باید برسانید، بعد افرادی مثل ما سخت افزار را قوی می کنیم. ما در بخش سخت افزاری دست کمی از خارج از کشور نداریم حالا شاید انگشت شمار و دو سه مورد باشد که نداریم، آنهم در زمینه فیلم برداری نه کامپیوتر.

** از نظر شما نیروهای متخصص ایرانی در حوزه تولید انیمیشن در سطح جهانی کار می کنند یا نه؟

-به جرات می گویم همه افرادی که در حوزه انیمیشن سازی و جلوهای ویژه در ایران فعالیت می کنند، همواره در سطح استانداردهای جهانی کار می کنند. این افراد که خیلی هایشان را می شناسم و خود من با خارج از ایران ۷۰ درصد از انرژی مان را می گذاریم نه برای ایران. چون انگار آنها ما را بهتر شناختند تا کسانی که در این کشور با ما کار می کنند.

** یکی از بخش هایی که دوستان شما با آن دست و پنجه نرم می کنند موضوع تحریم است. می خواهم بدانم این تحریم روی تولیدات شما تاثیری گذاشته یا نه؟ می توانید قطعات را به راحتی به ایران بیاورید؟ یا نه؟ تکنولوژی به راحتی به شما می رسد یا نه؟ در این باره توضیحی می فرمائید که چه ضربه هایی به شما زده است؟

-حقیقتش را بخواهید از نظر واردات و صادرات من در سیستم به مشکلی برنخوردم چون قطعاتی که خواستم در اختیارم بوده است یا از خارج از کشور برایم آوردند. اما در مباحث مالی مشکل خوردیم و تحریم ضربه های بدی به ما زده است. من نزدیک به ۸ پروژه خوب خارجی را به خاطر مسائل مالی از دست دادم به این دلیل که نتوانستیم قسط اول را به راحتی بگیریم و آنها هم در مراحل بعدی با ما به مشکل برخوردند و دیدیم که این کار پروژه ای شده است.

** یعنی بخشی از کار شما ارز آوری برای کشور است؟

بله.

 

** می توانید به ما بگویید که تولیدات انیمیشن و جلوه های ویژه به طور میانگین سالیانه چقدر سودآوری برای کشور دارد؟ و اگر به این کار بها داده شود چقدر برای کشور ارزآوری دارد؟ یا اینکه با این هزینه چند نیرو می توانید در اینجا مشغول به کار کنید؟

-اگر این صنعت در ایران جدی گرفته شود و با کیفیتی که در خارج از کشور تولید می کنند و ما هم توان تولیدش را در ایران داریم، شاید به جرات بگویم پول عجیب و غریبی وارد این کشور می شود و از همه مهمتر بسیاری نیروهای جوان وارد بازار کار می شوند. انیمیشن سازی فقط کارتون و گیم و جلوه های ویژه و شبیه سازی نیست و از این انیمیشن در خیلی جاها استفاده می شود اما ما نمی دانیم. حتی شاید باورتان نشود در خارج از کشور و در صنعت هوا فضا و مباحث داینامیک از این تکنیک استفاده می کنند اما ما از این موارد در کشورمان استفاده نمی کنیم. اینها مواردی است که اگر بدانیم مطمئن باشید همه مدیران و مخصوصا صداوسیما این مبحث را جدی می گیرند. الان طی ۲۵ سالی که دارم کار می کنم بارها و بارها این را گفتم اما انگار دوستان نمی خواهند بشنوند! من می گویم این صنعت نه تنها صنعت پول ساز و کارآفرین است، بلکه می توانیم حرف هایمان را با استفاده از این صنعت خیلی زیباتر و جذاب تر و از نظر تصویری بزنیم نه با دیالوگ. در الان همه کارهایمان در کشور دیالوگ محور شده است.

** یک سوال شخصی می خواهم بپرسم. آیا تا به حال پیشنهاد مهاجرت داشتید؟ یا اگر داده شده چرا نرفتید؟

-از چند شرکت کانادایی دعوت نامه دارم که به آنجا بروم و مشغول به کار شوم اما واقعیت این است که دوست دارم شرکت خودم را بولد کنم و نمی خواهم آب بریزم پای درخت آنها. چون تا الان نزدیک به ۶۰۰ نفر از هنرجویان علاقه مند به انیمیشن را آموزش دادم و تعداد زیادی نیرو در سطح کشور دارم. همین الان ۱۴ پروژه به طور موازی هم داخل ایران و هم خارج از ایران در دست دارم و با همین بچه ها پروژه ها را پیش می برم که خیلی هایشان را خودم آموزش دادم و توانایی هایشان را می دانم و بر اساس توانایی هایشان، برنامه ریزی می کنم.

شاید اگر من به خارج از کشور بروم یک نیروی ساده و کوچک شوم و آنقدرها که باید من را جدی نگیرند. اما تا الان تجربه های زیادی کسب کردم و رزومه و سابقه های خوبی دارم پس ترجیح می دهم یکسری کارهای بزرگ در همین جا انجام دهم. اما اینکه علاقه ای ندارم به خارج از کشور بروم دروغ است. شاید در آنجا شرکت بزرگی تاسیس کنم اما برای خودم باشد و دوست ندارم برای هیچ شرکت دیگری در خارج از کشور مشغول شوم.

**  در حال حاضر چه پروژه های داخلی و خارجی دارید؟

-چهار پروژه انیمیشنی سریال داریم که سه سریال برای خارج از کشور است و یکی از آنها برای ایران است که برای مرکز صبا است. مدیریت مرکز صبا آقای لیوانی است که در این چند سال همکاری دیدم که چقدر برای انیمیشن سازی وقت می گذارند اما صبا یک مشکل بزرگی دارد و آنهم مبلغی است که به شرکت ها برای تولید انیمیشن می دهند و این مبلغ خیلی کم است. طوری که خیلی از مباحث را نمی توانیم اجرا کنیم. حالا ما جزو شرکت هایی هستیم که سعی کردیم مباحث کلود، داینامیک و … را تا جایی که بتوانیم اجرا کنیم اما خب در جاهایی دست ما بسته می شود. یعنی اگر بخواهیم بیش از اندازه تولید کنیم که در سطح آنور شود باید از جیب مان خرج کنیم و واقعا نمی صرفد. بنابراین اگر مدیریت صداوسیما و مرکز صبا بخواهند کیفیت کارشان را بالا ببرند باید هزینه بیشتری بدهند تا تکنیک هایی که بلدیم و اجرا نمی کنیم را برای صبا اجرا کنیم. اما من برای پروژه های ایتالیا و هند و انگلیس همان تکنیک ها را اجرا می کنم ولی چند هزار دلار می گیرم؟ اما در ایران برای همین کارها چقدر به من دستمزد می دهند؟ به نظرم باید جلسه گذاشته شود و یکسری از این مدیران و کارگردان های انیمیشن بیایند و مرکز صبا مشکلاتی که هست را ببیند شاید بتواند برنامه ریزی درستی برای آن انجام دهد. در همین مدت اخیر کیفیت انیمیشن های مرکز صبا خیلی بالا رفته است اما باز هم جا دارد که کیفیت بالاتر رود چون در کشور ما پتانسیل خوبی دارد.

** به نظر شما کارهای خارجی در چه سطحی است؟

-اگر مقایسه ای بگذاریم بین انیمیشن های تولید داخل و سریال سازی و سریال سازی و انیمیشن در کشورهای خارجی اگر به خارجی ها ۱۰۰ بدهم به داخلی ها نمره ۳۰ می دهم. البته قابلیت این وجود دارد که به ایرانی ها هم نمره صد بدهیم اما می توانند بودجه اش را تامین کنند؟

** فکر می کنم با آقای لیوانی رودربایستی دارید.

-نه. اتفاقا آقای لیوانی همه جوره انیمیشن سازی را حمایت می کنند و چند سالی است که ایشان را می شناسم. او دستش بسته است و فقط یک مدیر که نمی تواند کارهای بزرگی از پیش ببرد.

 

 

** برای سرمایه گذاری در این صنعت چه زیرساخت هایی لازم است؟ 

-در صنعت فیلم سازی سازمانی به نام فارابی داریم که وظیفه اش تولید یک تعدادی فیلم در سال است همچنین سیما فیلم. آیا برای انیمیشن سازی مدیران ما در این حوزه بودجه ای اختصاص دادند و گفتند که در طول یک سال باید این تعداد فیلم و سریال انیمیشن تولید شود؟ من تا به حال ندیدم. حتی پلتفرم ها هم بودجه هایی را به انیمیشن اختصاص ندادند. آیا به نظر شما دولت نباید به اینها کمکی کند؟ اینها می شود زیرساخت. زیرساخت یعنی اینکه من نوعی که کارم تولید است خودم تولید کنم؟ که این کار را انجام دادم و اغلب ماها خودمان جلو آمدیم. برای مثال ما همه مان با هزینه های خودمان فیل شاه، مبارک و شاهزاده روم ساختیم و خودمان جلو آمدیم. می خواهم بگویم این اتفاق همانطور که برای فیلم های سینمایی رئال و سریال افتاده چرا تا به حال برای انیمیشن رخ نداده است؟ اما نت فیلیکس برای انیمیشن هم سرمایه و بودجه می گذارد حتی برای استاپ موشن هایش. شما استاپ موشن هایش را نگاه کنید و بعد با استاپ موشن های داخلی خودمان مقایسه کنید و تفاوت را ببینید. آنها برای انیمیشن هایشان بودجه اختصاص داده اند اما ما نه. اینها مواردی است که می گویم باید جدی گرفته شود. آیا تا به حال در این حوزه جدی گرفته شده است؟ اگر زیرساخت ها را درست کنیم مطمئن باشید با سرعت زیادی به استاندارد جهانی می رسیم اما خیلی کند جلو می رویم.

** آخرین نقطه ای که می خواهید به آن برسید و هدفتان چیست؟

-ده سال پیش در جشنواره فیلم فجر که جایزه ام را گرفتم گفتم تلاشم را می کنم که یک روزی در ایران اسپایدرمن، ترنسفورمرز،‌ هارک ساخته شود و در تمام این مدت هم تمام تلاشم را می کنم که انیمیشن را وارد فیلم های سینمایی کنم یعنی از تکنیک رئال انیمیشن استفاده کنم. در این مدت تهیه کننده و کارگردان هایی پیش من می آمدند که فکر می کردند انیمیشن یعنی کارتون! اما واقعا این نیست. اینهمه فیلم و سریال انیمیشنی در هالیوود ساخته می شود و همه از تکنیک سه بعدی وارد فیلم های واقعی می شوند، پس ما به آنها بگوییم کارتون؟ چه فرقی می کند؟ آن در سبک فانتزی و دیگری در سبک رئال است و از تکنیک سه بعدی استفاده می شود.

یکی از هدف هایم این است که یک روزی اگر قرار است از ایران بروم این کار را بسازم و بعد بروم. از رسوایی ۲ آقای ده نمکی که در آن کار زمین لرزه درست کردم که برای اولین بار در سینمای ما اتفاق افتاد و در آن کار نمونه هایی که به بچه هایم نشان می دادم خارجی مثل «۲۰۱۲» بود. حالا فرض کنید از کارهای خارجی چندین فیلم تولید شود. چه اتفاقی می افتد؟ همان بچه هایی که رسوایی ۲ را کار می کنند  مطمئن باشید بعد از چند کار به کارهایی مثل «۲۰۱۲» هم می رسند.

** آینده انیمیشن در ایران را چطور تصور می کنید؟

-آینده انیمیشن در ایران خوب پیش می رود، اما کند هست و اگر قرار باشد با همین فرمان جلو رویم خیلی از دوستان من  و نیروهای متخصص هستند که از ایران رفتند. ۶ نیروی خوب من در این سالها جذب شرکت های خارجی شدند و سالیان سال طول می کشد که نیروهای خوبی بتوانیم جذب کنیم و پرورش کنیم.

افرادی که ۱۰ سال است در کشور کار کردند و دیگر خسته شدند به خاطر اینکه در کشور ما هزینه ای آنچنانی برای انیمیشن نمی شود و اینها هم مجبورند دعوت نامه هایی از آن سمت بگیرند و بروند. کیفیت انیمیشن داخلی ما خوب است اما از نظر زمانی و مالی آنقدر کند پیش می رویم که خیلی از نیروهای متخصص مان را از دست می دهیم. حدود سه سالی است که با سید جواد هاشمی کار می کنم او یکی از افرادی است که در زمینه کودک کار می کند و کارهای خاصی مثل آهوی پیشونی سفید، ‌تورنادو و شهر گربه ها دارد. ما در هر کدام از این فیلم ها یک تکنیک جدید در صنعت انیمیشن و جلوه های ویژه گذاشتیم. برای مثال در آهوی پیشونی سفید بازیگر خانم مان را اختاپوس کردیم و پاهای هشت پا برایش گذاشتیم و در تورنادو با هزینه سنگینی که آقای هاشمی کرد، سفینه بزرگ ۱۲۰ متری فول کروماکی را در یک سوله ساختیم. در شهر گربه ها ترامپ را به صورت سه بعدی ساختیم.

زمانی که ما این کارها را انجام دادیم شاید خیلی ها این کارها را جدی نمی گرفتند اما الان ساخته شد و در جشنواره کودک خیلی سر و صدا کرد. اتفاقی برای من رقم خورد که الان می توانیم شخصیت های انیمیشنی را خیلی قوی تر و باورپذیرتر در فضای واقعی بیاوریم. حالا آقای هاشمی این اتفاق را خیلی جدی گرفته و برای آن سرمایه گذاری کرده است اما اگر مدیران و کارگردان های دیگر از تکنولوژی حمایت نکنند چه می شود؟ واقعا فکر نمی کنید سرد می شود و انرژی که برای کار کودک می گذارد را رها می کند و دیگر به سمت کارهای کودک هم نمی رود؟ به نظرم باید کارهای بعدی مان از قبلی ها قوی تر باشند و اگر این اتفاق رخ ندهد نه تنها برای گروه سازنده بد است بلکه برای خود کارگردان هم بد می شود. مدیران و مسئولین باید از این تکنیک ها و حتی از انیمیشن و فیلم کودک حمایت کنند. امیدوارم این اتفاق هرچه زودتر بیفتد تا نیروهای متخصص مان از ایران نرفتند. همین الان هم نیمی از این نیروها رفتند و باید نیمه دیگرشان را نگه داریم. شاید باورتان نشود به سختی نیروهای خوبم را نگه داشتم و شاید یکسری نیروهایی که با خارج از ایران کار می کنند،‌ اصلا با ایران کار نمی کنند. اما من دو برابر سه برابر به آنها دستمزد می دهم تا از قابلیت هایشان در کارهای ایرانی استفاده کنم.

انتهای پیام/