خاطره کارگردان «سالهای مشروطه» از اولین دستمزدش/ «ورزی» چگونه خط فرضی را شکست؟!
به گزارش خبرنگار رادیو و تلویزیون فارس، محمدرضا ورزی کارگردان سینما و تلویزیون شامگاه بیستم آبان ۱۴۰۰ ، مهمان بخش پرونده «سریالیست» با اجرای پدرام کریمی بود. بخشی که به بررسی «تولید و پخش مینی‌سریال در تلویزیون» اختصاص داشت.
این کارگردان با اشاره به این که نباید از تولید مینی‌سریال‌ها به سادگی عبور کرد افزود: بسیاری از سوژه‌ها در قالب مینی‌سریال بهتر کار می‌شود و نیاز به تولید یک سریال بلند نیست. خود من به مینی‌سریال علاقه زیادی دارم چون فکر می‌کنم در کوتاه‌ترین زمان می‌توان حرف‌های خوبی در آن زد.
وی اظهار کرد: البته به نظر من این گونه آثار یک مقدار نیاز به تبلیغات دارد. صرفاً این که چند شبکه تلویزیونی آنونس آن را پخش کند کافی نیست. یعنی باید تبلیغات گسترده‌ای در فضای شهری و فضای مجازی داشته باشیم. من پیشنهادم این است که دوستان ما در صداوسیما مثل فضای نمایش خانگی برخی از مینی‌سریال های شاخص را در بیلبوردهای شهری تبلیغ کرده و جامعه را با این قضیه درگیر کند.
ورزی ادامه داد: یک از مزیت‌های مینی‌سریال این است که مخاطب می‌تواند چند سال بعد به راحتی این آثار را بازبینی و مرور کند درحالی که شاید حوصله تماشای دوباره یک سریال بلند را نداشته باشد.
این کارگردان سینما و تلویزیون گفت: باید دقت کنیم که در مینی‌سریال برخلاف سریال‌های بلند استفاده از چهره‌های جوان و ناشناخته ریسک است و مناسب نیست. در یک سریال بلند بازیگران جوان این فرصت را دارند که خود را مطرح کنند و بیننده در طول یک سریال ۲۰ یا ۳۰ قسمتی به تدریج با او همراه شود. اما در مینی سریال این فرصت وجود ندارد و بهتر است از بازیگران چهره بیشتر بهره ببریم. خود من همواره در سریال‌هایم از چهره‌های جوان تئاتر استفاده کرده‌ام و معتقدم بازیگر در ابتدا باید خاک صحنه تئاتر را بخورد و بعد جلوی دوربین بیاید.
ورزی درباره کارنامه فعالیت‌های خود در تلویزیون اظهار کرد: من متولد سال ۱۳۵۲ هستم. از دوران راهنمایی فیلم‌های کوتاه هشت میلی‌متری می‌ساختم که تولید آن روند بسیار سختی داشت. یعنی باید نگاتیو فیلم هشت میلی‌متری را با قیمت بالا می‌خریدید، بعد از فیلمبرداری به آلمان می‌فرستادید تا در لابراتوراهای آنجا تبدیل به پوزیتیو شود و برایتان بفرستند. بعد از آن باید میز تدوین فیلم‌های هشت میلی‌متری را پیدا می‌کردید و تازه فرایند تدوین شروع می‌شد.
وی افزود: من نوجوان بودم که این فرصت برایم فراهم شد تا در چند جلسه تدوین سریال «عقیق» به کارگردانی آقای آرش تمجیدی حاضر باشم و شیوه کار را بیاموزم. البته هنوز بسیاری از مفاهیم تدوین را نمی دانستم. یک فیلم کوتاه را تدوین کرده بودم، اما در آن خط فرضی و موقیعت حضور بازیگران نسبت به همدیگر و دوربین را رعایت نکردم (خط فرضی در مباحث فیلمبرداری و تدوین فیلم، معیاری فرضی است که بر اساس آن باید یکسانی روابط چپ و راست دو کاراکتر در یک سکانس حفظ شود تا بیننده از نظر بصری و فهم درست موقعیت‌ها یا حرکت‌ها دچار اشتباه نشود). بعد از تدوین دیدم که یک بازیگر با سمت چپ خود دیالوگ می‌گوید و بازیگر دیگر از سمت راست پاسخش را می‌دهد.
اولین معلم محمدرضا ورزی کیست؟
ورزی گفت: خاطرم هست از آقای مسعود فروتن که از کارگردانان شناخته‌شده تلویزیون هستند پرسیدم که چرا اینطور شد؟ ایشان وقتی فیلم را دیدند گفتند که تو خط فرضی را در تدوین شکسته‌ای و برایم توضیح دادند. من همیشه از آقای فروتن به عنوان اولین معلم خودم یاد می‌کنم.
ورزی عنوان کرد: پس از تولید چند فیلم کوتاه، یک فیلم بلند ۶۰ دقیقه‌ای را با سرمایه خودم ساختم و آن را به آقای فتح‌آبادی که مدیر وقت طرح و برنامه شبکه یک سیما بود دادم. به ایشان گفتم برای من پخش این فیلم از تلویزیون خیلی مهم است و حتی اگر در نیمه شب هم آن را پخش کنند خوشحال خواهم شد. ایشان فیلم را دیدند و گفتند که چرا نیمه شب پخش کنیم؟ فیلم در یکی از ساعات پربیننده روی آنتن رفت. این برای من یک پیروزی بزرگ بود. ۱۰ روز بعد هم از دفتر ایشان تماس گرفتند و گفتند چک کار شما آماده است. خاطرم هست که برای این فیلم ۹۵۰ هزارتومان هزینه کردم و مبلغ آن چک یک میلیون و ۳۵۰ هزار تومان بود. با سود این فیلم یک دستگاه ضبط صوت بزرگ خریدم؛ اوایل زندگی مشترکم بود و این دستمزد خیلی چسبید.
وی افزود: آن کار خیلی قوی نبود، اما برای من یک سکوی پرش بود. بعد از آن در سال ۱۳۷۸ مینی‌سریال قائم مقام فراهانی و یک سال بعد کریم خان زند را ساختم. مینی‌سریال «صدر اعظم» را از دل سریال ۲۴ قسمتی سالهای مشروطه ساختم. مینی‌سریال سریال «پدرخوانده» هم به وقایع سیاسی بین کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ با محوریت حیات سیاسی شاپور ریپورتر می‌پرداخت که نقش اصلی را در این سریال احمد نجفی داشت.
این کارگردان سینما و تلویزیون عنوان کرد: شاید اولین مینی‌سریال بعد از انقلاب که با استقبال مخاطبان هم همراه شد مجموعه «شاه‌دزد» به کارگردانی مرحوم احمد نجیب‌زاده بود. این مجموعه چهار قسمت بیشتر نبود اما بیننده زیادی داشت و هنرپیشگان بزرگی مثل زنده‌یادان محمد مطیع، مهین شهابی و کیومرث ملک مطیعی در آن بازی کرده بودند. بعد از آن در سال ۱۳۶۳ «سلطان و شبان» ساخته آقی داریوش فرهنگ را داشتیم که کار جذابی بود و در۱۰ قسمت ساخته شد.
وی افزود: سریال ۹ قسمتی ابوعلی‌سینا که اثر جاودانه زنده‌یاد کیهان رهگذار و سریال هفت قسمتی «مثل‌آباد» به کارگردانی مرحوم رضا ژیان و تهیه‌کنندگی آقای احمد کاشانچی هم همچنان در خاطر بینندگان باقی مانده است. سریال «میرزا کوچک خان جنگلی» هم یک مجموعه ۱۰ قسمتی بود که ابتدا قرار بود آقای ناصر تقوایی آن را کار کنند. اتفاقاً من نسخه فیلمنامه آقای تقوایی را دارم و شاید از معدود کسانی باشم که این فیلمنامه را دارد.
ورزی یادآور شد: البته نسخه آقای افخمی هم کار ارزشمندی است که بازنویسی شد و ایشان کار را به دست گرفت. آقای نعمت حقیقی فیلمبردار آن سریال بودند و آقای فرید حاج کریم خان که بعدها مدیر گروه فیلم و سریال شبکه یک شد، تهیه‌کنندگی آن را به عهده داشتند. البته قرار بود فصل مربوط به شهادت میرزا هم در ۱۰ قسمت ساخته شود که گویا بودجه آن تمام شد و پس از آن هم ساخته نشد.
وی در پایان گفت: سریال «ولایت عشق» به کارگردانی آقای انوشیروان ارجمند هم از مینی‌سریال‌های ماندگار دهه شصت بود که بارها در ایام محرم بازپخش شد. در این سریال ۷قسمتی زنده‌یاد انوشیروان ارجمند با جمعی از بازیگران خراسانی به موضوع قیام عاشورا پرداخت. سریال «مریم مقدس» به کارگردانی آقای شهریار بحرانی هم که در اوایل دهه هشتاد در یازده قسمت و از روی نسخه سینمایی این اثر تولید و پخش شد نیز در این زمینه قابل اشاره است. هم اکنون هم در مرکز سیما فیلم یک مینی‌سریال با محوریت زندگی شهید باکری در حال تولید است که یک نسخه سینمایی هم دارد.
«سریالیست» به تهیه‌کنندگی محمد باریکانی و مجتبی فرجی و با اجرای پدرام کریمی کاری است از گروه تاریخ، فرهنگ و هنر شبکه یک که پنجشنبه هر هفته ساعت ۲۳:۱۵ روی آنتن شبکه یک سیما می‌رود.
انتهای پیام/