«خانواده»؛ عامل کلیدی در کاهش اثرات منفی شبکه های اجتماعی

به گزارش خبرنگار رسانه خبرگزاری فارس، «زهرا حضرتی صومعه» عضو هیئت علمی، دانشیار جامعه شناسی و معاون دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد تهران مرکزی گفت: ما برای کاهش اثرات منفی شبکه های اجتماعی باید به دنبال عامل کلیدی به نام خانواده باشیم. خانواده می تواند در این فضا کنترل، نظارت و آموزش لازم را داشته باشد البته به شرطی که خانواده ها نیز آموزش های لازم را فرا بگیرند.

ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد تهران مرکزی، زهرا حضرتی صومعه در مجموعه سلسله نشست های تخصصی دوشنبه های سوهانک دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه واحد تهران مرکز با موضوع «شبکه های اجتماعی و دگرگونی ارزش های خانواده» اظهار کرد: بحث امروز ما شبکه های اجتماعی و دگرگونی ارکان خانواده است که جزو بحث های روز محسوب می شود. درست که امروز تصور زندگی بدون تکنولوژی و فضای مجازی سخت است و رسانه های جمعی پیشرفت قابل توجه و شایانی داشته است اما مساله ای که ذهن دغدغه مندان خانواده را درگیر کرده، موضوع خانواده و ارزش های آن است.

وی درباره تعریف شبکه های اجتماعی افزود: شبکه های مجازی، به عنوان یکی از رسانه های اجتماعی هستند که اطلاعات را جمع آوری، ارائه، پردازش و انتشار می دهند. اصطلاح شبکه های اجتماعی نخستین بار توسط بارنز در سال ۱۹۵۴ ابداع شد. در ابتدا برداشت از شبکه های اجتماعی روابط معنادار اجتماعی میان مردم بود اما زمانی که تکنولوژی با گسترش فناوری های نوین مطرح شد  شبکه های مجازی با کارکردهای متنوع و متعدد پا به عرصه گذاشتند.

عضو هیئت علمی و معاون دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد تهران مرکزی بیان کرد: شبکه های اجتماعی مجازی امروزه بر پایه اینترنت و خدمات متنی، صوتی و تصویری است و امکان ذخیره سازی و اشتراک گذاری داده ها را فراهم می کند همچنین ارتباطات موجود در این شبکه گسترده، گروهی و جمعی است و در بخش هایی می تواند داوطلبانه و گاها اجباری باشد. شبکه های اجتماعی به کاربر اجازه می دهد اطلاعات خود را در اختیار دیگران قرار دهد و زمینه ای را برای ارتباط با افراد غریبه ایجاد می کند،

حضرتی در خصوص تعریف ارزش خاطرنشان کرد: ارزش یک عقیده یا  باور نسبتا پایداری است که افراد با تکیه بر آن یک شیوه رفتاری خاص و ویژه را در بر می گیرند. در علم جامعه شناسی ارزش های اجتماعی عبارت است از چیزی که مورد پذیرش همگان است. از دید “جرج ریتزر” ارزش های اجتماعی در زمره واقعیات اجتماعی غیر مادی و از دید “اسملسر” ارزش های اجتماعی از نوع استاندارد های فرهنگی هستند که اهداف کلی مطلوب را برای زندگی اجتماعی سازمان یافته فراهم می کند.

وی اضافه کرد: به طور کلی نظریه پردازان سه رویکرد را در مواجهه با شبکه های اجتماعی مطرح می کنند؛ اول اینکه ما نسبت به شبکه های اجتماعی نگاهی مثبت داشته باشیم که در این زمینه شری، تورکل و استون نظریاتی را مطرح کرده اند و بر کارکرد مثبت رسانه های اجتماعی تاکید می کنند. رویکرد دوم نگاه منفی به شبکه های اجتماعی است که در این زمینه وین، کاتز و دریفوس نظریاتی را مطرح کرده اند و معتقدند که هویت فرد در مواجه با شبکه های اجتماعی از بین می رود. رویکرد سوم معتقد به میانه رو بودن رسانه ها هستند که در این زمینه میلر، تامپسون، گافمن نظریاتی مطرح کرده اند و تلاش دارند تا حدودی حد میانه را در پیش بگیرند و معتقدند رسانه به عنوان یک وسیله دارای پیامد مثبت و منفی است.

عضو هیئت علمی و معاون دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد تهران مرکز تصریح کرد: ارزش های اجتماعی و خانواده در جوامع سنتی و مدرن متفاوت است. کشور ما در حال گذر از سنت به مدرنتیه است و تغییرات آن شتابان و بدون کنترل است به همین دلیل اختلالاتی را در ارزش ها و فرهنگ جامعه ایجاد کرده است ارزش ها نقشی زیربنایی برای جامعه دارند. و می توانند حلقه اتصال فرهنگ جامعه به نسل آینده باشند و اگر از آن غفلت کنیم با بحران هویت مواجه می شویم. 

حضرتی با اشاره به اینکه نقش آفرینی شبکه های اجتماعی در جامعه را نمی توان انکار کرد، گفت: ارزش های خانوادگی به نوعی متاثر از ارزش های اجتماعی هستند. روابط اجتماعی شالوده جامعه ماست و کنشگران در ارتباط با دیگران تلاش می کنند ارزش های موجود را حفظ کنند. درست است خانواده اولین و کوچکترین نهاد اجتماعی است اما به عنوان بزرگترین نهاد اجتماعی در نظر گرفته می شود بنابراین نقش خانواده در اجتماعی شدن و جامعه پذیری انکار ناپذیر است.

وی با طرح این سوال که چرا ارزش های خانواده دگرگون شده است، ادامه داد: شبکه های اجتماعی با توجه به گستردگی و تنوع خود، در تغییر ارزش های خانواده تاثیرگذار هستند. امروزه نقش رسانه های در زندگی فردی، گروهی و جمعی انکارناپذیر است. رسانه ها سبب افزایش آگاهی های عمومی، تسریع در روند امور، کمک به تعاملات اجتماعی گسترده و … شده است اما قاعدتا می تواند پیامدهای نامحسوسی چون غلبه فرهنگ غربی،  تضعیف ارزشهای فرهنگی و اجتماعی، رواج سبک زندگی غربی، ترویج مصرف گرایی، تغییر الگوهای مرجع، کاهش پایبندی به ارزشهای دینی و سنتی، ترویج نوع پوشش غربی، تضعیف روابط خانوادگی، شکاف بین نسلی داشته باشد. جرج ریتزر در کتاب «مک دونالدیزه شدن جامعه» وضعیت جامعه امروز را اینگونه تبیین می کند که رستوران های زنجیره ای مک دونالد یک زنجیره عامی هستند که به تغییر سبک غذایی افراد پرداخته و به ترویج غذاهای سریع و آماده می پردازد . مصرف گسترده فست فود سبب می شود، میزها و سفره های غذا در خانواده ها به فراموشی سپرده شود و فرصت دورهم جمع شدن و ارتباط مستقیم و صمیمی از خانواده ها گرفته شود.

عضو هیئت علمی و معاون دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد تهران مرکز اظهار کرد: ما نمی توانیم شبکه های اجتماعی مجازی را به صورت کامل رد یـا تأییـد کنـیم اثـرات مثبت و منفی فراوانی در این عرصه وجود دارد و ما نیازمند شناساندن پیامدها و روند توسعه شبکه های اجتماعی مجازی به برنامه ریزان، مدیران و تصمیم گیران هسـتیم تـا واقعیـتهـا را درک کـرده و دانـش کـافی و لازم را بـه دسـت آورنـد و رویکردهـای حـاکم و اثرگـذار شبکه های اجتماعی مجازی را ارزیابی کنند. ما برای کاهش اثرات منفی شبکه های اجتماعی باید به دنبال عامل کلیدی به نام خانواده باشیم.  خانواده می تواند در این فضا کنترل، نظارت و آموزش لازم را داشته باشد البته به شرطی که خانواده ها نیز آموزش های لازم را فرا بگیرند.

انتهای پیام/