ابرمیکروب مقاوم به دارو، مدتها پیش از استفاده انسان از آنتیبیوتیکها، روی جوجهتیغی زندگی میکرد
نبرد تکاملی بین قارچ و باکتری که روی پوست جوجهتیغی زندگی میکنند، موجب ظهور میکروبی شده است که در برابر آنتیبیوتیکها مقاوم است.
مطالعهی جدیدی نشان میدهد که نبرد تکاملی بین قارچها و باکتریها روی پوست جوجهتیغیها باعث به وجود آمدن نوعی باکتری مقاوم در برابر آنتیبیوتیک شد. این اتفاق مدتها پیش از این رخ داد که انسانها شروع به استفاده از آنتیبیوتیکها کنند. تصور میشد که در نتیجهی مصرف انسان از آنتیبیوتیکها، چنین ابرمیکروبهایی ظاهر شده باشند.
پژوهشگران، برخی از تبارهای ابرمیکروب مرسا (MRSA) یا استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متیسیلین را ردیابی کردند و به قارچی انگلی که روی پوست جوجهتیغی اروپایی (Erinaceus europaeus) یافت میشود، رسیدند. این قارچ برای مبارزه و کشتن باکتری استافیلوکوک اورئوس (باکتری نیز روی جوجهتیغیها دیده میشود)، آنتیبیوتیک ترشح میکند. اما باکتری نیز برای زنده ماندن، مقاومت آنتیبیوتیکی تکامل داده است و سپس به دامها و انسانها منتقل شده است.
در حالیکه استفاده از آنتیبیوتیکها اغلب موجب تکامل ابرمیکروبها میشود، مطالعهی جدید نشان میدهد منشأ برخی از باکتریهای مقاوم در برابر آنتیبیوتیکها، طبیعت است. ایوان هریسون، یکی از نویسندگان مقاله و پژوهشگر دانشگاه کمبریج و مؤسسهی ولکام سنگر بریتانیا به لایوساینس گفت: «میدانیم که ژنهای مقاومت پیش از اینکه انسانها از آنتیبیوتیکها استفاده کنند، وارد ژنوم پاتوژن شده بود، اما این مطالعه مکانیسم اتفاق افتادن آن را توضیح میدهد».
مرسا سویهای از باکتری استافیلوکوک است که در برابر آنتیبیوتیکها مقاوم است و بنابراین اگر وارد بدن انسان یا دام شده و موجب بیماری شود، درمان آن دشوارتر است.
مقالههای مرتبط:آنتیویتامینها؛ راهحل مشکل مقاومت آنتیبیوتیکیتهدید ناشی از مقاومت آنتیبیوتیکی کمتر از تهدید کووید ۱۹ نیستمقاومت ضدمیکروبی موجب مرگ ۱۰ میلیون نفر در سال خواهد شد
پژوهشگران mecC-MRSA را بررسی کردند که شکل نادری از این ابرمیکروب است و مسئول حدود یک از ۲۰۰ مورد عفونت مرسا در انسان است. mecC-MRSA در سال ۲۰۱۱ کشف شد و تصور میشد در گاوهایی ظاهر شده باشد که مقادیر زیادی آنتیبیوتیک دریافت کرده بودند. اگرچه پژوهشهای گذشته همچنین نشان داده است که تا ۶۰ درصد از جوجهتیغیهای اروپایی نیز حامل آن هستند. قارچ جوجهتیغی (Trichophyton erinacei) آنتیبیوتیکهای پنیسیلین را بهطور طبیعی برای مبارزه با باکتریها تولید میکند.
هریسون عضوی از گروه تحقیقاتی بینالمللی بود که ژنوم این قارچ انگلی را روی جوجهتیغیها توالییابی کردند و ژنهای مسئول تولید آنتیبیوتیکهای پنیسیلین را پیدا کردند که باکتری استافیلوکوک را میکشت. آنها سپس باکتریها را توالییابی کردند و قدمت ژنهای مقاوم به پنیسیلین را با اندازهگیری تعداد جهشهای خاصی در ژنوم که هر سال با سرعت ثابتی رخ میدهد و با شمارش معکوس، تعیین کردند.
پژوهشگران دریافتند که این باکتری در دههی ۱۸۰۰، مدتها پیش از شروع استفادهی بالینی از پنیسیلین در دههی ۱۹۴۰، به متیسیلین (فرمی از پنیسیلین) مقاومت داشت. پژوهشگران تصور میکنند این نوع مرسا احتمالاً اولینبار در جوجهتیغیها تکامل پیدا کرده، اگرچه مطمئن نیستند mecC-MRSA چگونه به انسانها منتقل شده است. هریسون گفت:
میدانیم که این ژنهای مقاومت در خاک و باکتریهای خاک وجود دارند و حیواناتی مانند جوجهتیغیها و حیوانات وحشی دیگر نسبت به انسانها تماس بیشتری با خاک دارند.
نویسندگان میگویند این ابرمیکروب ممکن است از طریق تماس مستقیم با جوجهتیغیها به انسان منتقل شده باشد. اگرچه هریسون بر این موضوع تأکید کرد که مردم نباید به این دلیل از جوجهتیغیها بترسند و جوجهتیغیها خطری ندارند. سویهی mecC-MRSA در دامها نیز یافت میشود، بنابراین، این حیوانات یا حیوان ناشناس دیگری ممکن است واسطه بوده باشد. هریسون گفت: «این نتایج فقط نشان میدهد که فرایندهای تکاملی در طبیعت میتوانند برای مقاومت آنتیبیوتیکی انتخاب انجام دهند و این مقاومت میتواند در نهایت به پاتوژنی انسانی برسد.»
تبارهای دیگر مرسا که پژوهشگران مورد مطالعه قرار دادند، در حدود همان زمانی نشأت گرفته بودند که پنیسیلین معرفی شد. این موضوع نشان میدهد که در آن موارد، در نتیجهی استفادهی انسان از آنتیبیوتیکها فشار انتخابی برای ایجاد مقاومت در برابر آنتیبیوتیک ایجاد شده است.
ویلیام کیویل، استاد مراقبتهای بهداشتی زیستمحیطی از دانشگاه ساوتهمپتون که در مطالعه مشارکت نداشت، از پژوهش جدید استقبال کرد. او به لایوساینس گفت:
معتقدم این مطالعه مهم و نمونهی دیگری از نبرد تکاملی و سازگاری باکتریهای محیطی برای بقا در حضور قارچهای تولیدکنندهی آنتیبیوتیک است که صدها میلیون سال پیش از ظهور پستانداران و عصر آنتیبیوتیکها رخ داده است.
یافتههای این مطالعه در مجلهی Nature منتشر شد.