گام بعدی در تنش‌های روسیه و غرب چه خواهد بود؟
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، بی‌نتیجه ماندن نشست‌های دوجانبه روسیه با آمریکا و ناتو که هفته گذشته برگزار شدند، گمانه‌زنی‌ها درباره اتفاقات بعدی پیرامون تنش‌های مسکو و غرب چه خواهد بود؟
حمایت نظامی از اوکراین در صورت حمله ادعایی روسیه
تمام ماجرای دور جدید تنش‌ها میان روسیه و غرب از جایی شروع شد که رسانه‌های غربی در اقدامی هماهنگ شروع به انتشار تصاویری از استقرار نیروهای روسی در نزدیکی مرزهای اوکراین کرده و مدعی شدند روسیه قصد دارد زمستان امسال به اوکراین حمله کند. (جزئیات بیشتر)
پیش از این روسیه بارها به حملات توپخانه‌ای اوکراین به منطقه روس زبان خودمختار «دونباس» و استاندارد دوگانه غرب در این‌باره اعتراض کرده و درخصوص تداوم این حملات هشدار داده بود.
مسکو به‌منظور کاهش تنش در شرق اروپا و همچنین خلع‌سلاح غربی‌ها از جوسازی پیرامون حمله ادعایی روسیه و استفاده از آن برای گسترش حضور در اطراف مرزهای این کشور، پیشنهاداتی را به غرب ارائه داد که ضمانت‌هایی امنیتی واشنگتن و متحدانش به روسیه را شامل می‌شود. با این حال آمریکا و متحدان ناتو دو پیشنهاد اصلی روسیه مبنی بر عدم عضویت اوکراین در ناتو و خروج نیروهای این اتحاد نظامی از اطراف مرزهای روسیه را رد کردند.
آمریکا و متحدانش همچنان با دستاویز قرار دادن حمله احتمالی روسیه به اوکراین بحث اعمال تحریم‌های جدید علیه روسیه و افزایش حضور نظامی در شرق اروپا را مطرح کرده‌اند.
در مقابل روسیه گفته به تحریم‌های آمریکا و ناتو پاسخ خواهد داد اما تاکنون از توضیح درباره واکنش نظامی-فنی به تداوم تحریکات غربی‌ها خودداری و آن را به توصیه مشاوران نظامی پوتین در آینده ارجاع داده است.
به نوشته وبگاه شبکه «راشا تودی»، آمریکا قصد دارد در صورت حمله روسیه به اوکراین، تعلیم و حمایت از سربازان اوکراینی در کشورهای مجاور را در دستورکار قرار دهد زیرا کاخ سفید گمان نمی‌کند که اوکراینی‌ها در برابر حمله روسیه توان مقاومت داشته باشند.
این شبکه روسی نوشت، یک فرمانده بازنشسته آمریکایی به روزنامه «نیویورک تایمز» گفته است: «اگر اوکراینی‌ها دست به شورش علیه روسیه بزنند، پوتین باید این را بداند که ما پس از مقابله با شورش‌های مختلف می‌دانیم چطور این افراد را تعلیم داده، مجهز کرده و به آن‌ها را نیرو بدهیم».
برخی مقامات کاخ سفید نیز تصریح کرده‌اند اوکراین می‌تواند بر روی کمک‌های پنتاگون و آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سی‌آی‌اِی) حساب کند.
روزنامه نیویورک تایمز در این‌باره ادعا کرده آمریکا و متحدانش تاکنون فقط «تسلیحات دفاعی» از جمله موشک ضد تانک، رادار، تجهیزات ارتباطی و قایق‌های گشتی به اوکراینی‌ها رسانده‌اند اما در صورت حمله باید تسلیحات تهاجمی به این کشور ارسال شود.
با این حال به گفته «ایولین فارکاس» معاون وزیر دفاع آمریکا در دولت «باراک اوباما» به نیویورک تایمز گفت، ممکن است چنین گزینه‌هایی در اوکراین قابل اجرا نباشند زیرا روسیه به احتمال زیاد فقط قسمت‌های روس زبان را اوکراین را خواهد گرفت که در آن فقط نیروهای حامی روسیه حضور دارند.
امتیاز دادن آمریکا به روسیه برخلاف خواست برخی اعضای ناتو
نشریه آمریکایی «وال استریت ژونال» درباره این مذاکرات نوشت، حتی برخی زمینه‌های مورد توافق میان روسیه و آمریکا با واکنش منفی کشورهای شرق اروپا همراه شده است.
این نشریه به نقل از دیپلمات‌های ناتو نوشت، برخی متحدان ناتو در شرق اروپا، ایده کاهش ابعاد و گستره رزمایش‌های نظامی در نزدیکی روسیه را از طریق رسانه‌ها شنیده‌اند.
بحث کاهش رزمایش‌ها در دریای سیاه اولین بار روز سه‌شنبه توسط «وندی شرمن» معاون وزیر امور خارجه آمریکا و بعد از رایزنی با همتای روس مطرح شد.
همچنین برخی دیگر از متحدان آمریکا خواستار شفافیت بیشتر پیشنهاداتی هستند که درخصوص محدودیت استقرار موشک‌های میان‌برد بین مسکو و واشنگتن رد و بدل شده است.
با این حال آمریکا و ناتو می‌گویند پیشنهادی را به روسیه ارائه نکرده‌اند و فقط یک سری ایده را مطرح کرده‌اند. آمریکا که رهبری غرب در این مذاکرات را بر عهده دارد در حال حاضر ده‌ها هزار نیرو اطراف اوکراین مستقر کرده است.
در مقابل، طرف روس می‌گوید پیشنهادات خود را از یک ماه قبل به طرف‌های غربی تحویل داده و با این حال، آن‌ها در مذاکرات هفته گذشته دست خالی بوده و چیزی برای ارائه نداشتند. مقامات مسکو تأکید کرده‌اند واشنگتن و متحدانش نیز باید هر پیشنهاد یا پاسخی دارند به‌صورت مکتوب ارائه کنند تا به رئیس جمهور روسیه تحویل داده شود.
«ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو در این باره گفته است: «اگر قرار باشد هر چیزی به پیشنهادات قطعی و به توافقاتی ملموس تبدیل شوند، باید آن‌ها را به‌طور تفصیلی با متحدان به بحث گذاشت».
در نشست روز چهارشنبه شورای ناتو-روسیه در بروکسل، اعضای این پیمان نظامی پیشنهادات اصلی روسیه در خصوص ضمانت‌های امنیتی را رد کرده و در عوض گفت‌وگو درباره گام‌های محدودتری از جمله شفافیت فعالیت‌های نظامی و کنترل تسلیحاتی را پیش کشیده‌اند.
برخی متحدان ناتو نگران این مسئله هستند که با رد پیشنهادات اصلی روسیه از سوی ناتو، آمریکا برای تسکین روسیه یک‌سری امتیازات کوچک ارائه کند.
یک دیپلمات اروپایی در ناتو در این زمینه گفت: «آنچه ناتو پیشنهاد می‌کند تکه‌های ضایعات است. ایالات متحده می‌تواند تکه‌های بزرگتری از گوشت شامل بخش‌های آسیب‌پذیرتر حیوان طعمه را پیشنهاد دهد که در واقع همان جناح شرقی [ناتو] است».
وال استریت ژورنال به نقل از منابع دیپلماتیک نوشت، ناتو حضور در شرق را افزایش داده و پنج هزار نیرو به لهستان و کشورهای حوزه بالکان گسیل کرده است اما همچنان روسیه دست بالا را دارد. عمده رزمایش‌های ناتو به‌خصوص مواردی که با اعزام نیروهای آمریکایی همراه است، تضمینی برای متحدان و بازدارندگی در برابر روسیه محسوب می‌شود اما همین مسئله موجب مخالفت این کشورها با پیشنهاد تغییر در رویه رزمایش‌ها خواهد شد.
با این حال «جولیان اسمیت» سفیر آمریکا در ناتو روز جمعه در جمع خبرنگاران گفت: «هیچ‌وقت از عبارت امتیاز دادن استفاده نمی‌کنم. در این مورد هیچ نگرانی ندارم. ما بیشتر از کلمه “دو جانبه” استفاده می‌کنیم».
این دیپلمات آمریکایی افزود، با توجه به اینکه ناتو سی عضو دارد وجود اختلافات طبیعی است اما تمام اعضا درخصوص تداوم گفت‌وگو با روسیه متفق هستند.
استولتنبرگ نیز در این زمینه گفت: «ناتو متحدان اروپایی را پای میز می‌نشاند. بدون آن‌ها هیچ توافقی نخواهد بود. ناتو این را تضمین می‌دهد».
دبیرکل ناتو افزود در صورت حمله روسیه به اوکراین، این اتحاد نظامی چگونگی استقرار نیرو در جناح شرقی را در نظر خواهد گرفت.
اظهارات استولتنبرگ موید این است که اوکراین به این دلیل که در ناتو عضویت ندارد، این اتحاد نظامی حمایت مستقیمی از این کشور در برابر روسیه نخواهد داشت و فقط حضور نیروهای خود در اطراف اوکراین را تقویت خواهد کرد. با این حال روسیه می‌گوید، ناتو به اسم مأموریت مستشاری حدود ده هزار نیرو در اوکراین مستقر کرده که حدود چهار هزار نفر آن‌ها آمریکایی هستند.
عضویت اوکراین در ناتو
استولتنبرگ بعد از نشست ناتو و روسیه در مصاحبه با پایگاه خبری ایتالیایی «لا ریپابلیکا» گفت، ناتو همین حالا نیز تصمیم خود را درباره عضویت اوکراین و گرجستان گرفته است.
دبیرکل ناتو توضیح داد، تصمیم به قبول عضویت اوکراین و گرجستان در ناتو، در یکی از نشست‌های سال ۲۰۱۸ این اتحاد نظامی گرفته شده است.
او با این حال گفت، درباره اینکه چه زمانی حضور این کشورها در اتحاد ناتو پذیرفته خواهد شد حرفی به میان نیامده است. تاکنون عضویت این دو کشور در ناتو پذیرفته نشده و جدول زمانی هم برای آن تعریف نشده است.
استولتنبرگ تأکید کرد، ناتو بیانیه‌های قبلی خود درباره سیاست درهای باز برای پذیرفتن عضو جدید را قربانی مذاکرات امنیتی با روسیه نخواهد کرد.
رجوع آمریکا به سازمان ملل
نشریه «فارین پالسی» روز شنبه به نقل از فرد مطلعی که نمی‌خواست نامش فاش شود نوشت، دولت بایدن در حال چیدن صحنه برای «رویارویی علنی پر سروصدا» علیه روسیه در شورای امنیت سازمان ملل در صورت افزایش تنش‌ها پیرامون اوکراین است.
این فرد مطلع مدعی شد: «کشاندن توجهات به این بحران، ارزش بالایی دارد. این اقدام نشان خواهد داد که روسیه در شورای امنیت و عرصه جهانی تا چه حد منزوی است».
او به فارین پالسی گفت، علاوه بر این، آمریکا قصد دارد از شورای امنیت به‌عنوان محلی برای ایجاد تفرقه بین روسیه و چین به‌عنوان قدرتمندترین متحد این کشور استفاده کند زیرا چین یکی از حامیان دفاع از تمامیت ارضی کشورهای عضو سازمان ملل است.
با این حال فارین پالسی اذعان کرد: «ایالات متحده قادر خواهد بود اقدامات ملموس اندکی را در سازمان ملل علیه روسیه‌ای اعمال کند که در شورای امنیت حق وتو دارد».
انتهای پیام/م