چگونه کالای غیر اصل خریداری شده از دیجی‌کالا را از نمونه اصل تشخیص دهیم
فروشگاهی چون دیجی‌کالا از زمانی که مارکت‌پلیس خود را برپا کرد و امکان فروش محصولات عرضه‌کنندگان و فروشندگانی به غیر از خود دیجی‌کالا به‌واسطه‌گری این وب‌سایت فراهم شد، انبوهی از فروشندگان از بستر ایجادشده استقبال کرده و بدین‌ترتیب شمار بالایی از انواع محصولات گوناگون سراز این فروشگاه درآوردند که این مسئله چالش جدیدی برای دیجی‌کالا و کاربرانی که با خاطر آسوده از این فروشگاه خرید می‌کردند ایجاد کرد. این چالش جدید مواجهه با شمار بالایی از کالاهای غیراصل، تقلبی یا به‌اصطلاح فیک بود.
اما دیجی‌کالا در برخورد با محصولات غیراصل به‌گونه‌ای متفاوت عمل کرد و فروشندگان را از فروش این دست از کالاها منع نکرد. چراکه در شرایط فعلی اقتصادی و گران‌بودن محصولات بسیاری از برندها، عدم ممانعت از ورود کالاهای غیراصل و مشابه نمونه اصلی را می‌توان به‌عنوان یک فرصت تلقی کرد تا نیاز بازار به کالاهایی با قیمت منطقی‌تر و مشابه نمونه‌ی اصلی تأمین شود. از طرفی دیجی‌کالا با بکار گرفتن ابزارهای نظارتی خود، سعی کرد تا کالاهای غیراصلی را از نمونه‌ی اصلی آن تفکیک کند و با برچسب‌گذاری کالاهای غیراصلی، خریداری که به‌دنبال کالای اصل است، کما فی السابق بتواند با حصول اطمینان از اصل بودن آن را خریداری کند.
بااین‌حال دیجی‌کالا اکنون میزبان بیش از هفت میلیون تنوع کالایی است و امکان خطا در فرایند بررسی و نظارت روی هر یک از کالاهای فروشندگان وجود دارد، خصوصاً در بخش لوازم جانبی کالاهای دیجیتال مانند هدفون و هندزفری، احتمال اصل نبودن بسیاری از کالاها بالا است و به گفته‌ی این فروشگاه بیش‌از ۴۰ درصد شکایت مشتریان مربوط به این دسته می‌شود. حتی ممکن است در برخی از سفارش‌ها از یک فروشنده کالای اصل و در برخی دیگر کالای تقلبی ارسال شود.
حال پرسش این است که کاربران چگونه می‌توانند پیش‌از خرید، از احتمال تقلبی بودن کالا و درصورتی که کالای موردنظر را خریداری کرده‌اند چگونه می‌توانند از اصل بودن یا نبودن آن مطلع شوند؟ در این مطلب قصد داریم برخی از راه‌های تشخیص و شناسایی کالاهای غیراصل را آموزش دهیم.
پیش از خرید چگونه احتمال دهیم کالای موردنظرمان اصل نیست؟
بدون شک گام اول در خرید هر کالایی به‌صورت آنلاین، جست‌وجو و انجام بررسی‌های کامل روی محصول موردنظر در سطح وب است؛ به‌خصوص اگر آن محصول بهای گزافی داشته باشد، اهمیت چنین کاری دوچندان می‌شود. بخش عمده‌ای از این بررسی‌ها را ازطریق امکاناتی که فروشگاه‌های آنلاین (یا دیجی‌کالا) فراهم می‌کنند می‌توان انجام داد. در ادامه طی چند مرحله برخی از نکات مهم که می‌توانند در تشخیص محصول اصل از غیراصلی مفید واقع شوند، اشاره می‌کنیم.
۱. بررسی محصول از وب‌سایت سازنده
اولین اقدام، بررسی وجود محصول موردنظر در وب‌سایت سازنده است. برخی از محصولات افزون‌بر نام، یک کد محصول مشخص و یکتا دارند که با جست‌وجوی آن در سطح وب می‌توان به اطلاعات و جزئیات دقیق آن دست یافت. معمولاً کد محصول یا شماره مدل را می‌توان در بخش مشخصات فنی کالا در سایت فروشگاه پیدا کرد. پس‌از یافتن محصول در وب‌سایت سازنده باید مشخصات فنی درج‌شده را با مشخصات فنی اعلام‌شده توسط فروشگاه مقایسه کنید تا مغایرتی وجود نداشته باشد.
گاهی اوقات ممکن است یک محصول برای مناطق مختلف مشخصات متفاوتی داشته باشد. به همین‌دلیل است که درج‌شدن کدمحصول در صفحه‌ی فروشگاه امر مهمی است چراکه ممکن است از آن محصول برای بازار کشورهای مختلف چندین نسخه مختلف وجود داشته باشد و تفاوت در مشخصات فنی به‌واسطه‌ی این کدهای منحصربه‌فرد مشخص می‌شود. برای مثال اگر شارژر سامسونگ را جست‌وجو کنید، انواع مختلف شارژر به‌نمایش درمی‌آید. در این‌جا می‌بینید که دو شارژر با کدهای EP-TA800NBEGWW و EP-TA845XWEGGB در توان، نوع سری (براساس کشور)، استاندارد شارژ و داشتن کابل تفاوت دارند.
اما بسیاری از محصولات کد محصول ندارند. در این گونه مواقع باید موارد دیگری چون قیمت، تصاویر و اقلام همراه دستگاه را بررسی کنید. هرچند قیمت معیار مناسبی برای تشخیص یک کالای اصل از غیراصل نیست چراکه ممکن است آن محصول به‌صورت عمده وارد شده باشد، از یک تأمین‌کننده‌ی دیگری با قیمت کمتر خریداری شده باشد یا قیمت آن برای بازارهای مختلف متفاوت باشد. اما در مواردی که قیمت فروشگاه با قیمت تعیین‌شده از سوی سازنده تفاوت فاحشی داشته باشد، این احتمال وجود دارد که محصول موردنظر اصل نباشد.
بررسی تصاویر و اقلامی که همراه محصول ارائه می‌شود، یکی دیگر از راه‌ها است. در برخی محصولات تصاویر جعبه و بسته‌بندی آن‌ها نیز گذاشته می‌شود که می‌تواند در تشخیص محصول اصل مفید واقع شود. در نهایت باید گفت محصولاتی که مشخصات دقیق و تخصصی از آن‌ها درج شده است، قابل اعتمادتر از بقیه هستند چراکه این امکان را می‌دهند تا با جست‌وجو کردن هر یک از آن‌ها اطلاعات بیشتری به‌دست بیاورید.
۲. نظرات و تصاویر ارسالی کاربران از محصول
مواردی که در بالا گفته شد برای شناسایی محصول غیراصل درواقع کافی نیستند چراکه ممکن است تصاویر و مشخصات، تمامی آنچه که درمورد محصول موردنیاز است ارائه نکنند یا تعداد آن‌ها کم باشد. حتی ممکن است تفاوت‌هایی میان محصول فیزیکی که به دست خریدار می‌رسد مشاهده شود که آن را در سایت فروشگاه نمی‌توان مشاهده کرد.
فروشگاه دیجی‌کالا به‌عنوان یک مارکت‌پلیس با فروشندگان بسیاری همکاری می‌کند و محصولات آن‌ها را برای فروش عرضه می‌کند. بنابراین فروشندگان باید مشخصات کالا و تصاویر آن را به دیجی‌کالا ارائه دهند تا محصولات آن‌ها در سایت قرار گیرد. در این مورد اگر کم و کاست یا مغایرتی از هر نظر وجود داشته باشد، دیجی‌کالا به آن فروشنده اجازه‌ی فروش را نمی‌دهد اما اگر یک زمان کالایی بدون برچسب غیراصل از فیلتر نظارتی عبور کرد یا یک فروشنده که از قبل مورد تأیید قرار گرفته به‌هر علتی در یک‌سری از سفارش‌ها کالایی غیراصل ارسال کند، تکلیف چه می‌شود؟
در این وضعیت مهم‌ترین ابزاری که به‌کمک خریدار می‌آید، نظرات خریداران و بررسی عملکرد فروشندگان است. شاید بتوان گفت تجربه‌های کاربران از محصول، بهترین و آسان‌ترین راه ارزیابی آن است. البته در این روش نیز باید نکاتی را مورد توجه قرار داشت. اول از همه این‌که یک محصول ممکن است چندین فروشنده داشته باشد از این رو باید عملکرد فروشندگان محصول و امتیازی که دارند را از لیست فروشندگان بررسی کنید و سفارش‌های بدون مرجوعی را نیز مدنظر قرار دهید. در ادامه با مراجعه به بخش نظرات، ترتیب نمایش دیدگاه‌ها را براساس مفیدترین نظرات انتخاب کنید، چراکه هرچه نظرات امتیاز بالاتری داشته باشند (البته در صورتی که کاربر آن محصول را خریده باشد) می‌توان به اطلاعات آن استناد کرد.
همچنین به‌سراغ دیدگاه‌هایی بروید که حتماً عکس یا ویدئوهایی از محصول تهیه و به‌اشتراک گذاشته باشند تا آنچه به‌دست مشتری می‌رسد بعینه مشاهده کرده و درصورتی‌که کاربر در تصویری از کالا، به نشانه‌هایی که از اصل نبودن آن حکایت داشت پی‌برده بود، از این موضوع مطلع شوید. برخی دیدگاه‌های کاربران شامل توضیحات مفصلی از تجربه‌های پس‌از خرید آنان و نکات مهمی است که بسیار می‌تواند مفید باشند. فراموش نشود که اگر کاربری از یک محصول گلایه‌ای مبنی براصل نبودن آن داشت، دیدگاه‌های سایر کاربران از همان فروشنده را بررسی کنید. سپس به‌سراغ آخرین دیدگاه‌های منتشرشده بروید چراکه در مقاطع زمانی مختلف این احتمال وجود دارد که شرایط کالاهای ارسالی از نظر اصل‌بودن یا نبودن تغییر کند.
افزون‌براین بررسی دیدگاه‌های کاربران در فروشگاه‌های اینترنتی خارج از کشور، اگر بتوانید همان کالا را دقیقاً با همان مشخصات در این فروشگاه‌ها پیدا کنید هم خالی از لطف نیست. این کار در زمانی مناسب است که کالای موردنظر شما نظرات اندکی دارد یا هیچ‌نظری درمورد آن ثبت نشده است. اگر گزارش‌های مبنی بر اصل نبودن کالا زیاد باشد یعنی در بازار نمونه‌های تقلبی آن زیاد است بنابراین باید در خرید آن محصول کمی محتاطانه‌تر عمل کرد و بررسی‌های بیشتری در مورد آن انجام داد.
۳. بررسی‌های ویدیوئی و تصویری کاربران در شبکه‌های اجتماعی
اگر نظرات فروشگاه نتوانند کمکی به‌شما کنند، بهتر است سری به شبکه‌های اجتماعی بزنید. با جست‌وجو در وب‌سایت‌هایی چون ردیت و توییتر احتمالاً نتایجی را در مورد کالای موردنظر خود خواهید یافت که شامل تصاویر و اطلاعات بیشتری از کالا و بسته‌بندی آن می‌شود که می‌تواند دید بهتری از این‌که یک محصول اصل چه مشخصه‌هایی دارد به شما بدهد. هرچند درمورد برخی از این مشخصه‌ها در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد اما به‌طور کلی باید گفت رویه‌های تشخیص اصالت محصول در مورد همه‌ی کالاهایی که در فروشگاهی چون دیجی‌کالا به‌فروش می‌رسد مشترک نیستند و این مقاله با محوریت و سرلوحه قراردادن لوازم جانبی کالاهای دیجیتال که حساسیت بیشتری در مورد آن وجود دارد، تدوین شده است.
بررسی‌های ویدئویی در اولویت بعدی قرار دارند. در سطح وب، ویدئوهای مختلفی از جعبه‌گشایی محصولات وجود دارد که در این ویدئوها اقلام داخل جعبه، طرح روی جعبه و لیبل‌ها به‌وضوح مشخص می‌شوند. ویدئوهای بررسی به شرط اعتبار منبع می‌توانند معیار مناسبی برای مقایسه آنچه در مورد کیفیت و عملکرد محصول گفته می‌شود با دیدگاه خریداران آن محصول از فروشگاه باشند.
۴. جست‌وجوی کلیدواژه‌هایی در مورد مقایسه محصول غیراصل با اصل
همان‌طورکه گفتیم، روش‌های گفته‌شده در مورد همه‌ی کالاهای موجود در بازار یکسان نیست. در این گونه موارد با جست‌وجو کردن عباراتی مانند How to identify fake from original یا How to distinguish fake from original و در دنباله‌ی آن نام کالای موردنظر، ممکن است نتایجی را پیدا کنید که به شما در تشخیص محصول غیراصلی کمک کند. برخی از وب‌سایت‌ها خصوصاً در مورد کالاهایی که تشخیص نمونه‌ی غیراصل آن کاری دشوار است، راهنمایی‌های بسیار سودمندی دراختیار کاربران می‌گذارند.
حتی در برخی موارد، خود سازنده در وب‌سایت خود این راهنمایی‌ها را ارائه می‌دهد. برای مثال سامسونگ صفحه‌ای را برای تشخیص نمونه‌ی‌های غیراصلی هدفون AKG سامسونگ از نمونه‌ی اصلی به‌صورت متنی و تصویری اختصاص داده است.
پس‌از خرید کالای موردنظر، چگونه به اصل‌بودن یا نبودن آن پی ببریم؟
اگر محصولی را خریداری کرده‌اید، روش‌هایی که درمورد تشخیص اصل بودن یا نبودن آن به‌کار می‌رود، بستگی به نوع کالا دارد. بااین‌حال تعدادی از این روش‌ها می‌توانند در بیشتر محصولات کارآمد باشند که در ادامه به‌ترتیب به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
۱. بررسی ظاهری بسته‌بندی
بسته‌بندی برای بسیاری از تولیدکنندگان از اهمیت خاصی برخوردار است. شرکت‌های تولیدی معتبر، اصول بازاریابی را حتی در مورد بسته‌بندی محصولات نیز به‌کار می‌گیرند، از این‌رو به آن بسیار بها می‌دهند و برای آن استانداردهای خاصی تعریف می‌کنند. بنابراین اگر محصولی را از برند مطرحی خریداری می‌کنید، اصول مشخصی در مورد بسته‌بندی آن‌ها رعایت شده است.
بررسی بسته‌بندی محصول شاید مهم‌تر از خود محصول باشد چراکه اطلاعات و نکات کلیدی را فاش می‌کند که حتی از روی خود محصول شاید نتوان به آن‌ها پی برد. بهتر است قبل از انجام بررسی‌های ظاهری، با استفاده از راهکارهایی که در مراحل قبل‌تر اشاره شد، تصاویری از بسته‌بندی آن محصول را در سطح وب پیدا کنید و سپس موارد زیر را در محصولی که به دست شما رسیده است بررسی کنید.
لوگوی سازنده
گاهی اوقات لوگوی برندها حاوی نکات ظریف یا مشهود است که در بسته‌بندی محصولات غیراصل می‌توان متوجه مغایرت لوگوی درج‌شده با نمونه‌ی اصلی شد. برای مثال از نظر کشیدگی، دفرمه بودن، ضخامت حروف یا شکل خاص یک حرف و حتی تغییراتی که شرکت‌ها در لوگوی خود ایجاد می‌کنند. برای مثال لوگوی سامسونگ دیگر آن زمینه‌ی آبی رنگ را ندارد، اما همچنان احتمالاً محصولاتی را دربازار خواهید یافت که روی جعبه‌ی آن‌ها لوگوی سامسونگ با زمینه‌ی آبی رنگ درج شده است.
فونت و سبک نوشته‌های روی جعبه
تولید‌کننده‌ها عموما از یک یا چند فونت مشخص برای محصولاتشان استفاده می‌کنند. جهت اطلاع از این مورد می‌توانید جعبه‌ی سایر محصولات آن برند را مشاهده و با محصولی که خریده‌اید مقایسه کنید. گاهی اوقات از این فونت‌ها در وب‌سایت خود نیز استفاده می‌کنند. افزون‌بر این طرز نوشته‌شدن یا سبک متون روی جعبه نیز مهم است. برای نمونه به‌مثال زیر دقت کنید. محصول غیر اصلی از فونت سبک استفاده کرده و فاصله‌ی بین حروف نیز زیاد است. اطلاعات درج‌شده در پشت جعبه یا کناره‌های جعبه را نیز از این نظر به‌دقت بررسی کنید.
صحت و سقم اطلاعات درج شده روی جعبه
اطلاعات درج‌شده روی جعبه را با اطلاعاتی که در سایت تولیدکننده موجود است، مطابقت دهید. این اطلاعات شامل علائم تجاری، برخی مشخصات اجمالی، اطلاعات تماس و استانداردهای محصول می‌شود.
طرح کلی بسته‌بندی
با وجود مواردی که در بالا اشاره کردیم، برخی محصولات غیراصل در بازار وجود دارند که در بسته‌بندی آن‌ها از نظر موارد ذکر شده هیچ مغایرتی با بسته‌بندی یک محصول اصل دیده نمی‌شود، در این گونه موارد باید کمی ریزبین‌تر باشید، طرح و کیفیت کلی چاپ و جعبه را ارزیابی کنید. برای مثال رنگ‌رفتگی، کمرنگ یا پررنگ بودن طرح‌های گرافیکی و تراز نبودن نوشته‌ها و حاشیه‌ها می‌توانند نشانه‌های غیراصل بودن کالا باشند.
۲. بررسی اقلام موجود در بسته‌بندی
همان‌طورکه در بالا اشاره کردیم، تولیدکنندگان حداقل یک کاتالوگ یا بروشور را به‌همراه محصول ارائه می‌دهند. برخی از آن‌ها در وب‌سایت خود، اقلامی که همراه محصول ارائه می‌شوند را ذکر می‌کنند. همچنین بروشور محصول را می‌توان از نظر فونت، کیفیت چاپ و اطلاعات نوشته‌شده ارزیابی کرد. محتویات داخل جعبه نیز باید از نظر منظم‌بودن و قرارگیری هر یک از اقلام در محل صحیح، دسته‌بندی اصولی و سلامت ظاهری بررسی شوند.
۳. استعلام اصالت محصول ازطریق شماره سریال یا کد تولید در سایت سازنده
برخی از سازندگان در وب‌سایت خود بخشی را برای اطمینان از اصل‌بودن محصول اختصاص داده‌اند. برای مثال محصولات شیائومی دارای برچسب اعتبار سنجی (Authentication Label) هستند که روی جعبه درج شده است و با خراشاندن آن یک کد ۲۰ رقمی مشخص می‌شود که با وارد کردن آن در این صفحه می‌توانید از اصل بودن محصول مطمئن شوید.
۴. استعلام شرکت سازنده از طریق آدرس مک (MAC) بلوتوث یا وای‌فای در محصولات دارای ارتباطات بی‌سیم
اگر کالایی را خریداری کرده‌اید که از تجهیزات ارتباطات بی‌سیم مانند بلوتوث یا وای‌فای بهره می‌برد، با بررسی MAC Adderss بلوتوث و وای‌فای می‌توانید به سازنده‌ی آن پی ببرید. هریک از سازندگان برای استفاده از تجهیزات بی‌سیم باید گواهی آن را دریافت کنند ازاین‌رو برای هرسازنده شناسه‌ی مشخصی درنظر گرفته می‌شود که درعین منحصربه‌فرد بودن، نام سازنده را در خود دارد. کالاهای غیراصل نمی‌توانند از گواهی برندهای دیگر استفاده کنند و این روش خوبی است که می‌توان به‌تقریب بالایی از اصل بودن کالا اطمنیان پیدا کرد.
برای این کار باید مک آدرس این دسته از کالاها را ازطریق اپلیکیشن‌هایی که امکان شناسایی مک آدرس دستگاه‌های متصل‌شده به گوشی هوشمند را فراهم می‌کنند بدست آورید. معمولاً خود این اپلیکیشن‌ها نام سازنده یا Vendor را نیز مشخص می‌کنند اما اگر مشخص نبود، می‌توانید با کپی کردن مک آدرس و جست‌وجوی عبارت MAC Address Vendor Lookup در وب‌سایت‌هایی که امکان استعلام مک آدرس را فراهم کرده‌اند، نام سازنده را مشاهده کنید.
در پایان اگر متوجه شدید که کالایی که دریافت کرده‌اید اصل نیست، می‌توانید در وب‌سایت دیجی‌کالا درخواست مرجوعی خود را ثبت کرده و دلیل آن را اصل‌نبودن کالا (در صورتی‌که در وب‌سایت با نشان غیراصل معرفی نشده باشد) عنوان کنید. توجه داشته باشید که ارائه‌ی دقیق توضیحات و مستندات اصل نبودن کالا الزامی است. درصورتی که دلایل و مستندات مطرح‌شده در فاصله‌ی بین ۷ تا ۹۰ روز از دریافت کالا توسط کارشناسان محرز شود، کالای شما پس گرفته می‌شود.
درنظر داشته باشید که راه‌کارهای ارائه شده در مورد همه‌ی محصولات و برندها به‌طور یکسان صدق نمی‌کند؛ ما در این‌جا بیشتر سعی کرده‌ایم با استفاده از روش‌های متداول و ارائه‌ی مثال‌های تجربی، دید مناسبی از شناسایی اصالت ابزار و لوازم جانبی دیجیتال ایجاد کنیم.
یکی از نگرانی‌های کاربران در هنگام خرید آنلاین، تقلبی بودن کالا است. در این مقاله به برخی از نکات مهم در شناسایی کالاهای غیراصل هنگام خرید و پس از دریافت کالا از فروشگاه دیجی‌کالا اشاره می‌کنیم.