در سفر به اردبیل از کجا دیدن کنیم؟
اردبیل، کلان‌شهری مملو از زیبایی‌های ناب طبیعی با کوهستان‌هایی سر به فلک کشیده، آب‌وهوایی مطبوع و آثار تاریخی ارزشمند است.
نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۷/۰۷/۱ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۰/۱۱/۱۲ به‌روزرسانی شده است.
شهر زیبای اردبیل، یکی از شهرهای بزرگ و مرکز استان اردبیل در شمال غربی کشور است که به طبیعت زیبا، کوهستان‌های استوار، تاریخی غنی و آثار تاریخی ارزشمند است که درکنار فرهنگ اصیل، غنی و میهمان‌نوازی ساکنانش، به یکی از مقاصد اصلی گردشگری در ایام مختلف سال به‌ویژه بهار و تابستان تبدیل شده است.
در اوستا اردبیل از دو کلمه «آرتا» به‌معنای «مقدس» و «ویل» به‌معنای «شهر» تشکیل شده است. شهرت و اهمیت این شهر وجود بقعه «شیخ صفی‌الدین اردبیلی» از شاگردان شیخ زاهد گیلانی، (بنیانگذار فرقه صفویه) و از اجداد شاه اسماعیل صفوی بوده به اوج رسید و برای همیشه در تاریخ این سرزمین ثبت شد.
اردبیل در فصل بهار و تابستان فوق‌العاده دیدنی است و چند سالی می‌شود که به یکی از شهرهای مقصد سفر گردشگران داخلی تبدیل شده است. در سفر به اردبیل جاهای دیدنی بسیاری وجود دارد که بهتر است برای بازدید از آن‌ها برنامه‌ریزی کنید. در ادامه با بخشی از جاهای دیدنی اردبیل آشنا می‌شویم.
۱. آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلیآدرس: اردبیل، خیابان شیخ صفی، میدان عالی قاپو (مشاهده در نقشه)
عکس از وب‌سایت Wikipedia
بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی از قدمتی بالغ بر هفت قرن برخوردار است که به همت پسرش صدرالدین موسی ساخته شده است
یکی از مشهورترین و پربازدیدترین مکان‌های تاریخی در شهرستان اردبیل، «آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی»، موسس فرقه صفویه است که در میدان عالی قاپوی این شهر قرار دارد. این اثر تاریخی در اواسط قرن هشتم هجری قمری و در سال ۷۵۳ قمری بلافاصله پس از درگذشت شیخ صفی‌الدین، به همت پسر وی «صدرالدین موسی»، احداث شد و پس از پادشاهی شاه اسماعیل صفوی و پایتخت قرار دادن شهر اردبیل این شهر از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و آرامگاه شاه اسماعیل صفوی نیز در این بقعه قرار دارد.
البته پادشاهان صفوی نیز به‌دلیل ارادت و علاقه‌ای که به ایشان داشتند، در طول حکومت خود بخش‌های مختلفی را به این مکان افزوده و در گسترش آن نقش بسزایی را ایفا کردند. گنبد الله الله، جنت سرا، دارالمتولی، قندیل خانه و حرم سرا، تنها بخش‌هایی از آرامگاه است که در ادوار مختلف ساخته شده است.
۲. دریاچه شورابیلآدرس: اردبیل، خیابان دانشگاه (مشاهده در نقشه)
عکس از وب‌سایت Wikipedia
یکی از زیبایی‌های طبیعی در اردبیل، دریاچه شورابیل این شهرستان است که در فاصله دو کیلومتری از جنوب شرقی آن قرار گرفته است. وجه تسمیه این دریاچه به شورابیل، به‌دلیل شوری بیش از حد آن در گذشته است. جالب است بدانید که عمر دریاچه شورابیل از دریاچه ارومیه بیشتر است و پلیکان‌های خاکستری، غاز خاکستری، غاز زنگوله بار، لک لک سیاه، اردک چشم طلایی، اردک تاجدار، حواسیل، چنگر، قرقاول، مرغابی، خوتکا و… پرندگان بومی هستند که در این دریاچه زندگی می‌کنند یا در پیرامون آن دیده می‌شوند. این جاذبه طبیعی از چشم‌اندازی بسیار زیبا به‌ویژه در هنگام غروب خورشید برخوردار است که باعث حیرت و تحسین بازدیدکنندگان می‌شود.
۳. کلیسای مریم مقدسآدرس: اردبیل، کوچه ارمنستان گازران (اونچو میدان) (مشاهده در نقشه)
عکس از وب‌سایت Wikipedia
یکی دیگر از عمارات مذهبی و تاریخی در اردبیل، بنای کلیسای قدیمی به نام «مریم مقدس» است که در اواخر قرن ۱۹ میلادی و در سال ۱۸۷۶ میلادی به همت خانواده «گالوست میرزاییان» و با طرح «خاچاطور شهبازیان معمار»، ساخته شده است. امروزه از این کلیسا برای انجام فرایض دینی ارامنه و برگزاری مراسم مذهبی استفاده نمی‌شود و آخرین نماز جماعت و مراسم مذهبی در سال ۱۳۲۳ شمسی در این مکان برگزار شده است.
زمان آخرین مراسم مذهبی برپا شده در کلیسای مریم مقدس اردبیل، بیش از ۷۰ سال پیش بوده است
جالب است بدانید که مقابر سنگی و رسوبی در محوطه کلیسا قرار دارد که حکاکی‌هایی به‌شکل صلیب روی آن‌ها انجام شده است. همچنین روی در ورودی کلیسا، با استفاده از تکه‌های بریده شده نی و به خط ارمنی چنین نوشته شده است
این در خانه حقیقی خدا است، که بر رسم یادبود از طرف اگالوس ملیک میرزا یانس به کلیسای مریم مقدس هدیه می‌شود ۱۸۷۶
۴. بازار بزرگ اردبیلآدرس: اردبیل، خیابان امام خمینی (مشاهده در نقشه)
عکس از وب‌سایت سیری در ایران
از دیگر مکان‌های قدیمی و پرتردد در شهر اردبیل، بازار قدیمی یا بازار بزرگ این شهر است که در مرکز و در دو طرف خیابان امام خمینی قرار دارد. مجموعه‌ای عظیم با معماری بسیار زیبا و ارزشمند از دوران صفویه که با طاق‌های جناغی و گنبدهای ساده، زیبایی چشم‌نوازی یافته است. محوطه داخلی بازار، نور و روشنایی خود را به کمک روزنه‌هایی که در پوشش‌های گنبدی تعبیه شده است، دریافت می‌کند. چهار سوق یا بازار بزرگ قیصریه، بازار اصلی، بازار چاقوسازان، راسته پارچه فروشان، سراجان، بازار زرگران، راسته کفاشان، مسگران، راسته پیر عبدالملک، علافان و… بخش‌های مختلف این بازار وسیع را تشکیل می‌دهد. متاسفانه بخش اعظمی از این بازار به‌دلیل ساخت‌‌وساز خیابان‌های مختلف در ۵۰ سال اخیر، از بین رفته است.
۵. جنگل فندقلوآدرس: استان اردبیل، جنوب نمین (مشاهده در نقشه)
عکس از وب‌سایت خبرگزاری مهر
یکی دیگر از زیبایی‌های طبیعی و جاذبه‌های بی‌نظیر گردشگری اردبیل، جنگل فندقلو است که در ۳۰ کیلومتری از این کلان‌شهر قرار دارد. این منطقه با چشم‌انداز خارق‌العاده جنگلی – مرتعی، گردنه زیبا و شگفت‌انگیز حیران درکنار پوشش گیاهی متعدد بومی یکی از پربازدیدترین مکان‌های گردشگری در اردبیل است که میزبان مسافران بسیاری است که برای تماشای طبیعت منحصربه‌فرد آن در این منطقه حضور می‌یابند. از ویژگی‌های این جنگل می‌توان به قابلیت پرورش گیاهان نادر اشاره کرد. در جنگل فندقلو استخر آبگرم با خاصیت درمانی وجود دارد که از آن به «مشه سویی» یاد می‌شود.
۶. موزه تاریخ طبیعی اردبیلآدرس: اردبیل، خیابان دانشگاه، جنب دانشگاه پیام نور (مشاهده در نقشه)
عکس از وب‌سایت نصرنیوز
موزه تاریخ طبیعی شهر اردبیل با داشتن بیش از ۱۲۰ گونه مختلف حیوانی که متشکل از ۲۰ گونه از پستانداران، ۸۰ گونه از انواع پرندگان، ۱۲ گونه از دوزیستان شامل ماهیان و خزندگان و ۸ گونه حیوانات وحشی کمیاب است، یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری و توریستی این منطقه از کشور است. همچنین در این موزه می‌توان‌بخش‌های مختلف بدن حیوانات از جمله شاخ، بال، پر، جمجمه پرندگان و حشرات مختلف را که به‌صورت پنل روی دیوار قرار گرفته است، مشاهده کرد. دو زیستگاه تالاب و بوستانی و نیز محیط زیست از دیگر قسمت‌های موزه تاریخ طبیعی اردبیل است که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نخواهد بود.
۷. برج شاطرآدرس: استان اردبیل، روستای صومعه (مشاهده در نقشه)
عکس از وب‌سایت تریتا
برج شاطر، یکی دیگر از آثار تاریخی و جاذبه گردشری در شهر اردبیل است که در فاصله‌ای حدود ۶ کیلومتر از این شهر و در روستای صومعه قرار دارد. از نکات قابل‌توجه در مورد این اثر تاریخی می‌توان به تپه‌های باستانی متعددی که در اطراف آن قرار دارد اشاره کرد که قدمت آن‌ها به دوران قبل از اسلام بازمی‌گردد.
قدمت برج شاطر به دوران قبل از اسلام بازمی‌گردد
طرح برج جالب و قابل‌توجه است به‌گونه‌ای که نمای آن از داخل به‌صورت استوانه و از خارج به‌شکل ده ضلعی است که دارای ازاره‌ای سنگی است و از چهار برج سنگ‌تراش تشکیل شده است. باستان‌شناسان با توجه‌به نوع معماری برج و شباهت آن به «آرامگاه چلبی اوغلو» در سلطانیه، پیشینه‌ای متعلق به قرن هشتم هجری را تخمین زده‌اند.
۸. مقبره شیخ امین الدین جبرائیلآدرس: ۳ کیلومتری اردبیل، روستای کلخوران
عکس از وب‌سایت خبرگزاری فارس
عمارتی تاریخی و متعلق به قرن دهم هجری قمری در یکی از روستاهای اردبیل به نام «کلخوران» در ۳ کیلومتری این شهر قرار دارد که به مقبره «شیخ امین‌الدین جبرائیل» (پدر شیخ صفی‌الدین از اجداد پادشاهان صفوی) شهرت دارد. برجی با قدمتی نزدیک به هفت قرن که متعلق به قرن هشتم هجری قمری است در آرامگاه «شیخ امین‌الدین» مشاهده می‌شود که شباهت بسیاری به برج مقبره شیخ صفی دارد. تزیینات و نقاشی‌های انجام شده در این اثر تاریخی در دوران حکومت صفویان صورت گرفته است و در دروان مختلف بخش‌های دیگر نیز به این بنای تاریخی افزوده شده است. حضور هفت قطعه سنگ قبر که تزیینات و نقوش زیبایی بر آن‌ها انجام شده است، در نزدیکی و در بخش جنوب شرقی آرامگاه مشاهده می‌شود که هیچ نام و نشانی روی آن‌ها ثبت نشده و همچون معمایی حل نشده به عمق تاریخ پیوسته است.
۹. خانه ارشادی اردبیلآدرس: اردبیل، خیابان کاشانی، کوچه اوچدکان (مشاهده در نقشه)
عکس از وب‌سایت رهبال آسمان
از دیگر بناهای تاریخی شهر اردبیل، «خانه ارشادی» است که دارای پیشینه‌ای برابر با اواخر حکومت قاجاریان است. این عمارت تاریخی در گذشته خانه اربابی وسیع و بزرگی بوده است که با گذشت زمان و در دوره‌های مختلف اقدام به جداسازی برخی بخش‌ها و حتی تخریب و احداث دوباره آن شده است. در عصر حاضر و از سال ۱۳۷۸ نیز اقداماتی جهت تعمیر و بازسازی قسمت‌هایی از خانه صورت گرفته است.
شهر اردبیل، از کلان شهرهای زیبای کشور و سرشار از آثار تاریخی، جاذبه‌های گردشگری طبیعی و دیدنی‌های زیبا و چشم‌نواز بسیاری است که دریاچه نئور اردبیل، موزه مردم‌شناسی، مسجد جامع اردبیل، حمام ملاهادی (متاسفانه این حمام با بی‌لطفی مسئولان مواجه شده و امروزه بیشتر شبیه به خرابه‌ای است تا یک مکان تاریخی ارزشمند)، پل هفت‌چشمه و قله زیبای سبلان، تنها برخی از این دیدنی‌های حیرت‌انگیز است.
پرسش‌های متداولاردبیل کجاست؟شهر زیبای اردبیل، یکی از شهرهای بزرگ و مرکز استان اردبیل در شمال غربی کشور است.علت محبوبیت اردبیل در میان گردشگران چیست؟طبیعت زیبا، کوهستان‌های استوار، تاریخی غنی و آثار تاریخی ارزشمند است که درکنار فرهنگ اصیل، غنی و میهمان‌نوازی ساکنان.اردبیل به چه معنا است؟در اوستا اردبیل از دو کلمه «آرتا» به‌معنای «مقدس» و «ویل» به‌معنای «شهر» تشکیل شده است.معروف‌ترین اثر تاریخی اردبیل چیست؟بقعه «شیخ صفی‌الدین اردبیلی» از شاگردان شیخ زاهد گیلانی، (بنیانگذار فرقه صفویه) و از اجداد شاه اسماعیل صفوی.