امیرعبداللهیان در تونشی چین/ از شرکت در نشست‌های افغانستان تا رایزنی‌های دوجانبه
به گزارش خبرنگار اعزامی خبرگزاری فارس به چین، بعد از تحولات اخیر در افغانستان و روی کار آمدن طالبان و پس از سفری که شاه محمود قریشی وزیر خارجه پاکستان به تهران داشت و رایزنی با حسین امیرعبداللهیان در چهارم شهریور ماه ۱۴۰۰، نخستین نشست ۶ کشور همسایه افغانستان با حضور وزرای خارجه ایران، پاکستان، چین، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان به صورت ویدئو کنفرانس در ۱۷ شهریور ماه ۱۴۰۰ برگزار شد و در آن نشست مقرر شد که تهران میزبان دومین دور این اجلاس باشد و براساس پیشنهاد ایران و موافقت دیگر اعضا، روسیه نیز به جمع مزبور اضافه شد.
پنجم آبان ماه ۱۴۰۰ تهران میزبان این نشست بود و به غیر از چین و روسیه بقیه وزرا به صورت حضوری در نشست تهران شرکت کردند و در پایان نیز بیانیهای منتشر و اعلام شد که چین میزبانی سومین نشست را برعهده خواهد داشت. وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان به همراه روسیه در بیانیهای مشترک متذکر شدند که یک ساختار سیاسی فراگیر و گسترده با مشارکت همه اقوام تنها راه‌حل مسائل افغانستان است.
اعلام شد که ۳۱ مارس چین میزبان این نشست خواهد بود. در این مدت در تماس‌های تلفنی وزیر خارجه چین با امیرعبداللهیان از وی برای شرکت در این نشست دعوت به عمل آمد که در آخرین گفت‌وگوی تلفنی در ۲۵ اسفند ماه، امیرعبداللهیان در پاسخ به دعوت همتای چینی برای شرکت و حضور در این اجلاس اعلام آمادگی کرد و پیش از ظهر سه شنبه نهم فروردین ماه در رأس یک هیأت سیاسی راهی تونشی واقع در استان «آن هویی» در شرق چین شد. حسن کاظمی قمی نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان، سید رسول موسوی دستیار وزیر و مدیرکل آسیای جنوبی، رضا زبیب دستیار وزیر و مدیرکل شرق آسیا و اقیانوسیه و علیرضا حقیقیان دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل اوراسیای وزارت خارجه نیز در این هیأت حضور داشتند.
رئیس دستگاه دیپلماسی و هیأت همراه بامداد روز چهارشنبه دهم فروردین ماه وارد شهر تونشی شدند.
در ابتدای ورود مقررات سخت مربوط به کرونا و پروتکل‌های سفت و سخت بهداشتی اعمال شد. مقرراتی که برای همه هیأت‌های شرکت کننده اعمال و پس از انجام تست کرونا، هیأت ایرانی در هتل مستقر شدند تا نتایج تست‌های پی سی آر مشخص شود.
وزیر امور خارجه در بدو ورود به تونشی در توئیتی به زبان چینی با بیان اینکه افغانستان مستحق توجه بیشتر جامعه جهانی است، اعلام کرد: ایران و چین امیدوارند افغانستانی با ثبات، توسعه یافته و تعامل‌گر با همسایگان را شاهد باشند.
پس از مشخص شدن نتایج تست‌های پی سی آر و منفی بودن تست‌ها، ملاقات‌های دوجانبه حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران از ظهر چهارشنبه دهم فروردین ماه به وقت محلی آغاز شد. شاه محمود قریشی وزیر خارجه پاکستان نخستین وزیر خارجه‌ای بود که با حسین امیرعبداللهیان دیدار و گفتوگو کرد.
وزرای امور خارجه ایران و پاکستان در این دیدار اجرایی کردن هر چه سریع‌تر توافقنامه مربوط به بازارچه‌های مرزی را مورد تاکید قرار دادند. امیرعبداللهیان و شاه محمود قریشی ضمن حمایت از همکاری‌های بین‌المللی در کمک به مردم افغانستان از روند کند برخی تصمیمات که موجب گسترش روابط افغانستان با همسایگان و بهبود شرایط زندگی مردم می‌شود ابراز نگرانی کرده و اظهار امیدواری کردند که هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان به نیازهای واقعی مردم در تمام عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی توجه جدی کند.
وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و پاکستان همچنین محروم کردن دختران از تحصیل را ناامید کننده دانسته و اینگونه اقدامات را موجب فاصله گرفتن هیات حاکمه طالبان از مردم و مشروعیت بین المللی دانستند. امیرعبداللهیان با تشریح آخرین وضعیت مذاکرات برجام، حل موانع باقیمانده را موکول به اراده طرف آمریکایی خواند.
وزیر خارجه پاکستان پس از آن در جمع خبرنگاران گفت‌وگویش با همتای ایرانی در چین را بسیار عالی خواند و گفت که دو طرف توافق کرده‌اند نشست بعدی کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور هر چه سریع‌تر برگزار شود. (اینجا بخوانید)
پس از آن «شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر با حسین امیرعبداللهیان دیدار کرد. وزیر امور خارجه ایران در دیدار با همتای قطری در چین تصریح کرد: آمریکا می‌بایست از زیاده خواهی دست بردارد تا هفته‌ها تلاش فشرده طرف‌های مختلف در وین به نتیجه لازم در زمینه بازگشت همه طرف‌ها به تعهدات خود منجر شود.
«رشید مردوف» وزیر خارجه ترکمنستان هم پس از آن به دیدار امیرعبداللهیان آمد و وزیر امور خارجه ایران برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در این کشور را تبریک گفت و افزود: قربانقلی بردی محمداف تصمیم خردمندانه را گرفت.وی ابراز امیدواری کرد که در دوره جدید، روابط دو کشور بیش از پیش توسعه و گسترش یابد.
در این دیدار طرفین درخصوص توسعه همکاری‌های همه جانبه به ویژه در حوزه‌های اقتصادی، تجاری، انرژی، حمل نقل و دریای خزر تاکید کردند. وزرای امور خارجه دو کشور همچنین درخصوص تحولات منطقه‌ای از جمله تحولات جاری افغانستان و اوکراین تبادل نظر و گفتوگو کردند.
دیدار و گفتوگو با «رتنو مرسودی» وزیر خارجه اندونزی هم از دیگر ملاقات‌های روز اول حضور امیرعبداللهیان در تونشی چین بود.وزیر امور خارجه کشورمان در این دیدار ضمن ابراز خرسندی از دیدار مجدد با همتای اندونزیایی اظهار داشت: فرصت خیلی خوبی است که یک بار دیگر بعد از دیدار حضوری در نیویورک با هم گفتوگو کنیم. در نیویورک گفت‌وگوهای خوبی داشتیم و هم در تماس‌های تلفنی. خیلی خوشحالم که شما را در اجلاسی که مرتبط با موضوع افغانستان است، فعال می‌بینم.
وزیر خارجه اندونزی در دیدار همتای ایرانی ضمن ابراز خرسندی از روند صعودی حجم مبادلات تجاری دو کشور، بر تقویت همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف بویژه در حوزه سلامت و موافقتنامه تعرفه ترجیحی تاکید کرد.
حسین امیرعبداللهیان در آخرین دیدار روز چهارشنبه در تونشی چین با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه ملاقات کرد و به گفتوگو نشست.
حسین امیرعبداللهیان در دیدار سرگئی لاوروف با بیان اینکه مخالف اعمال تحریم‌ها و اقدامات یکجانبه علیه روسیه هستیم، گفت: مطلع شدم در تحولات اوکراین در مسیر گفت‌وگوی سیاسی پیشرفت‌هایی در حال حاصل شدن است. وی بر روابط مهم و ممتاز دو کشور تأکید کرد و لاوروف هم اظهار داشت: علاقه‌مند افزایش همکاری‌های همه جانبه در همه زمینه‌ها با همسایگان و به ویژه ایران هستیم و به ویژه در موضوعات همکاری همچون درباره خزر.
وی خاطرنشان کرد: در تماس‌ها و تعاملات ما اهمیت بسیار ویژه‌ای حاصل شده و روابط دوجانبه ما تاثیر خودش را بر نظم جدید روابط بین‌الملل می‌گذارد.
*سومین نشست وزرای خارجه ۶ کشور همسایه افغانستان و روسیه
سومین نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان با حضور وزرای خارجه و مقامات ۶ کشور همسایه به اضافه روسیه (وزرای خارجه ایران، چین، روسیه، پاکستان، ترکمنستان، معاون نخست وزیر ازبکستان و وزیر دادگستری تاجیکستان {به دلیل بیماری وزیر خارجه تاجیکستان نتوانست در این نشست شرکت کند}) در شهر تونشی چین با عکس یادگاری مقامات آغاز به کار کرد.
شی جی پینگ رئیس جمهور چین پیام تبریکی برای این نشست ارسال کرد و در ابتدای این نشست پیام ویدئویی آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل پخش شد و بعد از آن هم وانگ یی وزیر خارجه چین و میزبان این نشست به ایراد سخنرانی پرداخت و پس از آن هم مقامات شرکت کننده به تشریح دیدگاه‌های خود درباره اوضاع افغانستان و راه‌های کمک به حل مشکلات این کشور پرداختند.
وزیر خارجه چین با تأکید بر بازگشت منابع مالی افغانستان به مردم این کشور گفت: آمریکا باید منابعی که از افغانستان دزدیده را برگرداند. (اینجا بخوانید)
* ایجاد یک مکانیسم درون منطقه‌ای و تشکیل صندوقی مالی برای حمایت از مردم افغانستان به موازات تشکیل دولت فراگیر ملی
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در سومین نشست همسایگان افغانستان در تونشی چین طی اظهاراتی گفت: ایجاد یک مکانیسم درون منطقه‌ای و تشکیل صندوقی مالی برای حمایت از مردم افغانستان به موازات تشکیل دولت فراگیر ملی یک ضرورت است. وی ضرورت تشکیل دولت فراگیر با حضور و مشارکت موثر و پایدار همه گروه های قومی افغانستان را واقعیتی غیرقابل انکار خواند.
وزیر خارجه کشورمان با بیان اینکه ایران طی ماه‌های گذشته بیش از ۳۰ محموله کمک‌های بشردوستانه خود را به افغانستان ارسال و در میان مردم توزیع کرده، اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران از ماه‌ها قبل از سقوط دولت افغانستان، با موج جدیدی از جابه جایی انسانی مواجه بود که این روند در ماه‌های اخیر شدت یافته و به مرز یک میلیون نفر رسیده است. اکنون بر اساس تخمین‌ها میزبان حدود پنج میلیون تبعه افغان در ایران هستیم که هزینه‌های بسیار بالایی را بر اقتصاد کشورمان تحمیل کرده است.
وی همچنین تصریح کرد: تلاش کنیم تا افغانستان بار دیگر به صحنه درگیری و کشمکش های سیاسی و نظامی بدل نشود. (اینجا بخوانید)
سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه نیز در اظهاراتی با بیان اینکه صداقت آمریکا در مبارزه با تروریسم مورد سؤال است، گفت: آمریکا از مسؤولیت‌های خود در قبال افغانستان شانه خالی می‌کند در حالی که مقصر اصلی آن کشور بوده و دارایی‌های این کشور را به گروگان گرفته است. (جزییات بیشتر)
«شاه محمود قریشی» وزیر خارجه پاکستان (+) هم در سومین نشست همسایگان افغانستان در تونشی چین نسبت به شکل گیری همگرایی منطقه‌ای برای کمک به افغانستان ابراز امیدواری کرد و گفت: دولت موقت و کشور افغانستان به حمایت ما نیاز دارند.
«سردار عمر رزاق اف» معاون نخست‌وزیر ازبکستان از طالبان خواست که توجه بیشتری به زنان و قومیت‌ها داشته باشد و گفت: دختران در افغانستان باید به آموزش دسترسی داشته باشند.
«رشید مردوف» وزیر خارجه ترکمنستان در سومین نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در تونشی چین بر افزایش تبادلات اقتصادی کشورهای همسایه با افغانستان و بازگرداندن ثبات و امنیت به این کشور تأکید کرد.
وزیر دادگستری تاجیکستان نیز در این نشست بر همکاری‌های کشورهای منطقه تأکید کرد و گفت: امروزه ضرورت تشکیل دولت فراگیر واقعیتی غیرقابل انکار است و این هیأت گام‌های عملی در این زمینه بردارد. حضور گروه‌های تروریستی در داخل افغانستان وخیم تر شده است. این کشور با کمبود مواد غذایی مواجه است که آن هم مسئله فوری است. پروژه‌های انتقال برق را داریم و کمک‌هایی به افغانستان کرده‌ایم. باید دولت فراگیر ایجاد شود و از این طریق می‌توانیم از امنیت در افغانستان اطمینان حاصل کنیم.
* صدور بیانیه مشترک
در پایان این نشست بیانیهای مشترک منتشر و اعلام شد که چهارمین دور نشست کشورهای همسایه افغانستان در ازبکستان برگزار خواهد شد. در این بیانیه بر استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی و وحدت ملی افغانستان و حمایت از مردم افغانستان در تصمیم گیری درباره آینده کشورشان تأکید شد. دستیابی به آشتی ملی در افغانستان از طریق گفتوگو و مذاکره و ایجاد یک ساختار سیاسی گسترده و فراگیر از دیگر مواردی بود که در این بیانیه بر آن تصریح شد.
حاضران در این نشست ضمن ابراز نگرانی عمیق از وضعیت انسانی، اقتصادی و معیشتی در افغانستان، آمادگی خود را برای ارائه کمک‌های بشردوستانه بیشتر به مردم افغانستان اعلام کردند. حمایت از نقش کلیدی سازمان ملل در ارائه کمک‌های بشردوستانه، تأکید بر تضمین حقوق زنان و آموزش کودکان از دیگر مواردی بود که مورد تأکید حاضران قرار گرفت. مبارزه با تروریسم و محکومیت همه اشکال خشونت و حملات تروریستی از دیگر موارد مورد تأکید در این بیانیه بود. حاضران همچنین تأکید کردند که گروه های تروریستی از جمله داعش، القاعده، جندالله، جیش العدل و دیگر گروه‌های تروریستی نباید در خاک افغانستان حضور داشته باشند. در این بیانیه بر مبارزه با کشت و قاچاق مواد مخدر تأکید و از وضعیت پناهجویان افغان ابراز نگرانی شد. همچنین از تلاش‌های کشورهای منطقه به ویژه پاکستان و ایران در موضوع مهاجران افغانستانی قدردانی به عمل آمد.
براساس توافق حاضران مقرر شد چهارمین نشست وزرای خارجه و مقامات ۶ کشور همسایه افغانستان و روسیه در
سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ در تاشکند برگزار شود.
* امیرخان متقی: اجازه نمی‌دهیم از خاک افغانستان علیه دیگران استفاده شود
بعد از آن هم امیرخان متقی وزیر خارجه طالبان که برای شرکت در نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه به اضافه طالبان، قطر و اندونزی به تونشی آمده بود گپ و گفت کوتاهی در فاصله دو نشست با امیرعبداللهیان داشت و پس از آن هم نشست دوم با حضور وزرای خارجه و مقامات کشورهای همسایه افغانستان به اضافه وزیر خارجه طالبان و وزرای خارجه قطر و اندونزی برگزار شد.
وزیر خارجه دولت موقت طالبان در این نشست در اظهاراتی با بیان اینکه به حمایت دنیا نیاز داریم، تصریح کرد: به کشوری اجازه نخواهیم داد در افغانستان مداخله کرده و افغانستان را اشغال و از خاک آن علیه دیگران استفاده کند. (اینجا بخوانید)
وزیر امور خارجه کشورمان هم در نشست همسایگان افغانستان به اضافه طالبان، اندونزی و قطر در تونشی تصریح کرد: اینجا جمع نشده‌ایم که به جای مردم افغانستان تصمیم بگیریم، بلکه اینجا هستیم که به همه مردم افغانستان کمک کنیم تا آینده‌ای روشن و همراه با رفاه داشته باشند.
* دیدارهای دوجانبه وزیر خارجه در روز پنجشنبه
سردار عمر رزاق اف معاون نخست وزیر ازبکستان هم بعدازظهر پنجشنبه با حسین امیرعبداللهیان دیدار و گفتوگو کرد و وزیر امور خارجه در این دیدار ضمن ابراز خرسندی از روابط رو به رشد و توسعه دو کشور گفت که جمهوری اسلامی ایران برای رابطه با ازبکستان اهمیت ویژه‌ای قائل است. وزیر امور خارجه همچنین با انتقاد از رویکرد آمریکا در تحریم اخیر برخی مقامات کشورمان، گفت: اکنون همه چیز به این بستگی دارد که آیا آمریکا می‌خواهد واقع بینانه رفتار کند یا مسئول شکست مذاکرات باشد. (اینجا بخوانید)
پس از آن هم امیرخان متقی با حسین امیرعبداللهیان دیدار کرد و وزیر امور خارجه در دیدار وزیر خارجه دولت موقت طالبان تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام و رعایت حقوق زنان در افغانستان را مورد تأکید قرار داد.
* ملاقات با وانگ یی
آخرین برنامه دیدار امیرعبداللهیان در تونشی ملاقات با وانگ یی وزیر خارجه چین بود. وزیر خارجه چین در این دیدار از امیرعبداللهیان برای جابه جایی برنامه و حضور در نشست تونشی قدردانی کرد و گفت: مایلم با شما درباره روابط دوجانبه و موضوعات مورد علاقه طرفین گفتوگو کنم.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز ضمن ابراز خرسندی از دیدار با همتای چینی در شهر تونشی اظهار داشت: به شما برگزاری موفقیت آمیز نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان را تبریک می‌گویم. همچنین برگزاری موفق بازی‌های المپیک و پارالمپیک زمستانی در چین را تبریک می‌گویم.
وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به اهمیت مبادلات مردمی بین دو کشور، تسهیل بازگشت دانشجویان ایرانی را اقدامی موثر در این زمینه خواند که اگرچه محدودیت‌های کرونا تاکنون مانع از بازگشت آنها به چین بوده، اما شایسته است با همکاری بخش‌های مربوطه در چین به شرایط قبل باز گردد.
امیرعبداللهیان همچنین همکاری دو کشور در سازمان‌های بین‌المللی و مقابله مشترک با سیاسی سازی حقوق بشر و دخالت در امور داخلی کشورها را از ابعاد مهم روابط خواند.
وزیر امور خارجه کشورمان با یادآوری استفاده غیرقانونی کشورهای غربی از تحریم علیه ملت‌های مستقل، مقابله با این امر را برای کمک به ثبات و پیشگیری از بحران سازی حائز اهمیت دانست.
وانگ یی وزیر امور خارجه چین نیز در این دیدار ضمن ابلاغ سلام‌های گرم رئیس جمهور چین به رئیس جمهور کشورمان، از مشارکت طرف ایرانی در سومین اجلاس همسایگان افغانستان قدردانی و بر همکاری‌ها و رایزنی نزدیک طرفین برای عملیاتی کردن سند ۲۵ ساله و همکاری در سازمان‌های بین‌المللی تأکید کرد.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه روز جمعه نیز در توئیتی درباره دیدارش با وانگ یی همتای چینی نوشت: در تونشی با وانگ یی وزیر امور خارجه و عضو شورای دولتی چین دیدار خوبی داشتم. از او بابت میزبانی موفق از همسایگان افغانستان تشکر کردم. درباره موضوعات دوجانبه به نحوی مناسب تبادل نظر داشتیم. بر تداوم همکاری و مقابله با زورگویی، یکجانبه‌گرایی و ابزار غیرانسانی تحریم تأکید کردیم.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز پیش از این و در رأس یک هیأت سیاسی و بنا به دعوت همتای چینی ۲۴ دی ماه ۱۴۰۰ به شهر ووشی چین سفر و با «وانگ یی» عضو شورای دولتی و وزیر خارجه چین دیدار کرد. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همان روز گفت که امروز برنامه همکاری جامع ایران و چین (همکاری ۲۵ ساله) وارد مرحله اجرا می‌شود و افزود: در سفر به چین حامل پیام کتبی آقای رئیسی برای همتای چینی بودم.
انتهای پیام/