کلاس‌هایی که خالی ماندند؛ چرا مدارس در افغانستان به‌روی دختران بسته است؟
به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، مدارس دولتی دخترانه به ویژه دبیرستان‌ها در افغانستان با گذشت بیش از ۹ ماه از تسلط طالبان بر این کشور همچنان تعطیل است. در طول این مدت این اقدام واکنش‌های گسترده‌ای جهانی را در پی داشته و طالبان از این ناحیه همواره تحت فشار بوده است.
علی‌رغم این واکنش‌ها مقامات ارشد طالبان بارها تاکید کرده‌اند که مشکلی با آموزش دختران نداشته و به زودی و با انجام تغییرات لازم مدارس دخترانه بازگشایی خواهد شد. اما سوال اینجاست که چرا طالبان مدارس دخترانه را بازگشایی نمی‌کند؟ آیا حکومت سرپرست افغانستان با آموزش دختران مخالف است؟
دلایل طالبان برای تعطیلی مدارس دخترانه چیست؟
به دنبال تحولات سیاسی اخیر و پس از گذشت ۹ ماه از استقرار دولت جدید در افغانستان، دختران بالاتر از کلاس ششم همچنان از رفتن به مدرسه در این کشور محروم هستند.
طالبان «محیط نامناسب» را دلیل تعطیلی مدارس دختران عنوان و اعلام کرد که برای بازگشایی مدارس باید لباس مناسب با فرهنگ افغان برای دختران طراحی شود.
پیش از این مقامات گروه طالبان به دنبال فشارهای داخلی و جامعه جهانی اعلام کرده بودند که با آغاز سال جدید تعلیمی در افغانستان ( اول فروردین) مدارس دخترانه را باز خواهند کرد، اما وزارت آموزش و پروش دولت موقت طالبان در روزی که قرار بود مدارس دخترانه بازگشایی شود، از ادامه تعطیلی مدارس تا اطلاع ثانوی خبر داد.
این تصمیم طالبان با واکنش‌ها و انتقادات داخلی و بین‌المللی بسیاری مواجه شد. به‌طوری که چندی پیش سرپرست وزارت آموزش طالبان اعلام کرد که این گروه برای بازگشایی مدارس دخترانه در افغانستان از سوی جهان تحت فشار است.
فشارهای جهانی برای بازگشایی مدارس دخترانه افغانستان
تصمیم طالبان برای عدم بازگشایی مدارس دخترانه با فشارهای کشورها و سازمان‌های مختلف جامعه جهانی همراه بوده است.
در این راستا، آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل از تعطیلی مدارس دخترانه در افغانستان عمیقا ابراز تأسف کرده و گفت که این کار نقض غیرقابل توجیه حقوق برابر است که به کل کشور آسیب می‌رساند.
وی پس این اقدام طالبان در توئیتی نوشت که حمایت از حقوق زنان و دختران افغانستان، کودکان را از گرسنگی و جوامع را از فقر نجات می‌دهد.
میچل باچله کمیسر عالی سازمان ملل در امور حقوق بشر نیز با بیان اینکه مقامات طالبان در جریان دیدار وی از کابل درباره باز شدن مدارس دخترانه وعده داده بودند، اظهار داشت که ممانعت از رفتن دختران به مدارس توسط طالبان نادیده گرفتن نیمی از جمعیت افغانستان بوده و اقدامی ناعادلانه و زیان‌بار است.
در همین حال دبورا لاینز نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در افغانستان نیز گفت که در واکنش به این اقدام طالبان نامه‌ای به «امیرخان متقی» وزیر خارجه طالبان نوشته و به وی گوشزد کرده است که این تصمیم اعتماد را از بین می‌برد.
لاینز از رهبری طالبان خواست تا دسترسی به آموزش را برای همه دختران و پسران افغانستان فراهم کند.
جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در بیانیه‌ای این تصمیم را خلاف تعهد رهبران طالبان به مردم افعانستان و جامعه جهانی دانست و تاکید کرد که طالبان با عملکردش قضاوت خواهد شد نه با وعده‌هایش.
در کنار این فشارها، در گوشه و کنار افغانستان نیز در این مدت ۹ ماه، تظاهرات‌های اعتراضی پراکنده‌ای در حمایت از مدرسه رفتن دختران برپا شد.
مقامات طالبان درباره بازگشایی مدارس دخترانه چه می‌گویند؟
اما طالبان در واکنش به درخواست‌های داخلی و خارجی برای بازگشایی مدارس دخترانه در افغانستان اعلام کرد که به‌هیچ عنوان با آموزش دختران مشکلی نداشته و به زودی باز خواهند شد.
«مولوی نورالله منیر» سرپرست وزارت آموزش طالبان نیز با تاکید بر این موضوع گفت که دختران دانش‌آموز به‌زودی با مکانیسم جدیدی در مدارس حاضر خواهند شد.
پس از این اظهارنظر، «انس حقانی»، یکی از اعضای ارشد طالبان نیز به بسته بودن مدارس دخترانه واکنش نشان داد و در یک گردهمایی در ولایت خوست از برگزاری نشستی میان عالمان دینی برای رفع مشکل بازگشایی مدارس دخترانه خبر داد.
انتقاد بی‌سابقه عضو ارشد طالبان از تعطیلی مدارس دخترانه در افغانستان
همزمان با بالا گرفتن انتقادات داخلی و خارجی از تعطیلی مدارس دخترانه در افغانستان، شیرمحمد عباس استانکزی، معاون وزیر خارجه طالبان در اظهارات بی‌سابقه‌ای نسبت به این تصمیم حکومت واکنش نشان داد و گفت که ممانعت از تحصیل دختران نقض حقوق نیمی از جمعیت افغانستان است.
استانکزی در انتقادی تند خطاب به مقامات حکومت سرپرست گفت که راه ندادن دختران به مدرسه راه حل نیست.
وی افزود: «در افغانستان تا به حال هیچ‌کس حقوق شرعی زنان را در مناطق روستایی نداده است. تا به حال بیوه، حق ازدواج ندارد. اگر زنی حق ارث بخواهد، تمام دنیا بر خلاف شرع به او می‌خندند. حق تعلیم برایش داده نمی‌شود. این زنان اسلام و شریعت را کجا خواهند آموخت؟ در مدرسه باید بیاموزند، مگر نه؟ این وظیفه دولت است که جلوی فساد را بگیرد. زنان باید از حقوقی که خدا، پیامبر و فرهنگ افغانستان حکم می‌کند برخوردار شوند.»
وی از طالبان خواست تا خود را با خواسته‌ها و مشکلات مردم تطبیق بدهند و اگر این کار را نکنند، زمان زیادی در قدرت نخواهند ماند.
آیا طالبان با آموزش دختران در افغانستان مخالف است؟
در همین رابطه برای بررسی این موضوع به سراغ سخنگوی وزارت آموزش طالبان رفتیم. «عزیز احمدرایان» گفت که جلسات فشرده در این حوزه جریان داشته و ما امیدواریم که هرچه زودتر این مشکل رفع شود.
رایان افزود: «ما در حال تلاش هستیم تا در شهرستان‌های مختلف و مناطق دورافتاده نیز مدارس ابتدایی تشکیل شود تا هیچ کودکی از تحصیل محروم نشود.»
ما «وحید ظهوری حسینی»، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل افغاستان در این خصوص به خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس گفت: موضوع مدارس دخترانه در افغانستان از مسائل مهمی است که از گذشته پیگیری شده و حضور دختران در مدارس و دانشگاه پیشرفت چشمگیری داشته است، اما با قدرت گرفتن طالبان، این گروه خواستار ادامه وضع فعلی نیست.
وی افزود: طالبان به دنبال اصلاح کردن این مسائل مهم براساس روش و سیاست خود در این زمینه است و به همین دلیل مدارس دخترانه در سال جاری آموزشی تعطیل شده است.
این کارشناس مسائل افغانستان ادامه داد: به طور کلی آموزش دختران در افغانستان همواره با مشکلاتی همراه بوده است و طالبان با آموزش این بخش از جامعه به طور کلی مخالف است، اما برخی از افراد خاص نیز به دنبال بازگشایی مدارس دخترانه هستند.
حسینی با بیان اینکه در مناطق مختلف افغانستان به طور سنتی با آموزش دختران مخالفت شده، گفت: در برخی از ولایت‌ها از جمله کابل تلاش می‌شود با مخالفتی با آموزش دختران برای عدم تخریب چهره طالبان وجود نداشته باشد.
این استاد دانشگاه درباره آموزش دختران در دور اول حکومت طالبان نیز گفت: در ابتدای حضور طالبان این گروه به صورت محدود اجازه آموزش دختران را داد، اما به مرور به تسلط این گروه بر افغانستان امکان تحصیل برای دختران از بین رفت.
نسل جدید و مطالبه‌گر افغانستان
به نظر می‌رسد که ادامه تعطیلی مدارس دخترانه بیشتر از اینکه به برداشت مذهبی این گروه وابسته باشد، ناشی از نگاه و شیوه روستایی و تحمیل آن به جامعه مدرن شهری باشد. پیامیر اسلام در حدیثی آموزش علم را برای تمام مسلمانان فرض دانسته و می‌گوید: «طلب العلم فریضه علی کل مسلم »
آموزش دختران در بسیاری از مناطق افغانستان و به خصوص در روستاها تنها تا مقطع ابتدایی بوده و پیش از این نیز اجازه تحصیل دختران در مقاطع بالاتر داده نمی‌شود.
بر اساس گزارش برخی نهادهای اجتماعی و آموزشی بین‌المللی، در طول ۲۰ سال گذشته نیز این رویه مرسوم در خیلی از ولایت‌ها بوده که اجازه آموزش به دختران در مقاطع بالاتر داده نشده است و والدین اجازه حضور دختران در حوزه عمومی را نمی‌دهند.
در نهایت بنظر می‌رسد ممنوعیت مدارس دخترانه در مقاطع بالا را باید براساس عرف و جامعه سنتی در افغانستان تحلیل کرد. موضوعی که به شکل‌گیری گفتمان در میان جامعه افغانستان و رشد شهرنشینی و توسعه اقتصادی قابل حل خواهد بود.
شاید بتوان از این منظر به تعطیلی مدارس دخترانه در افغانستان نگاه کرد که نسل جدید و مطالبه‌گر این چنین تصمیماتی که قطعا ریشه اسلامی و مذهبی ندارد، را برنخواهد تابید.
انتهای پیام/ ر