آینده گردشگری در پسابرجام؛ ایران هراسی مهم‌ترین چالش گردشگری پس از توافق
بر اساس پیش‌بینی‌ها، امضای برجام می‌تواند تاثیر مثبتی در زمینه ورود گردشگران خارجی به ایران داشته باشد، اما تحقق این موضوع نیازمند مشروط به تامین برخی شرایط و زیرساخت‌ها است.
در ماه‌های اخیر هر روز خبری از امضای توافق برجام روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفته و گمانه‌زنی‌ها در خصوص احتمال امضای توافق بیشتر از هر زمان دیگر شده است. پیش‌بینی‌های عمومی بر این مدار می‌گردد که امضای توافق برجام تاثیر مثبتی بر حوزه گردشگری دارد و می‌تواند زمینه را برای ورود گردشگران بین‌المللی به کشور فراهم کند.
با وجود پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه در خصوص بهبود وضعیت گردشگری در پسابرجام، اما موانع و مشکلاتی برای توسعه گردشگری در این دوران وجود دارد. مسئله ایران‌هراسی یکی از چالش‌های اصلی توسعه گردشگری در پسابرجام است که مانعی جدی در مسیر ورود گردشگران خارجی به کشور محسوب می‌شود و بارها این موضوع توسط عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مورد تاکید قرار گرفته است.
ثبات سیاسی لازمه بهبود وضعیت در پسابرجام
یکی از نکاتی که از لازمه‌های اولیه توسعه گردشگری در دوران پسابرجام بوده تغییر فضای ایران هراسی و نگاه رسانه‌ای منفی موجود در مورد ایران است. تصور بخش عمده‌ای از علاقه‌مندان به گردشگری این است که ایران کشوری است که امنیت لازم را ندارد، حتی برخی این‌گونه فکر می‌کنند که در ایران جنگ جریان دارد. همین نوع نگاه باعث شده که بسیاری از علاقه‌مندان به بازدید از ایران قید سفر به کشورمان را بزنند و ایران با وجود بهره‌مندی از میراث فرهنگی و طبیعی متعدد، تعداد محدودی بازدیدکننده داشته باشد.
محمدرضا محبوب‌فر، کارشناس ارشد برنامه‌ریزی گردشگری در پاسخ به این پرسش که بانظر به بالا بودن احتمال امضای برجام فکر می‌کند این موضوع چه تاثیری بر حوزه گردشگری داشته باشد، ابراز داشت:
پس از امضای برجام کشور باید به‌سمت حق و حقوق شهروندی حرکت کند، یعنی حتی اگر توافق انجام شود باید ثبات سیاسی در کشور وجود داشته باشد. همچنین سیاست خارجی باید تغییر پیدا کند و کشور به مثابه یک کشور عادی در عرصه بین الملل فعالیت کند. اگر ثبات سیاست داخل و خارج وجود نداشته باشد به نظر من برجام نیز بی‌نتیجه خواهد بود و نکته مثبت برجام (صرفا) این خواهد بود که می‌تواند شرایط روانی در داخل کشور را به‌لحاظ اقتصادی بهبود بخشد.
وی افزود:
صنعت گردشگری یکی از صنایعی است که حساسیت بالایی دارد و در مواجهه با وضعیت اقتصادی، اجتماعی، حقوق بشر و آزادی‌های سیاسی و اجتماعی و در زمینه ثبات سیاست داخلی و خارجی حساس است. یعنی ما نمی‌توانیم بگوییم پس از امضای برجام اثرات توافق به‌سمت حوزه گردشگری گسیل می‌شود و مسئله ایران‌هراسی که وجود دارد، از بین می‌رود.
اهمیت ارزآوری در صنعت گردشگری
بدون شک یکی از عناصر با اهمیت در خصوص گردشگری ارزآور بودن آن برای کشور است که البته در کشور ما به این موضوع کمتر توجه شده است.
محبوب‌فر در ادامه ضمن تاکید بر لزوم مفید بودن گردشگری برای کشور ابراز داشت:
آن نوع از گردشگری به نظر من مورد تایید است که ارزآوری به داخل کشور داشته باشد. بنابراین باید گردشگری داخلی را با تعدیل تورهای مسافرتی و با شکستن فضای اقتصادی درون کشور از جمله تورم و گرانی با هم ببینیم. در واقع ابتدا باید گردشگری داخلی توسعه پیدا کند و سپس با رونق گردشگری داخلی به‌سمت رونق گردشگری خارجی رهنمون شویم.
وی در پاسخ به این پرسش که برای ایجاد رونق در گردشگری خارجی چه اقداماتی باید صورت گیرد، ابراز داشت:
در ابتدا باید ایران‌هراسی از بین برود و راه آن نیز این است که ایران به کشوری عادی در عرصه بین‌الملل تبدیل شود. از سوی دیگر باید بپذیریم که کشور پس از توافق برجام وظیفه سنگینی در پسابرجام بردوش دارد. در همین راستا، رعایت حقوق سیاسی ایرانیان خارج از کشور و شهروندان سایر کشورها باید مورد توجه قرار گیرد.
اهمیت توسعه زیرساخت‌های گردشگری در پسابرجام
یکی از اتفاقات مثبتی که در دوران پس از امضای توافق برای ایران می‌افتد، فراهم آمدن شرایط لازم برای توسعه زیرساخت‌های گردشگری در کشور است. در سال‌های اخیر فرسودگی قطعات هواپیماها و نبود امکان واردات هواپیماهای جدید به چالشی جدی در مسیر توسعه خطوط هوایی و به تبع آن گردشگری کشور تبدیل شده است. حصول توافق می‌تواند زمینه را برای خرید هواپیما و تامین قطعات لازم برای تعمیر و به‌روزرسانی صنعت هوایی ایران فراهم کند. توسعه فرودگاهی، ریلی و جاده‌ای کشور بی‌شک زمینه را بیش از پیش برای تسهیل گردشگری در کشور فراهم می‌کند.
شاید بر همین اساس باشد که رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی پیش از این با بیان اینکه در حوزه حمل و نقل هم به‌لحاظ زیرساخت و هم به‌لحاظ ناوگان وضعیت اصلا خوب نیست، گفته است:
سن ناوگان هوایی ما بسیار بالا است و پروازهایی که انجام می‌شود، به‌لحاظ ایمنی هواپیما ما هر روز نگران هستیم و تعداد هواپیماها نیز محدود است.
این مقام مسئول با بیان اینکه حدود ۱۴ هزار کیلومتر زیرساخت ریلی در کشور داریم، خاطر نشان ساخت:
بر اساس استاندارها باید ۲۴۰۰ لوکوموتیو داشته باشیم، اما اکنون حدود ۵۰۰ لوکوموتیو داریم که تقریبا ۳۵ سال سن دارند؛ همچنین سرعت قطارهای ما نیز بسیاربسیار پایین است.
طبیعی است که در صورت امضای توافق برجام امکان بهبود وضعیت حمل و نقل هوایی و ریلی فراهم می‌شود و همین موضوع می‌تواند خونی تازه در بدن صنعت گردشگری کشور به جریان درآورد.
باوجود تمام ارزیابی ها و گمانه زنی‌های صورت گرفته باید دید تاثیرات عملی امضای برجام بر صنعت گردشگری کشور به چه شکل خواهد بود؟ کجارو آماده انتشار نظرات شما در خصوص تاثیرات مثبت و منفی امضای توافق برجام برای صنعت گردشگری کشور است.