کاخ مروارید تبدیل به موزه جواهرات می‌شود
مرمت و احیای کامل کاخ مروارید و تبدیل آن به موزه گالری جواهرات در دستور کاری اداره کل میراث فرهنگی استان البرز قرار گرفت.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی استان البرز کاخ مروارید قرار است پس از مرمت و احیای کامل و حل مشکل مالکیت زمین‌های آن، به مجموعه‌ای با کاربری متنوع از جمله موزه گالری جواهرات تبدیل شود.
کاخ مروارید یا کاخ شمس یکی از بناهای ارزشمند دوران معاصر است که به واسطه ساخت آن توسط بنیاد فرانک لوید رایت در ایران شهرت جهانی دارد. این اثر در سال ۱۳۸۲ به شماره ۷۰۶۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و تا اوایل دهه ۸۰ به‌عنوان موزه و با نام مجتمع اردویی تفریحی شهید فهمیده مورد بازدید عموم قرار می‌گرفت.
کاخ مروارید که به شمس پهلوی اختصاص داشت، در سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷ هجری شمسی در زمینی به وسعت ۱۱۱ هکتار و با زیربنایی حدود ۲۵۰۰ متر مربع احداث شد. سازه اصلی و پلان کاخ به‌شکل سفره‌ماهی است که صدفی را دربرگرفته است. تمام فضاهای معماری در زیر سقفی با فرم حلزونی و با نورگیرهای متعدد و به‌شکل دانه‌های مروارید اجرا شده است. در ضلع شمالی کاخ و در محوطه بیرونی دریاچه نیز به‌شکل باله‌های سفره‌ماهی طراحی و اجرا شده است.
این کاخ تا سال‌های سال در اختیار وزارت میراث فرهنگی و سازمان وقت نبود در حالی که یکی از گنجینه‌های ارزشمند میراثی است که طبق قوانین باید در اختیار سازمان متولی قرار می‌گرفت در این میان آسیب‌های زیادی به بنا وارد شده که برخی با نگاهی سطحی به آن اعلام کرده بودند با ۸۰ درصد تخریب مواجه است. با این وجود هنوز هم این کاخ یکی از مهم‌ترین بناهای ارزشمند واقع شده در استان البرز است که مرمت و سرمایه‌گذاری در آن هزینه‌ای گزاف می‌خواهد.
اما همیشه بحث مالکیت آن و زمین‌های اطرافش مورد مناقشه بوده است تا اینکه در آخرین گفت‌وگو، فریدون محمدی، مدیرکل میراث فرهنگی استان البرز، خبر داده که مالکیت این زمین‌ها در حال حل و فصل شدن است. او دراین‌باره گفت:
بنیاد تعاون سپاه کل زمین کاخ را از بنیاد مستضعفان خریده است الان از نظر کلی این زمین‌ها به بنیاد تعاون تعلق دارد. بر اساس صورت جلسه‌ای که دادستان وقت کرج برای تعیین تکلیف وضعیت حاکمیتی کاخ تنظیم کرده و همین طور از آنجا که کاخ ثبت ملی است، این کاخ به انضمام کل محوطه‌های ساخته شده به میراث فرهنگی استان سپرده شد.
وی ادامه داد:
۳۰ هکتار از فضای اطراف کاخ و دریاچه نیز به شهرداری کرج واگذار شد تا فضای سبز آنجا را حفظ کند. مابقی زمین‌ها همچنان در اختیار بنیاد تعاون است. الان کاربری فضای سبز کشاورزی است. این کاخ در گذشته نیز زمین گلف داشت که به کشاورزان سپرده شد و تا سال گذشته در آن کاهو و کلم می‌کاشتند. ولی ما معتقدیم که زمین گلف باید احیا شود چون در آن ۱۲۰ هکتار فضای سبز قرار دارد.
محمدی گفت:
اخیراً زمینه برای حضور بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری و مرمت و بازسازی آن فراهم شده است. بر اساس نظرات کارشناسی، مرمت کاخ حدود صد میلیارد تا ۱۴۰ میلیارد تومان پول می‌خواهد تا به‌صورت کامل مرمت شود.
وی بیان کرد:
از آنجا که هنوز کلیت کاخ تعیین تکلیف نشده در حال رایزنی با نهادهای نظامی هستیم که به آن‌ها زمین معوض به‌جای زمین‌های این کاخ را بدهیم و آن‌ها هم کل زمین کاخ را برگردانند. در جاهایی خارج از استان البرز زمین‌هایی را پیشنهاد کردیم که قبول کرده‌اند.
محمدی در ادامه به بازدید وزیر میراث فرهنگی از کاخ اشاره کرد و گفت:
سال گذشته فضای سبز کاخ را به روی مردم باز کردیم و این بار وزیر میراث فرهنگی از کل مجموعه بازدید کرد و دستور داد که هرچه زودتر کل این مجموعه برای بازدید مردم باز شود. ولی چون بحث مرمت و سرمایه‌گذاری آن پیش آمد صبر کردیم تا کار اساسی انجام شود.
وی با تاکید بر اینکه ممکن است تعیین تکلیف مالکیت زمین‌ها همین ماه‌ها انجام شود تا بتوان آن را به سرمایه‌گذار سپرد گفت:
کاخ مروارید ۵ بنای اصلی و دیدنی دارد که ساخته معماری به نام رایت است و یکی از بناهای معروف او در جهان همین کاخ شمس است.
محمدی درباره کاربری کاخ نیز گفت:
سرمایه‌گذاری که به اینجا می‌آید باید بتواند سرمایه اش را برگرداند پس باید یک کاربری درخور و شایسته‌ای به آن بدهیم. ما در نظر داریم این مجموعه را به یک مجموعه موزه‌ای پذیرایی تبدیل کنیم چون هم کاخ یک موزه است و هم اینکه ایده موزه جواهرات برای آن قابل انجام است. بنابراین موزه گالری جواهرات با نمایش سکه‌های تاریخی و قدیمی و برگزاری نمایشگاه‌هایی از این اشیا در کنار کاربری رستوران در بخش‌های مختلف کاخ دیده شده است.
وی افزود:
می‌توان‌بخش‌هایی از این کاخ را در اختیار گالری داران قرار داد چون فضای مدرن و کافی و لوکسی را برای برگزاری نمایشگاه و فروشگاه و حراجی‌های سطح بالا دارد. همچنین ما تعدادی مجموعه دار داریم که اشیای ارزشمندی در اختیار دارند ولی جایی برای نمایش آن‌ها ندارند آن‌ها که مجوزشان را از وزارت میراث فرهنگی گرفته‌اند می‌توانند هر بار یک نمایشگاه در این کاخ داشته باشند. چون کاخ مروارید آن‌قدر بزرگ است که می‌توان برای آن کاربری‌های مختلف تعریف کرد. این کاخ غیر از مجموعه دوچرخه سواری، دریاچه و محل برگزاری جشنواره دارد و می‌توان در آن بزرگترین نمایشگاه‌های صنایع دستی و گردشگری و نمایشگاه‌های دیگر را متناسب با شان بنا برگزار کرد.