گفتگوی اختصاصی کجارو در خصوص وضعیت میراث فرهنگی دزفول
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول، با اعلام برنامه‌ریزی برای ایجاد شهرک صنایع دستی در این شهر، به ابهامات در خصوص وضعیت خانه‌های تاریخی پاسخ داد.
برنامه‌ریزی برای ایجاد شهرک صنایع دستی و وضعیت خانه‌های تاریخی و اقامتگاه‌های شهر دزفول، از جمله مواردی بود که رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول در خصوص آن‌ها به خبرنگار کجارو پاسخ داد.
دزفول یکی از شهرهایی است که به سبب برخورداری از میراث فرهنگی جالب توجه و صنایع دستی که مورد اقبال عمومی قرار گرفته، همواره طرف توجه فرهنگ دوستان بوده است. با وجود جایگاه شاخص این شهر در زمینه تولید صنایع دستی اصیل ایرانی، نبود سازماندهی مناسب مانع عرضه گسترده هنرهای سنتی این شهرستان شده است. از سوی دیگر، شهر تاریخی دزفول هرچند به سبب وسعت و جایگاه بافت تاریخی، یکی از شهرهای شاخص کشور است؛ اما همچنان به توجه بیشتر جهت تبدیل خانه‌های تاریخی آن به مراکز گردشگرمحور نیاز دارد. این امر مهم البته دارای ملاحظاتی نیز خواهد بود و انتظار می‌رود ضمن ارائه خدمات گردشگری به لزوم مرمت مستمر خانه‌های تاریخی نیز توجه شود.
ایجاد شهرک صنعتی برای احیای صنایع دستی
اگر به شهر تاریخی دزفول در شمال استان خوزستان سفر کرده باشید، یکی از اولین چیزهایی که در بازار سنتی این شهر موسوم به بازار قدیم نظرتان را جلب می‌کند صنایع دستی متنوع و پرتعداد این شهر است. انواع کپو (نوعی سبد حصیری که با برگ درخت خرما بافته می‌شود) در اندازه‌ها و رنگ‌های متنوع در هر گوشه بازار خودنمایی می‌کند و وجود راسته مسگرها و خراطان با عرضه ظروف دست‌ساز و قلیان‌های سنتی، هر بیننده دوستدار فرهنگ و صنایع دستی ایران را به وجد می‌آورند.
باوجود برخورداری دزفول از صنایع دستی شاخص که باعث شده این شهر با عنوان شهر ملی کپو نیز شناخته شود؛ اما نبود سازماندهی مناسب و عرضه غیرسیستماتیک صنایع دستی در دزفول، مانع شکل‌گیری اقتصاد پربازده در این عرصه شده است.
در راستای استفاده از ظرفیت‌های صنایع دستی دزفول، اسفند ماه سال ۱۴۰۰ رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول، خبر از برنامه‌ریزی برای ساخت شهرک صنایع دستی با محوریت ۵۰ صنعت شناسایی شده دزفول و همکاری شهرک‌های صنعتی داد. در این مقطع، اعلام شد که طبق هماهنگی انجام شده با شرکت شهرک‌های صنعتی دزفول، قرار است پنج هزار متر مربع زمین برای راه‌اندازی شهرک صنایع دستی دزفول در نظر گرفته شده و طراحی شود.
با وجود اعلام این خبر، تاکنون وعده مطرح شده برای ایجاد شهرک صنایع دستی محقق نشده است. برای بررسی بیشتر موضوع با عباس چراغ‌چشم، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول، تماس گرفیتم. وی در پاسخ به این پرسش خبرنگار کجارو که چه اقدامی برای راه‌اندازی شهرک صنایع دستی شهرستان دزفول صورت گرفته است، گفت:
انجام این پروژه در مرحله پایانی واگذاری زمین آن است؛ با این وجود، طراحی شهرک صورت گرفته است و همچنین کارها و اقداماتی که باید صنعتگران انجام دهند و مشارکت داشته باشند، در خصوص آن‌ها آمادگی لازم ایجاد شده است.
این مقام مسئول ضمن تشریح برنامه‌ریزی صورت گرفته برای ایجاد شهرک صنایع دستی در دزفول گفت:
قرار است از طریق شرکت شهرک‌های صنعتی به‌زودی زمین مجموعه واگذار شود تا بتوانیم آن را راه‌اندازی کرده و انتقال تاسیسات و احداث شهرک را داشته باشیم.
با توجه به صحبت‌های مطرح شده انتظار می‌رود با عملیاتی شدن هرچه سریع‌تر پروژه، امکان عرضه مناسب‌تر صنایع دستی دزفول فراهم شده و هنرمندان این شهرستان بتوانند سهم بزرگتری از بازار صنایع دستی کشور را از آن خود کنند.
چالش کاربری خانه‌های تاریخی دزفول
یکی از شاخصه‌های اصلی شهر دزفول بافت تاریخی غنی این شهر است. بافت تاریخی دزفول به سبب وجود خانه‌های تاریخی متعدد همواره طرف توجه دوستداران میراث فرهنگی کشور بوده است.
نباید از نظر دور داشت که در سال‌های گذشته نقدهایی به کاربری‌های در نظر گرفته شده برای خانه‌های تاریخی ایران مطرح شده است. توجه داشته باشید که در برخی موارد اختصاص کاربری اقامتگاه، آشپزخانه و مواردی از این دست باعث شده که آسیب‌هایی به خانه‌های تاریخی وارد شود و همین مسئله برای فعالان حوزه میراث فرهنگی حساسیت برانگیز شده است.
در همین راستا در گذشته شایعاتی نیز در خصوص اختصاص کاربری اقامتگاهی به برخی از خانه‌های تاریخی دزفول مطرح شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول، ضمن رد شایعات مطرح شده در خصوص تغییر کاربری خانه‌های تاریخی تیزنو و سوزنگر که در دزفول واقع شده‌اند، به خبرنگار کجارو گفت:
خانه سوزنگر به پیمانکار داده شده است و در حال حاضر، هم از آن استفاده گردشگری صورت می‌گیرد و هم قرار است سفره خانه سنتی در آنجا برقرار باشد.
وی در تشریح روند واگذاری خانه‌های تاریخی گفت:
خانه‌های تاریخی که متعلق به میراث فرهنگی هستند توسط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و دفتر حفظ احیا، به پیمانکارانی واگذار می‌شوند تا بیایند و از خانه‌های تاریخی حفظ، نگهداری و بهره‌برداری کنند؛ بنابراین با همین روند خانه سوزنگر به بهره بردار واگذار شده است.
چراغ چشم همچنین ضمن رد شایعه تبدیل خانه تاریخی تیزنو به اقامتگاه گفت:
یک چنین مسئله‌ای مطرح نشده است. در حال حاضر، چند اقامتگاه در دزفول وجود دارد که اقامتگاه عرب فعال بوده و یک اقامتگاه دیگر نیز کارهای ساختمانی آن دارد توسط مالک به‌خوبی انجام می‌شود و امیدواریم به‌زودی نهایی شده و به اتمام برسد.
وی در خاتمه ضمن اشاره به روند پرشتاب ایجاد اقامتگاه‌های گردشگری در دزفول خبر از ایجاد اقامتگاهی جدید در حاشیه رود دز داده و گفت:
یک مرکز اقامتی با معماری ایرانی-اسلامی و سنتی به نام شاه‌آبادی در شهر دزفول در دست ساخت است که در خیابان ساحلی واقع شده، کارهای ساختمانی‌اش در جریان است و به‌زودی به بهره‌برداری می‌رسد.
با توجه به برنامه‌ریزی صورت گرفته برای احیای صنایع دستی و در نظر گرفتن کاربری اصولی برای خانه‌های تاریخی دزفول، به نظر می‌رسد در صورت عملیاتی شدن وعده‌های مطرح شده می‌توان به آینده میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این شهر امیدوار بود.
نظر شما در خصوص ظرفیت‌ها و چالش‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در دزفول چیست؟ فکر می‌کنید مسئولان امر برای کمک به بهبود گردشگری و صنایع دستی در دزفول باید چه اقدامات دیگری صورت دهند؟