آیا صنعت گردشگری ایران در نوروز ۱۴۰۲ جان می‌گیرد؟
وضعیت اجتماعی و معیشتی مردم باعث شده که بخش خصوصی گردشگری با بحران مواجه شود و چشم امیدش به نوروز برای گذر از این وضعیت باشد.
گردشگری ایران در چهار ماه اخیر به سبب وضعیت اجتماعی با رکود مواجه بوده است. از سوی دیگر محدودیت‌های اعمال شده روی شبکه‌های اجتماعی و وضع اقتصادی نامناسب مردم باعث شده است که به مرور سفر از سبد خرید بخش گسترده‌ای از مردم ایران خارج شود.
در این شرایط بخش خصوصی حوزه گردشگری خصوصا قشری که برای جذب مشتری روی شبکه‌های اجتماعی تمرکز داشته‌اند با مشکل مواجه شده و کسب و کارشان دچار بحران شود. افزون بر این وضعیت سیاسی موجود و هشدارهای صادر شده از سوی برخی کشورهای گردشگرفرست اروپایی و کانادا در خصوص سفر به ایران باعث شده که میزان گردشگری ورودی نیز به کمترین میزان خود برسد. ضریب اشغال ۱۵ درصدی هتل‌ها، در کنار گلایه‌های گاه و بی‌گاه فعالان گردشگری گویای حال ناخوش گردشگری ایران در ماه‌های اخیر است.
در این شرایط چشم امید بخش خصوصی گردشگری برای عبور از بحران به تعطیلات نوروز است. با این وجود محدودیت شبکه‌های اجتماعی و هم‌زمان شدن نوروز با ماه مبارک رمضان باعث شده که نتوان روی نوروز امسال هم حساب ویژه‌ای باز کرد.
تاثیر محدویت اینترنت و وضعیت اجتماعی
بی‌شک محدودیت‌های اعمال شده روی شبکه‌های اجتماعی خصوصا اینستاگرام تاثیر منفی قابل‌توجهی روی کسب و کارهای حوزه گردشگری کشور داشته است.
حسین مرادی، مدیر و موسس یواسپیس، پلتفرم جامع اطلاع‌رسانی و رزرو آنلاین اقامتگاه بوم‌گردی، هتل سنتی و کلبه در سراسر ایران، در پاسخ به این پرسش که در رکود گردشگری به‌دنبال محدودیت‌های اینترنت و شرایط اجتماعی کشور چه تاثیری بر کسب و کار مجموعه تحت هدایت او در حوزه گردشگری داشته است، به خبرنگار کجارو گفت:
در یک دوره‌ای این موضوع اثر داشت. با این وجود از آنجایی که چند سال پیش که تلگرام مسدود شد، فعالیت‌هایمان تحت شعاع قرار گرفت؛ بنابراین تجربه محدودیت‌های اینترنتی را داشتیم و به همین دلیل در سال‌های اخیر (منتهی به محدود شدن اینستاگرام و واتسپ) روی شبکه‌های اجتماعی سرمایه‌گذاری نکردیم و پیج کاری‌مان (در اینستاگرام) مخاطب نداشته و چند سال هم هست که فعال نیست.
وی افزود:
در این سال‌ها تمرکز خود را روی محتوا و سئو گذاشته‌ایم. به همین دلیل صرفا در مهر و آبان که خیلی چالش بود، با رکود مواجه شدیم و پس از آن وضعیت (درآمدی) خیلی تفاوت چشمگیری نداشته است؛ با این وجود، در طول دو ماهه مهر و آبان با ضرردهی شدید مواجه شدیم. با توجه به رویکردی که در خصوص فعالیت‌های خود در فضای آنلاین داشته‌ایم مسئله محدودیت‌های شبکه‌های اجتماعی خیلی روی کسب و کارمان تاثیر نگذاشته است؛ اما به هر حال از نظر ذهنی مردم شرایط ایدئالی ندارند.
این فعال حوزه گردشگری در توضیح این موضوع که در حال حاضر تمرکز مردم برای سفر بیشتر معطوف به کدام شهرها است، گفت:
شهرهایی مثل بوشهر، قشم، هرمز و سایر شهرهای جنوبی که سفر به آن‌ها با شرایط آب و هوایی تناسب دارد با تقاضای بالای سفر مواجه‌اند و حتی نسبت به سال‌های قبل در این شهرها تقاضای بیشتری نیز برای سفر وجود دارد؛ بنابراین خیلی از این جهت در مورد شهرهایی که در پیک سفر هستند به چالش نخورده‌ایم. باید منتظر ماند و دید شرایط در پایان سال برای سفر چگونه خواهد بود.
مدیر و موسس یواسپیس در خصوص پیش‌بینی‌اش از آینده سفر و گردشگری در انتهای سال ۱۴۰۱ به خبرنگار کجارو گفت:
فکر نمی‌کنم درمجموع چالش روانی به آن میزان که خودمان حدس می‌زدیم پررنگ باشد و به نظرم این‌گونه نخواهد بود. بیشترین چالشی که استارتاپ‌های گردشگری با آن مواجه شدند مربوط به محدودیت‌های ایجاد شده برای پیج‌های اینستاگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی آن‌ها بوده است؛ یعنی استارتاپ‌هایی که خیلی روی شبکه‌های اجتماعی خود تکیه داشتند به‌شدت ضربه خورده‌اند؛ اما مجموعه ما به خاطر تجربه‌های گذشته خیلی این حوزه را جدی نگرفته بودیم.
خروج سفر از سبد خرید ایرانیان
افزون بر شرایط اجتماعی و محدودیت‌های اینترنتی، مسئله وضعیت اقتصادی مردم هم یکی از عوامل تعیین کننده در خصوص سفر است. در سال جاری (۱۴۰۱) تورم بالا خصوصا در مورد کالاهای اساسی باعث شده است که سفر از اولویت‌های زندگی بخش بزرگی از مردم کشور خارج شود.
محسن قاسمی، مدیر مجموعه رزرواسیون مهر در پاسخ به این پرسش که با توجه به فضای اجتماعی حاکم بر جامعه و وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم اوضاع کسب و کارهای حوزه رزرواسیون و گردشگری چگونه است به خبرنگار کجارو گفت:
وضعیت بسیار نامساعد است. در حال حاضر صرفا در تهران مسافر داریم و برای شهرهای دیگر تقریبا مسافر وجود ندارد. ممکن است یک موقعی با توجه به شرایط آلودگی آب و هوایی سه یا چهار روز کیش شلوغ شود، اما حضور مسافر محدود به همان وضعیت نامناسب آب و هوایی است و در اصل تقاضای سفر بسیار محدود است.
وی در پاسخ به این پرسش که چشم‌انداز گردشگری در نوروز را چگونه می‌بیند و تصور می‌کند که شرایط برای تعطیلات نوروز ۱۴۰۲ بهبود یابد یا خیر، ابراز داشت:
امسال به‌جز مشکل شرایط اجتماعی با چالش‌های اقتصادی نیز مواجه بوده‌ایم. یعنی سبد خرید مردم خیلی کوچک‌تر شده است و احتمال اینکه افراد بیشتری سفر را از سبد خرید خود خارج کنند بسیار زیاد است. همچنین شرایط اجتماعی نیز بر کم شدن تعداد مسافر در نوروز اثرگذار خواهد بود.
با توجه به شرایط نامطلوب معیشتی و اقتصادی مردم و نیز با نظر به وضعیت اجتماعی و محدودیت‌های اینترنتی به نظر نمی‌رسد که گردشگری در نوروز بتواند به سکوی پرتاب بخش خصوصی گردشگری جهت خروج از بحران تبدیل شود. فراموش نکنیم که هم‌زمان شدن ماه مبارک رمضان با نوروز هم می‌تواند باعث شود که بخش قابل‌توجهی از مردم قید سفر را بزنند. در چنین شرایطی انتظار می‌رود معاونت گردشگری مشوق‌های ویژه‌ای را برای سفر و گردشگری در نظر بگیرد و با تسهیل سفر ارزان هم امکان سفر برای مردم را فراهم کند و هم مانع ورود آسیب بیشتر به بخش خصوصی حوزه گردشگری شود.
پیش‌بینی شما در خصوص سفر و گردشگری در نوروز ۱۴۰۲ چیست؟ به نظرتان آیا نوروز امسال پرمسافر خواهد بود و به سکوی پرتاب گردشگری داخلی تبدیل می‌شود یا در همچنان بر همان پاشنه قبلی خواهد چرخید؟